آیت الله اعرافی مدیر حوزه های علمیه سراسر کشور با حضور امروز دوشنبه در همایش آغاز سال تحصیلی مدرسه عالی و دانشگاه شهید مطهری که با حضور مدیران، اساتید و طلاب این مرکز علمی برگزار شد با یاد و خاطره شهدا و شهدای این مرکز علمی و بخصوص شهید سید حسن نصرالله دبیرکل حزب الله لبنان و شروع سال جدید تحصیلی اظهار داشت: سال جدید تحصیلی این مرکز علمی را به اساتید و طلاب این مراکز عامی و تابعه آن تبریک عرض می کنم و برای مدیریت جدید این مجموعه آرزوی موفقیت در جهت رهنمودهای مقام معظم رهبری که برای این مرکز علمی ترسیم شده است از خداوند منان خواستارم.
آیت الله اعرافی در ادامه این همایش با بیان تحولات جهان معاصر و محورهایی که باید در برنامه مراکز علمی دیده شود پرداخت و بیان داشت: در قرن اخیر به ویژه پس از تاسیس حوزه علمیه قم با پیشوایی بزرگ مرد تاریخ حوزه های علمیه مرحوم آیت الله حائری و اتفاقاتی که در نیم قرن اخیر در ایران رقم خورد و پیروزی انقلاب اسلامی به پیروزی و اتفاقاتی که در نجف رقم خورد و با حضور شخصیتی مثل سید محمد باقر صدر و اتفاقات جهانی و مواجهه هایی که بین شرق و غرب ایجاد شد، خواه ناخواه نیاز جدی تری به بازنگری و تحول در علوم اسلامی احتیاج است.
وی ادامه داد: گرچه علوم اسلامی و معارفی که در اختیار ما است از سبقه چند صد ساله برخوردار است و مراکز علمی ما از یک تاریخ کهنی برخوردارند و در قلمرو های گوناگون مثل فلسفه و عرفان و کلام و ... قله های بلندی را فتح کرده اند و این علوم امروز نیز زنده است که با یک بازخوانی و عرضه جدید می توان به جهان عرضه کرد، ولی با این اوصاف برای تبیین و ارائه این میراث کهن احتیاج به یک خوانش جدید با توجه به مسائل نو احساس می شود.
وی افزود: به علت اتفاقات جدیدی که در سطح جهانی رقم خورد احتیاج به یک بازخوانی جدید از این تراث چند صد ساله وجود داشته و یک جنبش بزرگی را با نگاه جهانی احتیاج دارد. در حال حاضر باید علوم اسلامی را در محورهای مختلف جستجو کرد و یکی از این محورها، توسعه و گسترش قلمروها و مرزهای علوم اسلامی است.
مدیر حوزه های علمیه سراسر کشور با ارائه گزارشی کوتاه از محورهای پیش روی علوم اسلامی اظهار داشت: محور اول که پیش روی علوم اسلامی است بحث فقه و اصول است. با اینکه فقه اکبر را بسیار بزرگ می دانیم اما فقه به علت اینکه آئین زیست مسلمانی است و با عمل و اقدامات انسان ها ارتباط دارد از یک جذابیت ویژه ای برخوردار شده است.
وی ابراز داشت: در قلمرو فقه به معنای خاص تحولاتی را می توان مشاهده کرد. تحولاتی که در نیمه راه آن هستیم و باید ادامه پیدا کند. مناسبت فقه و نظامات جدید که در جهان ایجاد شده است. نظامات حقوقی دنیای معاصر با قوانین متفاوت، دنیای وسیع و جهان بزرگی را به خود اختصاص داده است.
آیت الله اعرافی بیان داشت: فقه ما باید دنیای دیگری را آغاز کند و این راه آغاز شده است. اساتیدی در این جلسه حضور دارند که این راه را آغاز کرده اند و تا حدی هم در نجف و تا حدی بیشتر در قم آغاز شده است. ولی در آغاز راه قرار داریم و باید این مسیر را ادامه پیدا کند.
وی با بیان محور دوم از بحث خود گفت: محور دوم فقه مقارن و یا فقه مقایسه ای و تطبیقی است. در واقع مقایسه و تطبیق فقه شیعه با سایر مذاهب است. البته از سابقه ای دیرینه برخوردار است و در دوره معاصر هم مورد توجه قرار گرفته است.
نایب رئیس دوم مجلس خبرگان رهبری با توضیح محور سوم اظهار داشت: محور سوم، فقه و نظامات اجتماعی است. این کار را مرحوم شهید صدر در کتاب اقتصادنا آغاز کرده اند و کم و بیش هم در نظام سازی های فقهی امتداد پیدا کرد ولی این هم آغاز یک راه است. اصلا منطق نظام سازی احتیاج به کار بیشتری دارد.
وی ادامه داد: محور چهارمی که باید توضیح داده شود، مسائل پیرامونی فقه است. علم اصول یک دانش عمیق ریشه دار بسیار مهم است. اصول ما یک منبع بسیار غنی است و منبع جوشان علوم و معارف اسلامی است. در واقع علم اصول بسیار فراتر از بحث های فرعی فقهی است. ولی فقه یک سری علوم پیرامونی فقه از قبیل تاریخ فقه و فلسفه فقه است که باید استمرار پیدا کند.
وی در ادامه با بیان محور دیگری که اختصاص به فقه القرآن دارد ابراز داشت: حوزه دیگری که لازم و با اهمیت است، حوزه فقه و قرآن است که سابقه دیرینه ای نیز دارد که در سال های اخیر نیز کارهایی انجام شده است که باید گفت آفاق بلندی در زمینه پیش روی ما است.
آیت الله اعرافی در ادامه توضیح محوری هفتم از بیانات خود اظهار داشت: مورد دیگر بحث فناوری های نوین و فقه است. مرکز تحقیقات کامپیوتری و مراکز دیگر اقدامات و نرم افزار های جدیدی است که به جامعه هدف طراحی و ارائه داده اند و همه این اقدامات محترم و قابل تقدیر است. اما آنچه که پیش روی ما است هوش مصنوعی و فقه است. در حال حاضر قریب ۱۰۰ نفر از حوزویان و دانشگاهیان تحصیل کرده در سطح کارشناسی ارشد یا دکتری در یک پروژه کلان هوش مصنوعی زیر نظر بنده بصورت شخصی در حال فعالیت هستند که این یک قلمرو جدیدی است.
وی در پایان تاکید داشت: برخی از مراکز حوزوی و دانشگاهی به موضوع هوش مصنوعی ورود کرده اند که در برخی از این محورها خوب پیش رفته اند و در برخی دیگر ضعیف عمل شده است و همه این ها نیاز به کار است. از این مرکز هم انتظار می رود با توجه به موضوعات فقهی حقوقی که با آن سر و کار دارند با جدیت بیشتری کار شود.
در پایان یادآور می شود از خانواده شهید سید کمال خالقی نیز تقدیر و تشکر صورت گرفت.