آیت الله علیرضا اعرافی مدیر حوزه های علمیه در دیدار مدیرعامل و شماری از مدیران و دبیران خبرگزاری رسا، با تبریک روز خبرنگار و اعیاد پیش رو، ابراز امیدواری کرد که همه رسانه ها و حوزیان آرمان های بزرگ اسلام و انقلاب را دنبال کرده و سربازان خالص و فداکاری برای اسلام و انقلاب باشند.
وی با قدردانی از فعالیت ها و اقدامات خبرگزاری رسا افزود: از اطلاع رسانی دقیق، جامع و درست شما تشکر می کنیم و آرزوی توفیق داریم.
مدیر حوزه های علمیه با اشاره به ارتباط خود با طلاب از طریق سامانه سفیر و ملاقات های عمومی اظهار داشت: سرزدن ها و سرکشی ها وجود دارد و روزانه بیش از 100 پیام دریافت می شود و پیگیری ها صورت می گیرد، یک سیستم ارتباطی چند شاخه ای چند ضلعی تعریف شده و در جریان است.
وی مسؤولیت انسان ها را تابعی از چند عنصر و عامل دانست و ادامه داد: این عناصر شامل علم و آگاهی، قدرت و توانایی ها و برد حرکت و اقدام افراد می شود و حجم و دامنه مسؤولیت را تعیین می کند، عزیزانی که در حوزه خبر، تحلیل، توزیع خبر و اطلاع رسانی کار می کنند مسؤولیت سنگینی دارند.
اصحاب رسانه و خبر رسالت سنگینی در عصر انقلاب دارند
آیت الله اعرافی تأکید کرد: اصحاب خبر و رسانه از اطلاعات بیشتری برخوردار هستند و دامنه نفوذشان زیاد است و اگر در فضای حوزه و جایگاه کارهای دینی، معنوی، اخلاقی و حوزوی باشند مسؤولیت های سنگین تری را در پی خواهد داشت.
وی عنوان کرد: حجم اطلاعات و اخباری که در حوزه دین و قلمرو حوزه وجود دارد، منزلت حوزوی و انتظاری که از جایگاه های حوزوی می رود و برد کار تعیین کننده مسؤولیت ما و شما است و رسالت ما را سنگین می کند تا دقیق، درست، جامع و منطبق بر اصول فقهی و اخلاقی در عرصه خبر عمل کنیم.
عضو فقهای شورای نگهبان خاطرنشان کرد: اسلام در حوزه خبر، تحلیل و اطلاع رسانی نگاه فلسفی، فقهی، حقوقی و اخلاقی خاص دارد و دارای رویکرد تمدنی و تاریخی است، رویکردهای 4 گانه در حوزه خبر و رسانه باید در رسانه های دینی و حوزوی تجلی بیشتری داشته باشد.
وی اضافه کرد: در حوزه رسانه و خبر منطق ویژه فلسفی در اسلام داریم و از گنجینه اخلاقی، فقهی، حقوقی، تاریخی و تمدنی برخوردار هستیم که استخراج، تبیین و ارائه آن وظیفه حوزه است و این رویکردها باید در جاهایی که انگیزه دینی، فرهنگی و حوزوی دارند وجود داشته باشد.
آیت الله اعرافی با بیان این که در عصر انقلاب اسلامی رسالت سنگین و دو چندانی بر عهده داریم، گفت: در جهانی قرار داریم که نرم افزار اداره جهان در پشت صحنه، علوم انسانی و اجتماعی و دانش های تولید شده در جهان است و روی صحنه نرم افزار رسانه و خبر در قالب های گوناگون فعالیت می کند.
وی افزود: جهان امروز  به وسیله دانش ها با رویکردهای خاص اداره می شود و روی صحنه برای مهندسی افکار، شبکه های خبری و تحلیلی در اشکال گوناگون و با استفاده از فناوری های مختلف وحود دارد، یعنی در واقع بر پایه علوم انسانی و با استفاده از جریان خبری و تحلیلی جهان را مدیریت کرده و افکار را مهندسی و ذائقه سازی می کنند؛ دنیای معاصر چند قرن با همین ابزارها مدیریت شده است.
مدیر حوزه های علمیه با بیان این که انقلاب اسلامی می خواهد نرم افزارها را به لحاظ قالب و شکلی داشته باشد اما محتوای آن را تغیرات اساسی و تمدنی دهد، اظهار داشت: البته این کار ساده نیست و رسالت جریان خبری به ویژه رسانه هایی که علقه بیشتری به اندیشه های امام و رهبری دارند سنگین تر است.
وی ادامه داد:  جهان با این نرم افزارها اداره می شود و ابزار آن خبر و رسانه به معنای جامع و عمیق است، قطعا ابزارهای امنیتی، نظامی و سیاسی در دهه های اخیر سهم متأخر دارند و سهم اول برای حوزه دانشی و مهندسی افکار است که از طریق خبر  و رسانه انجام می شود، انقلاب اسلامی می خواهد عالمانه، حکیمانه و سنجیده این معادلات را تغییر دهد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان این که در اندیشه انقلاب اسلامی خیلی عقلانی و حکیمانه عمل شده و عمل خواهد شد، ابراز داشت: به اندازه ای این اندیشه عقلانی، منطقی و حکیمانه است که حتی در حادترین مسأله سیاسی جهان اسلام که جریان غصب فلسطین است، رهبر انقلاب می فرماید همه فلسطینی ها جمع و به رسمیت شناخته شوند و با آرای آنها حکومت فلسطین انتخاب شود که هر عقل سالمی آن رامی پذیرد.
وی عنوان کرد: در همان جایی که ما قائل به برخورد قاطع انقلابی و حذف یک دولت هستیم، یک منطق بسیار سنجیده و عقلانی داریم، به عنوان کسی که سالها کار بین المللی کرده می گویم، ترس دشمنان از ایران به دلیل منطق، عقلانیت، حکمیت و سرمایه های فکری و اندیشه ای است؛ اگر دیگران مانع جلوی راه جمهوری اسلامی قرار ندهند اصلا به موضع زور نیاز نداریم.
عضو شورای عالی حوزه های علمیه خاطرنشان کرد: در حرکتی که می خواهد تغییر معادلات دهد و حکیمانه به پیش برود، حوزه های دانشی در حوزه و دانشگاه باید مورد توجه باشد و روی صحنه هم باید به خبر و رسانه توجه لازم را داشته باشیم چرا که نقش مهمی را ایفا می کند.
وی اضافه کرد: اگر با این نگاه با مسائل خبری مواجه شویم، دستگاه های خبری و رسانه کشور و دستگاه های همسو در جبهه مقاومت و جهان اسلام باید رویکرد جهانی تر، تمدنی تر، عمیق تر و عالمانه تر داشته باشند و شبکه ای باید تشکیل شود تا این اندیشه را بازتاب دهد و انقلاب را متجلی کند.
آیت الله اعرافی با اشاره به بیانیه راهبردی گام دوم انقلاب گفت: در بیانیه گام دوم افزون بر 7 راهبرد کلان معطوف به آینده، بیش از 20 نظریه وجود دارد که باید در حوزه و دانشگاه تبیین و فرآوری شود تا در عرصه رسانه فرهنگ سازی صورت گیرد.
وی افزود: در زمینه نظام و انقلاب 3 نظریه وجود دارد، یک نظریه می گوید وقتی حکومت مستقر شد عصر انقلاب تمام می شود، گرایش دیگر این است که انقلاب نیاز به قانون و نظام ندارد اما رهبر معظم انقلاب می فرماید ما معتقد به نظام مندی و قانونمداری هستیم و انقلاب با آمدن نظام تمام نمی شود بلکه باید روح انقلاب در نظام و قوانین وجود داشته باشد.
رسانه ها نرم افزار انقلاب و تمدن اسلامی را عرضه کنند
مدیر حوزه های علمیه تأکید کرد: نظریه دیگر مورد اشاره رهبر انقلاب اصلاح از یک سو و پایبندی به اصول و مبانی از سوی دیگر است، خیلی در این دوگانه یکی را انتخاب می کنند اما رهبر انقلاب می فرمایند قابل جمع است، رسانه در عصر امروز به ویژه رسانه هایی که علقه دینی، حوزوی، اخلاقی و فرهنگی دارند باید نرم افزار تمدن و انقلاب اسلامی را فرآوری و عرضه کنند، ما در حوزه این رسالت سنگین را بر عهده داریم.
برنامه های حوزه مبتنی بر سنت ها و معطوف به نیازهای انقلاب و جهان است
وی در ادامه با اشاره به فعالیت ها و اقدامات مدیریت حوزه های علمیه ابراز داشت: تلاش ما پایه ریزی یک رویکرد کلان، راهبردی، متکی بر سنت ها و اصالت های حوزه و معطوف به نیازهای انقلاب و جهان امروز است، برپایه همه تولیدات بزرگی که پیشینیان انجام داده بودند و مطالبات رهبر معظم انقلاب، مراجع تقلید و حوزویان تلاش کردیم که با روحیه جهادی با وجود مشکلات و کاستی های فراوان در امکانات، پایه یک افق جدید، طرح های نو و کلان معطوف به آینده را بریزیم.
آیت الله اعرافی ادامه داد: در بخش طراحی ها اقدامات بزرگی انجام شده و در بخش اجرا اقداماتی آغاز شده است، البته نمی گوییم که در اجرا کاملا مطلوب است، در بخش طراحی ها شاهد به ثمر رسیدن تلاشها در محورهای متعددی هستیم.
وی عنوان کرد: حرکت برنامه ریزی کلان و راهبردی مبتنی بر اصالت ها و رسالت های حوزه، مطالبات بزرگان و تقاضاها و نیازهای بدنه حوزه است، تلاش کردیم که برنامه ها در حد شعار و سخنرانی نماند بلکه هرچه بیان شده تبدیل به برنامه شود، نمونه این کار 3 برنامه 5 ساله است که از سال ها قبل در المصطفی طراحی شد و در این رویکرد می توان شاخص سازی کرد.
20 سند کلان راهبردی بر پایه چشم انداز و منشور تولید شده است
مدیر حوزه های علمیه خاطرنشان کرد: امروز حوزه با همراهی شورای عالی و همکاری شاید هزار نفر از منظومه منسجم اسناد راهبری و راهبردی برخوردار است، قریب 20 سند کلان راهبردی بر پایه چشم انداز و منشور تولید شده که نگاه آن معطوف به 1414 است.
وی اضافه کرد: 15 نظام جامع هم طراحی شده است، نخستین برنامه 5 ساله تولید شد و بنا بود در سال 97 آغاز شود اما به صورت رسمی از سال 98 به صورت آزمایشی اجرایی شد، با وجود مشکلات جدی بودجه امیدوارانه پای پیشبرد برنامه ها ایستاده ایم.
آیت الله اعرافی با بیان این که ذیل برنامه جامع و اسناد 500 عنوان کوچک و بزرگ وجود دارد که در حال طراحی و ریل گذاری است، گفت: نمی گوییم که کار کامل است و اگر بازنگری کنیم اشکالی وارد نیست، البته در این نوع طراحی ها وسواس بیش از حد، انسان را عقب نگه می دارد و از سوی دیگر سطحی نگری مناسب نیست؛ به همین دلیل ما راه میانه را در پیش گرفتیم.
کارویژه های روحانیت در عصر جدید
وی افزود: طرح کارویژه های روحانیت در عصر جدید در دستور کار بود و بیش از 200 کارویژه نسبت به درون حوزه، ارتباط با نظام، جامعه و بین الملل شناسایی شد، این کارویژه ها در واقع خط دهنده برنامه ریزی های حوزه خواهد بود، در طرح آمایش حدود 40 کار اصلی از قبیل مسجد شاخص گذاری شد که اگر همه پای کار باشند تا سال 1414 به 70 هزار مسجد سه وعده نماز با مدیریت فرهنگی می رسیم، حوزه انن طرحها را آماده کرده است و اعلام  می کند اما همه باید پای کار باشند.
مدیر حوزه های علمیه اظهار داشت: در زمینه آموزش و پرورش هم به برنامه ای رسیدیم که 38 فصل دارد و در ستاد همکاری های حوزه و دانشگاه تصویب شده است؛ همچنین توافقنامه ها و تفاهم نامه هایی با 40 مرکز مهم در دست پیگیری است، تأمین نیرو و فکر برای نهادهای به کار گیرنده حوزویان در دستور کار است.
وی ادامه داد: در ذیل طرح های کلان ،درختواره رشته های حوزه طراحی شده که بیش از 500 استاد در طول دو سال با اقل امکانات و به شکل جهادی با گروهای علمی همکاری کردند که حاوی 300 رشته، گرایش و مقطع است.
عضو  شورای عالی حوزه های علمیه ابراز داشت: وقتی از حوزه انقلابی، اجتماعی و پاسخگو می گوییم بخشی مربوط به کارهای سطحی فرهنگی و اجتماعی می شود و بخش عمده این است که حوزه پاسخگو باشد، در بسیاری از موارد وقتی تئوری و تولید نباشد ایجاد خلأ می شود، این تئوری و تولید به صرف این که کسی مقاله ای بدهد و چند کار بکند تأمین نخواهد شد بلکه باید کار نظام مندی صورت گیرد؛ متأسفانه میراث حوزه به تاراج رفته و خودمان آن را بسط نداده ایم و عمق نبخشیده ایم.
تأکید رهبر معظم انقلاب بر مهارت آموزی طلاب
وی عنوان کرد: درختواره دوره های کاربردی و مهارتی از دیگر برنامه ریزی ها به شمار می رود که حدود 200 دوره در نظر گرفته شده و بخشی از آن الزامی است، این درختواره از ضرورت هایی بوده که رهبر معظم انقلاب به صورت مکتوب در این زمینه تأکید داشتند چرا که بال مکمل پرواز حوزه به شمار می رود.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه با اشاره به توجه حوزه به مباحث فقه معاصر خاطرنشان کرد: حوزه حتما باید در قلروهای مختلف فقهی تولیدات فقهی متناسب با روزگار جدید داشته باشد، حدود 40 رشته از این حوزه در درختواره آمده است اما جریان های درس های خارج ناظر به فقه معاصر هم دنبال می شود، هفته قبل 40 استاد تعیین شدند و برنامه های طراحی شده و کار آزمایشی پارسال در سال جاری تکمیل خواهد شد.
وی اضافه کرد: این که افرادویژه ای در درس انتخاب شوند، لجنه علمی شکل بگیرد و تقریر شود و موضوع یابی صورت گیرد در دستور کار است، ما در این زمینه خیلی کم محصول داریم و اقدامات فعلی ما ابتدایی است، در فقه معاصر مسائل فقه حکومتی، جامعه و نیازها دیده می شود.
مسائل مستحدثه و موضوعات نوپیدا در دروس خارج پیگیری شود
مدیر حوزه های علمیه گفت: تأکید کردیم که مسائل مستحدثه در دروس خارج فقه و ابواب فقهی مورد توجه قرار گیرد و این موضوع غیر از پرداختن به مسائل نو پیدا است، موضوعات به اساتید عرضه می شود و این کار در فضای آزاد حوزه انجام می شود.
وی افزود: کار دیگری که انجام می شود پیگیری هدایت علمی و تربیتی طلاب است، بین دو نظریه تند و کند در سطوح عالی و درس خارج نظریه سومی انتخاب شد، برخی معتقدند که سطوح عالی و خارج باید مانند مدارس باشد اما عده ای دیگر اشراف و نظارت را خیلی نمی پسندند، راه هدایت علمی و تربیتی انتخاب شده که راه میانه و سنجیده است؛ در این راستا مراکزی راه اندازی شده و 300 استاد به عنوان راهنما و مشاور فعالیت می کنند.
آیت الله اعرافی اظهار داشت: در عین حال تأکید داریم که درس ها باید آزاد باشد و انتخاب استاد حفظ شود، سنت های حوزوی که سبب رشد و ارتقا می شود باید محفوظ بماند، در عین حال طلبه باید مورد حمایت قرار گیرد، آموزش های مکمل ببیند و مشاور و راهنما داشته باشد.
کتاب مکمل مکاسب منتشر می شود
وی پیگیری متون و منابع را از دیگر فعالیت های مدیریت حوزه های علمیه برشمرد و ادامه داد: دفتر فقه معاصر به این کار می پردازد و افزون بر کتاب الفائق در زمینه اصول، مکملی هم در کنار مکاسب در حوزه پولی و بانکی در حال آماده شدن است.
عضو شورای عالی حوزه های علمیه با تأکید بر این که تولید آثار و متون حوزوی باید عمیق باشد، ابراز داشت: نمی توان با شعار کارها را پیش برد و بحث های اصولی و فقهی با شعار و سطحی نگری به پیش نمی رود، کار باید مبتنی بر اجتهاد جواهری و عمیق باشد و با این رویکرد حرف نو بزند.
بحث های اصولی و فقهی با شعار و سطحی نگری به پیش نمی رود
وی عنوان کرد: تدوین متون جدید برای سطح یک و سطوح دیگر و متون بدیل نیز در دستور کار قرار دارد، البته آزادی حق انتخاب را مهم می دانیم، در زمینه آزادی انتخاب طلاب برای درس و استاد از سنتی ها هم سنتی تر هستیم، تأکید داریم که سنت ها و اصالت حوزه صیانت شود که با همین می توان به دنیای امروز پاسخ داد، نباید به سمتی برویم که روش های کلیشه ای و به دور از آب و سنت های حوزه را در پیش بگیریم، البته باید از تجارب جدید هم بهره گرفت.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به مطالعات راهبردی حوزه و روحانیت خاطرنشان کرد: دانشگاه ها، مراکز علمی و سرویس های امنیتی دنیا در حال مطالعات راهبردی در زمینه انقلاب، حوزه، مرجعیت و روحانیت هستند اما خود ما در این زمینه بحث کمی داریم، مرکزی راه اندازی شده و 30 پروژه راهبردی در حال پیگیری است.
وی اضافه کرد: تا کنون قریب 500 مقاله و پایان نامه مهم در ارتباط با حوزه و روحانیت جمع آوری شده است، دست ما در مطالعات منقح در حوزه انقلاب، مرجعیت و حوزه خالی است. برای نخستین بار دفتر اجتماعی و سیاسی در این دوره آغاز به کار کرد و با همه دشواری های مسیر در حال فعالیت است.
آیت الله اعرافی با اشاره به حوزه وقف و منابع پایدار گفت: باید منابع پایدار و موقوفات احیا شود تا حوزه روی پای خودش باشد، اگر حوزه از سال ها قبل به صورت جدی به فکر احیای منابع پایدار بود امروز با مشکلات جدی دست و پنجه نرم نمی کرد.
وی افزود: در بخش استان ها دو برنامه تفویض اختیارات با نظارت هوشمند و ارتقا و تعالی استان از نظر علمی و اخلاقی دنبال می شود، مبتنی بر این دو راهبرد اصلی 40 برنامه در استان ها پیگیری می شود، امروز 20 درس خارج رسمی در استانها داریم، سعی داریم گفتمان جدی در فضای استان ها برای تحرک بیشتر طرح شود.
مدیرحوزه های علمیه با اشاره به فعالیت های شورای هماهنگی نهادهای حوزوی اظهار داشت: برای نخستین بار نهادهای عالی حوزوی در کنار هم می نشینند و گفت وگو می کنند و رهبر انقلاب بر این مسأله تأکید داشتند، اقدامات خوبی هم در زمینه مراکز پژوهشی آغاز شده است.
وی ادامه داد: طرح گفتمان علمی انقلاب اسلامی از کارهای مهم محسوب می شود، تولیدات 40 ساله انقلاب در قلمروهای جدید علوم انسانی و مسائل نو و حوزه های فقهی کلامی جمع آوری شود، 10 هزار اثر غیر از مقاله وجود داشت که 4 هزار اثر برجسته از 12 نهاد در 30 جلد جمع آوری شد.
حوزه انقلابی یک راهبرد کلان است
عضو فقهای شورای نگهبان با بیان این که با کار جمعی مشترک بخشی از محصول 40 ساله انقلاب استخراج شد، ابراز داشت: گنجینه ای از محصولات فکری پس از انقلاب تهیه شده است که دستاوردهای را نشان می دهد و خلأها را نیز نمایان می کند، می توان از این گنجینه به عنوان سیره مطالعاتی استفاده کرد.
وی عنوان کرد: نمی گوییم که کاملا موفق بودیم اما سعی داریم با وجود مشکلات عدیده برنامه ها رابه پیش ببریم، هدایت های رهبر انقلاب و عنایت مراجع و بزرگان سبب پیشرفت کارها شده است، سعی داریم کار جامع مشترکی انجام شود تا علم سنجی در قلمرو علوم اسلامی و حوزوی صورت گیرد.
مدیران جوان روی کار می آیند
آیت الله اعرافی درباره کادرسازی در حوزه های علمیه خاطرنشان کرد: دنبال هستیم که کارهای جدیدی در این زمینه آغاز شود، در تغییرات مدیران، مدارس و مراکز آرام آرام نسل جوان، فاضل و متدین روی کار می آیند و این الگو در کل کشور دنبال می شود.
وی اضافه کرد: حوزه انقلابی یک راهبرد کلان است که باید دنبال شود و دنبال کردن این راهبرد تدابیری خاص می خواهد، بخش مهم این کار زیر ساخت معرفتی و فکری است که می تواند حوزه را پاسخگوی انقلاب و جهان امروز کند؛ در بخش آزاد اندیشی و نظریه پردازی اقداماتی آغاز شده که راضی کننده نیست اما گزارش های نسبتا خوبی در این زمینه وجود دارد ولی باید جهش بیشتری داشته باشیم.
منبع: رسا