همایش ملی زیست‌­بوم دسترسی همگانی به اطلاعات با حضور دکتر سعید رضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی روز دوشنبه 22 مهرماه 1398 در سالن شهید بهشتی دانشکده حقوق و علوم سیاسی داشگاه علامه طباطبایی تهران برگزار شد.
به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، در این همایش دکتر عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به تاریخچه دسترسی آزاد به اطلاعات گفت: این مسئله موضوعی بین‌­المللی و منعکس کننده نیاز بشریت به دسترسی آزاد به اطلاعات است که در کشور ما در سال 1387 با تصویب قانون «انتشار آزاد اطلاعات» مورد توجه قرار گرفته است.
وی ادامه داد: کمیته اجرایی برای اجرایی سازی سند دسترسی آزاد به اطلاعات در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تأسیس شد.

 

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران با اشاره به مصوبه یونسکو برای «برنامه اطلاعات برای همه» گفت: در این مصوبه 5 اولویت ذکر شده که اولویت اول آن اطلاعات برای توسعه و اولویت دوم سواد اطلاعاتی است.
وی افزود: به نظر بنده بنیان دسترسی به اطلاعات توسعه دانش عمومی و گسترش سواد اطلاعاتی است.

برخی شبکه ملی اطلاعات را همان اینترنت ملی تلقی می­کنند
وی با اشاره به تعریف نادرست شبکه ملی اطلاعات با عنوان اینترنت ملی گفت: برخی شبکه ملی اطلاعات را همان اینترنت ملی تلقی می­کنند حال آنکه برخلاف این تصور، شبکه ملی اطلاعات زیرساخت داده­های ملی کشور محسوب می­شود که باید حفاظت شود.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: کشور دارای داده های ملی مثل داده ثبت احوال، شبکه بانکی، اطلاعات مرتبط با لایه سامانه موقعیت مکانی و صدها لایه اطلاعاتی و داده ای مهم دیگر است که بر بستر شبکه ملی اطلاعات بار گذاری می شود، به عنوان مثال شهر تهران بیش از 130 لایه داده اطلاعاتی دارد که به عنوان داده­های ملی باید از آن حفاظت و حراست به عمل آید، چنانکه تصرف نابه­جا در این شبکه ملی می­تواند مشکلات زیادی را برای کشور فراهم کند.
وی افزود: شبکه ملی اطلاعات تضمین کننده سلامت اطلاعات و دسترسی دائمی به اطلاعات برای ملت ایران است که اهمیت بسیار زیادی دارد.
دکتر عاملی ادامه داد: اخلاق اطلاعاتی اولویت چهارم است که ذیل آن حفاظت از حقوق مؤلف مورد توجه قرار گرفته است و در اولویت پنجم دسترسی آزاد به اطلاعات است.

وی افزود: این دانش شامل مجموعه اطلاعاتی می­شود که یک شهروند برای دسترسی به کیفیت رضایتمندی زندگی به آن نیاز دارد و ارتقاء آن می­تواند موجب تقویت شهروندی و تقویت چرخه مردم­سالاری در جامعه شود.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران با اشاره به ویژگی­های فراگیری در فضای مجازی گفت: در فضای مجازی، در معرض گذاردن اطلاعات مرتبط با مردم هدف است و فضای فراگیر مجازی، در پیوند با اینترنت همه چیزها و ماهیت غیرمرکزی در همه جا حاضر، محقق می­شود.
وی افزود: اینترنت، فضای دسترسی همگان را به صورت فراگیر فراهم می­کند و بحث فراگیری (pervasiveness)  بر اتصال دیوایس­ها (Devices) به همه پدیده­ها تمرکز دارد که به دنبال آن هرچه دامنه اتصال دیوایس­ها(Devices) به پدیده­ها توسعه بیشتری پیدا کند، فراگیری نیز قلمرو بیشتری به دست می­آورد.
دکتر عاملی خاطرنشان کرد: در موضوع اینترنت همه­پدیده­ها، بحث اتصال دیوایس­ها (Devices) به اطلاعات، اشیاء و انسان­هاست که در واقع به معنای اتصال همه چیزها و همه پدیده­ها در مقیاس نانو-بایو است.
وی افزود: این اندازه اتصال به همه پدیده­ها دامنه فراگیری از اطلاعات را فراهم می­کند که گستره وسیعی را به دنبال می­آورد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با طرح این سؤال که "پیوندهای فضای فراگیر مجازی و اطلاعات عمومی چیست؟" خاطرنشان کرد: یکی از این پیوندها دامنه فراگیر اطلاعات عمومی به عرصه گسترده­ای از پدیده­های انسانی، ارتباطی و طبیعی است که در فضاهایی چون فضای معماری اینترنتی، بُعد خوشه­بندی و داده های لایه­بندی­شده و یکپارچگی داده هی اینترنتی مورد توجه قرار گرفته است.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران گفت: با وقوع انقلاب دیجیتال فشار بر این بود که مجموعه اطلاعات تبدیل به داده رقومی شود و به دنبال آن موضوع تبدیل داده­های رقومی به خدمات و سرویس مورد توجه قرار گرفت که یکی از این خدمات قراردادن اطلاعات در دسترس افراد مختلف بوده است.
دسترسی آزاد به اطلاعات و دانش مستلزم تکمیل چرخه زیرساختی و دانشی است 
وی افزود: دسترسی آزاد به اطلاعات و دانش مستلزم تکمیل چرخه زیرساختی و دانشی است که زیرساخت اجتماعی اطلاعات، زیرساخت فناوری اطلاعات، توجه به مالکیت ذی­نفعان، توسعه وب، محتوا و کاربر نهایی(پشتیبانی امنیتی، دستیاری و حفظ حریم خصوصی) را دنبال می­کند.
دکتر عاملی با اشاره به مبحث هوش مصنوعی خاطرنشان کرد: هوش بزرگ اشاره به هوشی است که در آن پیشخوان فن­آوری به یگانگی می­رسد.
وی ادامه داد: با رویکرد دیگری، فناوری یکی شدن به سمت نوعی نانوتکنولوژیِ مولکولی است که نوعی کوچک­سازی فعالیت­های بزرگ و ساده­سازی پدیده­های پیچیده را دنبال می­کند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اهمیت پیوند اطلاعات عمومی با فناوری هوشمند گفت: یگانگی فناوری(Technological singularity) در این مفهوم که همه در مغز من و من در مغز همه و همه در یک فضا، خلاصه شده است.
وی افزود: آنچه از مغز آدمی می­گذرد خود نوعی فناوری و موضوع واقعیت پیدا کردن در بیرون است که عرصه پیچیده­ای را به همراه دارد.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران گفت: فضای فراگیر مجازی همه امور را در تبادل موقعیت و ارتباط تعاملی شبکه­ای تولید و بازتولید قرار می­دهد که پایه­های موضوعی آن در معرض تغییر مستمر قرار دادن تولید از مبدأ و مصرف در مقصد است.
منطق دسترسی پذیری به اطلاعات باید توجه قرار می­گیرد
وی با طرح این سؤال که با چه مدلی توسعه دسترسی به انتشار اطلاعات را می­خواهیم دنبال کنیم؟ گفت: منطق دسترسی پذیری به اطلاعات موضوعی است که باید مورد توجه قرار ­گیرد.
دکتر عاملی ادامه داد: ما در اطلاعات سه سطح داریم که سطح اول آن سطح عمومی و همان سطح مشترک با همه جهان، سطح دوم آن همان سطح اختصاصی مربوط به بومرنگ فرهنگ ملی و دینی کشور و سطح سوم آن همان سطح تخصصی مربوط به تخصص­ها و رشته­های مختلف است.

وی با اشاره به الگوریتم­های انتقالی برای ارائه اطلاعات سه سطحی مذکور گفت: 6 نوع الگوریتم انتقالی در اینجا مورد توجه قرار می­گیرد که الگوریتم انتقالی اول، انتقال همه امور خدماتی از فضای فیزیکی به فضای مجازی و الگوریتم انتقالی دوم الگوریتم­های انتقالی همه امور اطلاعاتی به فضای مجازی عمومی است که به دنبال آن اطلاعات عمومی باید در اینترنت در معرض همگان قرار گیرد.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران ادامه داد: الگوریتم انتقالی سوم، الگوریتم انتقالی همه امور مرتبط با تأمین امور حقوق شهروندی و حقوق ذی­نفعان است و الگوریتم انتقالی چهارم مربوط به تأمین به روز رسانی برنامه­ها و اخبار مرتبط با ذی­نفعان است.
وی افزود: الگوریتم انتقالی پنجم تأمین رصد امور مرتبط با همه ذی­نفعان است که مبحث شفافیت دستگاه­ها که مدام توسط جامعه مطالبه می­شود در این محدوده قرار می­گیرد.
دکتر عاملی ادامه داد: الگوریتم انتقالی ششم الگوریتم توسعه فراگیر سازمان و توسعه بانک­های اطلاعاتی است که با وقوع این شش الگوریتم می­توان به تحقق جامعه اطلاعاتی دست یافت.
وی خاطرنشان کرد: الگوریتم یعنی تعریف همه فرآیندهای مرتبط با یک موضوع و تعریف تمامی فرآیندهای مربوط به آن که بستر اینترنت قابلیت چنین گستره­ای را داراست.

رئیس دانشگاه علامه طباطبایی: امروزه دسترسی گسترده به اطلاعات، مرجعیت اقتدار را دگرگون کرده است
به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، همچنین در این همایش دکتر سلیمی رئیس دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به دیدگاه­های ژان فرانسوا لیوتار اندیشمند پست­مدرن گفت: در دوران این اندیشمند، این سخن که عصر پیش رو با عصر ارتباطات مواجه است چندان جدی گرفته نشد اما امروزه می­بینیم با شیوه­های جدید دسترسی به اطلاعات مواجهیم که پدیده­های اجتماعی را نیز درگیر کرده است.
دکتر سلیمی ادامه داد: در دوره­ای اقتدار صرفاً با نیروی نظامی تعریف می­شد، حال آنکه در دوران فعلی از اقتدار ناشی از انحصار دسترسی به اندیشه و دانش صحبت می­شود.
وی افزود: در عصر کنونی نه تنها مرجعیت اقتدار بلکه شیوه اقتدار در جوامع گوناگون بشری نیز دگرگون شده است.
رئیس دانشگاه علامه طباطبایی گفت: امروزه دسترسی گسترده به اطلاعات، مرجعیت اقتدار را دگرگون کرده است و از این­رو در عصر جدید نمی­توان اطلاعات را کانالیزه کرده صرفاً یکسری اطلاعات محدود را در اختیار همگان قرار داد، چرا که در زیست جهان جدیدی قرار گرفته­ایم.
وی خاطرنشان کرد: دانشگاه علامه طباطبایی به عنوان یک دانشگاه علوم انسانی این رسالت جدی را در خود می­بیند که متناسب با بازاندیشی‌­های عصر جدید در جامعه ایران اقدام کند.