آیت‌الله علیرضا اعرافی در اجلاسیه تبیین راهبردها و برنامه‌های کلان حوزه‌های علمیه که در مشهد مقدس برگزار شد ضمن خیرمقدم به مدیران و معاونان، به مسوولیت مهم آنان در عرصه فعالیت خود اشاره و اظهار کرد: بار اصلی پیشبرد آرمان‌ها و اهداف حوزه‌های علمیه بر دوش مدیران است که مدیریت مستقیم تعلیم و تربیت و پرورش طلاب را در سراسر کشور از قم تا همه استان‌ها و شهرها بر دوش دارند.
وی با بیان این که ما و شما هر روز نیازمند پیشرفت اخلاقی و مراقبت‌های نفسانی و تعالی روحی و معنوی هستیم، گفت: آنانی که پرچمدار هستند، راهبرند و پیشگامند بیش از دیگران به پیشرفت خود در مسیر هدایت نیاز دارند. در حقیقت کار را در حوزه های علمیه کسانی پیش برده اند که خود در حوزه معنا و معرفت و اخلاق سرآمد بودند، پیشاهنگ بودند، دست بالایی داشتند تا به هدایت دیگران پرداختند.
مدیر حوزه های علمیه با بیان این که بزرگان ما رتبه های یک در اخلاق و معنویت را احراز کردند که توانستند جامعه را اداره کنند و عالمان خوب، مبلغان خوب و محققان خوب تربیت کنند، تصریح کرد: از این نظر است که ما و شما فارغ از هر چیز باید اولین رسالت مان ارتقای روحی و معنوی و اخلاقی خودمان باشد و برای این امر باید خود ما و شما دارای برنامه باشیم.
آیت الله اعرافی با بیان این که همه می بایست تا ذیل عنایات نهج البلاغه و سخنان امیرالمومنین(ع) زندگی کنیم، اظهار کرد: نهج البلاغه باید کتاب کنار دست یک روحانی باشند؛ نهج البلاغه باید آمیزه قلب و درآمیخته با جان و روح ما باشد و اگر این کتاب در وجود ما برنامه و زندگی ما حضور داشت حتما با یک رنگ و بوی دیگر الهی و آسمانی پیدا خواهیم کرد.
وی ادامه داد: از جمله بخش‌های مهم نهج البلاغه مباحث توحیدی نهج البلاغه است؛ مرحوم آیت الله حاج شیخ مرتضی حائری فرزند موسس حوزه بارها و مکرر بیان می کرد، شما در اخلاق بنیان توحید خود را تقویت کنید؛ بزرگان نیز همچون آخوند خراسانی ویژگیش این بود که یک موحد کامل بود و بنابراین احکام توحید در وجود ما می بایست قوی باشد.
مدیر حوزه های علمیه با تاکید بر اهمیت توجه و اهتمام به نهج البلاغه و به خصوص به ابعاد توحیدی و معرفتی بلند آن، گفت: این توصیه را به همه دارم که نهج البلاغه را در کنار دست خودمان داشته باشیم و به خصوص به توحید در نهج البلاغه که بنیان همه رشد و تعالی ما می باشد نیز اهتمام و اعتنای ویژه داشته باشیم.

توحید حاکم بر روح حوزه‌های علمیه باشد
آیت الله اعرافی ادامه داد: مدیران مدارس علمیه در محضر نهج البلاغه و قرآن قبل از هر چیزی باید توحید را بیاموزند و این همان توحیدی است که در نهج البلاغه وضوح بیشتر پیدا کرده است و این توحید می بایست حاکم بر روح حوزه‌های علمیه باشد؛ بدون تردید اگر این نگاه به خداوند و توحید الهی بر دل و جان ما و حوزه‌های ما حاکم شد همه چیز حل خواهد شد و این اعتقاد و باور عمیق آن چیزی است که همه حوزه را می سازد.
وی با بیان این که غیر از خدا وحدتی در عالم نیست و او وحدت محض است، گفت: آن حقیقت ناب در سراسر عوالم غیب و شهود یک جاست و آن در ذات متعالی خداوند است و عزتی جز در بارگاه خداوند نیست؛ غیر آن بارگاه هیچ جای دیگری این وحدت نیست و جز آن قوتی در عالم نیست؛ یگانگی عزت، قوت و همه کمالات وجود یک جاست.
مدیر حوزه های علمیه با بیان این که این توحید ناب امروز اساس حوزه‌های علمیه ماست و این توحید راهبر حرکت ماست، عنوان کرد: این توحید جای دیگر عالم نیست و این توحید که حقیقی ترین و اصیل ترین اندیشه بشریت است، روح عالم حقیقت هستی، وحدانیت خدا و حاکمیت این اراده یگانه خداست و همین توحید نیز اساس دین و پیام انبیاست.
آیت الله اعرافی با بیان این که ناب‌ترین اندیشه توحیدی که فلسفه تا حد زیادی آن را تبیین کرده است، از آن ما و در دست ماست، اظهار کرد: از مهمترین پرچم‌ها که انقلاب اسلامی برافراشته پرچم توحید ناب زلال مبرا و پاکیزه از همه اون وسوسه ها و تحریم هاست و بنابراین صیانت از این توحید ناب که اساس همه معارف الهی است بر دوش ما قرار دارد.
وی ادامه داد: البته ما مدعی نیستیم که مکاتب فلسفی امروزی که داریم حتی توانسته باشد تمام توحید قرآنی و نهج البلاغه ای را تبیین کرده باشد اما تا حد زیادی تبیین نموده و ما نیز معتقد به توحیدی هستیم که در قرآن تصویر شده است.
مدیر حوزه های علمیه با بیان این که توحید ناب در نهج البلاغه بوده و این سرمایه بزرگی برای ما و شما در همه جوامع بشری است، اظهار داشت: خود ما و شما باید از بن دندان به اعماق این نظریه توحیدی نهج البلاغه برسیم و باور کنیم و این آن راهی است که انقلاب اسلامی آن را در جهان ندا داد و این آن چیزی است که باید از حوزه نشأت بگیرد.
آیت الله اعرافی با بیان این که این روح توحیدی و نگاه ناب و خالص به جهان و هستی و نگاه توحیدی به عالم است، ابراز کرد: آنچه که ما در شعاع توحید می‌گوییم، توحید دقیق و ناب و بسیار زلال در معرفت الله است و توحیدی که سایه می‌افکند و طاعت و عبادت و سبک زندگی و همه هستی بشر را شامل می شود و این توحید جامعی است که اسلام آن را نداد داد.
وی با بیان این که آیت الله حائری بیان می کرد، منبع و ذخیره اصلی اخلاق و خودسازی و پیشرفت توحید است، گفت: خدایا به همه ما توفیق ده که توحید را در وجود خودمان و در جامعه و جهان خودمان محقق و پیاده سازیم.
مدیر حوزه های علمیه ادامه داد: یکی از موقعیت هائی که این اندیشه تجلی پیدا کرده، در معارف رضوی است که بخش مهمی از معارف امام رضا(ع) در تبیین این توحید است؛ بنابراین تاکید بر این است که ما پایه‌های معرفتمان را در حوزه بر اساس توحید جامع و ناب و راهگشا مبتنی کنیم و این مسئله در نظام تربیتی، در نظام آموزشی، در تعامل استاد و شاگرد، مدیر و مدرسه ما باید جلوه‌گر باشد و باید در وجنات ما و شما و در رفتار و کردار ما و شما مدیران استادان نمود پیدا کند.
آیت الله اعرافی با بیان این که ما برای فقه و نظریه‌های فقهی اسلام و اندیشه‌های اسلامی به گستره همه حوزه‌های دانش و رشته‌ای ارزش قائلیم، یکی از کارهای حوزه را توسعه مرزهای علوم اسلامی دانست و اذعان کرد: باید به این امر معترف بود که بنیان و درون مایه و نخ تسبیح، معارف اعتقادی و اندیشه ناب توحیدی است که باید در سراسر حوزه های دانشی و قلمروهای علمی و در نظام اخلاق و تربیت و نظام رفتاری ما جلوه گر باشد و این آن انتظار اکیدی است که از همه ما می رود.
وی با بیان این که مدیر چرخاننده این نگاه و رویکرد در مدرسه است، عنوان کرد: اساتید هم در این امر نقش مهم و خطیری دارند اما به واقع آن کسی که راهبر رویکردهای اصلی در مدرسه است، هر جا که باشد مدیر است نگاه رویکرد کار او عمل او همه باید بر شالوده توحید استوار یافته باشد و از خدا می‌خواهیم که ما را در این مسیر قرار دهد.
ضرورت صیانت و پاسداری از هویت حوزه و روحانیت
مدیر حوزه های علمیه ضمن اشاره به موضوع هویت حوزه و روحانیت، عنوان کرد: هویت اساس عملکرد و حرکت و شخصیت طلبی ماست؛ اگر روزی هویت روحانی فرو ریخت هر چه داشته از بین می رود.
آیت الله اعرفی با بیان این که اصالت و هویت عمیق تاریخی حوزه می بایست در اعماق وجود طلبه و استاد احساس و لمس شود، گفت: بحث هویت در مباحث روانشناختی و تعلیم و تربیت محل گفت وگوهای فراوانی قرار گرفته است.
وی ضمن تاکید بر ضرورت صیانت از هویت حوزوی و پاسداری از آن تصریح کرد: اگر امروز بگوییم مهم‌ترین وظیفه شما مدیران صیانت از این هویت عمیق روحانیت و حوزه هست گزاف نگفته ایم. اگر ما نتوانیم هویت طلبه را شکوفا بکنیم و آن را معماری نمائیم، هرچه هم معلومات بدهیم و معیشت را درست کنیم باز خاصیت نخواهد داشت.
مدیر حوزه های علمیه ادامه داد: هویت حوزه و روحانیت در روزگارهایی حفظ شده است که حوزه از هیچ امکاناتی برخوردار نبود، عمامه او قدغن بوده است، مدرسه او بسته بوده است، در خانه هم مورد تعقیب قرار می‌گرفته است ولی چون اعتقاد به هویت بود و به واقع اعتقاد به اون ذات و اصالت و نقش و کارکرد و هویت بود، این رشته قطع نشد.
نهاد حوزه و روحانیت در برابر آماج تهدیدات هویت طلبگی قرار گرفته است
آیت الله اعرافی با بیان این که امروز نهاد تاریخی و عظیم حوزه در برابر امواجی قرار گرفته است که اون حس و هویت و اصالت و باور به اون نقش را ممکن است از او بگیرند، اظهار کرد: باید راه معماری هویت در طلبه را فرا بگیریم.
وی با بیان این که در شرایط جدید روزگار، با اتفاقاتی در این عالم مواجه هستیم، گفت: برخی از این اتفاقات که همه بدان اشراف داریم، ممکن است زمینه فروپاشی درونی را ایجاد کند، تصریح کرد: امروزه نهاد حوزه و روحانیت با امواج جدیدی مواجه است یک نهاد باید بتواند نقش مناسب خودش را در این مرحله ها تعریف بکند.
مدیر حوزه های علمیه با اشاره به گسترش دایره علم و آگاهی در میان جامعه بشری، اظهار کرد: این پدیده پدیده جدیدی نیست؛ علم و آگاهی‌های گوناگون در روزگارهای سابق و قرون پیشین محدود به یک گروه‌های محدود افراد دارای تمکن یا تلاش های ویژه بود؛ امروز آگاهی‌های گوناگون هم فراوان شده است و تلاطم افکار و آرا و تکثر و تنوع اندیشه های رقیب و بی‌شمار در عالم بوجود آمده و این پدیده ایست که در قرن اخیر به شکل فوق العاده وسیع پدید آمده است.
آیت الله اعرافی با بیان این که امروز گفتمان های دیگر و نظریات کلان تمدنی که از سوی غرب انتشار پیدا کرده، معرکه را سخت و دشوار و کار را بسیار سنگین کرده است، اظهار کرد: امروزکار، کار عادی و متعارفی نیست؛ نهاد حوزه و روحانیت وارد یک میدان جدیدی شده که مطلقا سابقه ندارد و آنهم ورود در یک میدان رقابتی در عالی‌ترین سطوح تمدنی با تفاوت‌های بسیار اصیل است و از این جهت، پنجه افکندن در پنجه گفتمان های مسلط بر انسان کار بسیار حساسی‌ست.
وی با تاکید بر این رویارویی تمدنی که کار را بسیار سخت کرده، ابراز کرد: این رویارویی تمدنی منحصرا مربوط به قم و یا مراکز استان های بزرگ نیست بلکه مربوط به همه کشور است؛ بنابراین این سخنانی است که مدیر ما در یک شهر کوچک هم باید به این مباحث بیندیشد و مطلع باشد و در کار خود ریشه‌های آن را معالجه و درمان کند.