به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، دکتر عاملی در این مراسم ضمن تبریک سالروز تاسیس سازمان سمت و گرامیداشت یاد و خاطره فیلسوف و حکیم بزرگ مرحوم استاد دکتر احمد احمدی رئیس فقید این سازمان در سخنانی اظهار داشت: تواضع، ساده زیستی و منش والای انسانی، از ویژگیهای برجسته اخلاقی آن استاد بزرگ بود.
وی به حضور مرحوم دکتر احمدی در صحنههای مختلف اجتماعی اشاره کرد و گفت: دوران سی و سه ساله مدیریت ایشان در سازمان سمت بسیار پر افتخار و درخشان بود.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه سمت محصول مصوبات اولیه شورای عالی انقلاب فرهنگی است، ادامه داد: وقتی ستاد انقلاب فرهنگی در خرداد سال 59 تشکیل شد، اعضای این ستاد دغدغه چهار مسئله را داشتند.
وی با بیان اینکه دغدغه اول اعضای ستاد، برنامهریزی در محیط دانشگاهی بود، ادامه داد: دغدغه دوم مسئله استاد و منابع انسانی بود که لازم بود، استاد فرد توانمندی باشد که در مسیر استقرار فرهنگ اسلامی و پیشرفت جمهوری اسلامی گام بردارد و معلم متعهدی باشد.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران ادامه داد: دغدغه سوم اعضای ستاد انقلاب فرهنگی دانشجو بود، زیرا محور همه تلاشهای ما این است که چرخه علم ادامه پیدا کند و با توجه به اینکه
دانشجوی دیروز، معلم امروز و استاد فردا است، قطعا باید به عنوان یک عنصر اساسی مورد توجه محوری قرار گیرد.
وی با بیان اینکه دغدغه چهارم اعضای ستاد انقلاب فرهنگی کتاب بود، ادامه داد: کتاب به عنوان عصاره و محصول اندیشهورزی، فکر و توانمندیهای دانشی یک جامعه دارای اهمیت بسیار است. لذا سازمان سمت در جلسه شانزدهم شورای عالی انقلاب فرهنگی در هفتم اسفند ماه سال 1363 به تصویب رسید.
وی با بیان اینکه حضور اساتید بزرگی چون مرحوم دکتر احمدی در تعالی این سازمان نقش مهمی داشته است، ادامه داد: تجربه چندین ساله ما نشان میدهد، دغدغههای فردی در مسیری که هنوز سیستم استقرار نیافته خیلی حائز اهمیت است اما وقتی سیستم استقرار پیدا میکند نظاموارهها کار را جلو میبرند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر اینکه اشخاص، تاثیر گذارهای، مهمی در جامعه هستند و در تاریخ تحولات بشر، دانشمندان، پژوهشگران و نوآوران نقش کلیدی در حوزههای مختلف داشتند افزود: امیدوار هستیم که نقش نظامات و نهادهای اجتماعی هر روز پر رنگتر شود و انجام امور صرفا شخصمبنا نباشد.
وی اظهار داشت:
انتشارات سمت، انتشارات بسیار مهمی است که پشتوانه علمی قوی دارد و اعضای هیئت علمی این سازمان پشتوانه علمی آن محسوب میشوند و این سازمان فرایندهای استاندارد را برای ارزیابی یک کتاب طی میکند.
وی با بیان اینکه سمت به لحاظ ویراستاری یک نشر قوی و قابل ستایش است، گفت: به لحاظ طراحی باید کار بیشتری صورت گیرد و باید در این حوزه قدرت بیشتری پیدا کند، زیرا کتابهایی که در دنیا به عنوان کتاب درسی ارائه میشوند به لحاظ طراحی کار بیشتری روی آنها صورت گرفته و ما نیز باید در این مسیر حرکت کنیم.
وی در ادامه به برخی تفاوتهای نشر فیزیکی و دیجیتال اشاره کرد و گفت: در نشر فیزیکی محدودیتهایی مانند قیمت، جنس کاغذ، جلد و غیره مطرح است ولی در نشر دیجیتال این مسائل نیست و رنگ اهمیت کانونی دارد و بهترین کیفیت رنگ در آنجا ارائه میشود، زیرا نشر باید به قانون طبیعت حرکت کند و باید مدل طبیعت به خود بگیرد و تنوع داشته باشد.
وی به تحولات حوزه نشر اشاره کرد و گفت: با آمدن نشر دیجتال، نشر هوشمند، نشر شبکهای و نشر چند رسانهای تحولات اساسی برای نشر پیش آمد.
دکتر عاملی اضافه کرد:
در سالی که گذشت در ایران سه هزار و ششصد میلیارد تومان محصول فروش کتاب داشتیم که از این مقدار 64 میلیارد تومان سهم نشر الکترونیک بود که سهم بسیار کمی است و نیازمند این است که پیشرفت بیشتری در این حوزه داشته باشیم.
وی ادامه داد: در دنیا نشر الکترونیک سهم شصت میلیارد دلاری را دارد و پیش بینی میشود که ظرف چند سال آینده این مسیر رشد بیشتری پیدا کند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی اضافه کرد: در حوزه الکترونیک نشر هنوز جایگاه قدرتمند خود را پیدا نکرده است، شاید به این دلیل باشد که ما با کتاب بیشتر مأنوس هستیم و نسل امروز و آینده بیشتر با نشر الکترونیک پیوند میخورند کما اینکه امروز بیشتر مردم از تلفن همراه استفاده میکنند و اگر بتوانیم کتاب را بیشتر به این حوزه ببریم قدرت بیشتری پیدا میکند.
وی با بیان اینکه نشر الکترونیک مزیتهای زیادی نسبت به نشر فیزیکی دارد، گفت: نشر فیزیکی نشر آرامی است و کتاب خواندن لذت زیادی دارد، بهخصوص اگر کیفیت کاغذ خوب باشد.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران افزود:
نشر دیجیتال به دلیل ماهیت رقومی که برخوردار است، انعطاف زیادی دارد، اما ماهیت فیزیکی منعطف نیست و بهصورتی است که نمیتوان بعد از صفحهبندی تغییری در آن ایجاد کرد و محدودیت دارد که در روزنامه و کتاب هر دو به این صورت است و اگر اصلاحی هم لازم است باید در نسخه بعدی صورت گیرد.
وی با بیان اینکه نشر دیجیتال نشر رقومی است یعنی منطق الگوریتمی در نشر حاکم است ادامه داد: منطق الگوریتمی یعنی اینکه بر اساس الگوریتمی که برای آن مینویسیم خروجی میگیریم.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: در نشر رقومی به راحتی میتوان طراحی جلد، فونت، رنگ و غیره را عوض کرد به خاطر اینکه در یک بستر رقومی و دیجیتال قرار گرفته است.
وی با بیان اینکه حسن دیگر نشر الکترونیک امکان تولید جهانی آن است، افزود: دسترسپذیری به نشر دیجیتال، جهانی است، اما نشر فیزیکی در این خصوص محدودیت دارد و کتابی که چاپ میشود حتی اگر بخواهیم در جغرافیای ایران توزیع شود، کار سختی است و به راحتی صورت نمیگیرد اما نشر دیجیتال به تعداد کاربرانی که در جهان وجود دارد و امروز از مرز 5 میلیارد نفر گذشته ظرفیت بهرهبرداری ایجاد میکند با اینکه محدودیت زبان همچنان وجود دارد.
دکتر عاملی ادامه داد: در بحث ترجمه و بحث google translate و ترجمه از زبان فارسی به زبانهای دیگر و بالعکس، خیلی ضعیف هستیم ولی در برخی از زبانهای دیگر مانند زبان کشورهای اروپایی، بخش مترجم گوگل خیلی قوی است ولی ویراستاری جدی لازم دارد، لذا مشکل زبان هم در این حوزه کمتر میشود و میتواند به اقتضای زبان خواننده زبان پیدا کند.
وی با بیان اینکه نشر الکترونیک امکان شبکهای کردن محتوا را فراهم میکند، گفت: در نشر فیزیکی محتوا یک صفر تا صدی دارد و یک بسته است که ابتدا و انتهایی دارد، اما وقتی این بسته در بستر رقومی شدن قرار میگیرد، امکان لایهبندی شدن را پیدا کرده و امکان شبکهای شدن را فراهم میکند زیرا معماری اینترنت امکان طبقه بندی شدن را فراهم میآورد و بنابراین دارای محتواهای متنوعی هست و طبقات علمی مختلفی دارد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه نشر الکترونیک نسبت به نشر فیزیکی بسیار ارزانتر است ادامه داد:
ماهیت کار در محیط مجازی یک تلاش به منزله متمایل به بینهایت تولید است، در منطق آنالوگ یک تلاش یک کار و یک تولید و یک توزیع است لذا تیراژ مهم است ولی در محیط دیجیتال بعد از انتشار کار، دیگر محدودیت تیراژ نداریم.
وی افزود: چاپ بر اساس تقاضا موجب میشود که به صورت انبوه چاپ نکنیم، که این مسئله گاها باعث میشود کتاب در انبارها بمانند و گرفتار انبارداری شویم.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران با بیان اینکه در حال حاضر آمازون و جاهای دیگر بر اساس تقاضا چاپ میکنند و این باعث میشود چیزی روی زمین نماند ادامه داد: چاپ الکترنیک بحث چاپ فیزیکی را ندارد و یک چاپ به منزله بینهایت چاپ است، لذا محتواهای خیلی ارزانتری در دسترس قرار میدهد.
وی گفت: در نشر الکترونیک ظرفیتهای زیادی در قالب و محتوا وجود دارد و قالبها چند رسانهای است و بر اساس تقاضای صفحه، نه تقاضای کتاب هزینه را محاسبه میکنند و ظرفیتی برای کار چند رسانهای است. در حال حاضر بحث کتاب قابل شنیدن و کتاب قابل دیدن به صورت رسانه تصویری، حوزهای است که مردم با آن راحتتر هستند و شنیدن در برخی از حالات انسان راحتتر از خواندن است که الان ظرفیت کتاب شنیداری نیز در دنیای امروز فراهم شده است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه در حوزه محتوا باید به تقاضای اجتماعی جامعه خودمان توجه جدی شود گفت:
نویسندهای که در فضای علمی امروز جامعه در حوزه علوم انسانی کتاب مینویسد قطعا توجهش به وضعیت علم است، اما تا حدودی در بازتولید مفاهیم دچار مشکل میشویم و نمیتوانیم به تقاضای اجتماعی فرهنگ خودمان پاسخ دهیم.
وی با بیان اینکه فرهنگ ما یک فرهنگ اسلامی است، خاطر نشان کرد: فرهنگ ما فرهنگی است که ریشه تاریخی چند هزار ساله دارد، بنیان اسلامی و قرآنی و ریشه تاریخی اهل بیت(ع) را دارد، لذا اگر این فرهنگ بخواهد براساس کتاب، اجتماعی شدن در آن اتفاق بیافتد، نیازمند این است که کتاب به فضای اجتماعی نزدیک شود.
دکتر عاملی با اشاره به اینکه امام خمینی(ره) در اولین دستوری که برای تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی دادند دو نگرانی مهم داشتند، گفت: نگرانی اول وضعیت منابع انسانی داخلی بود که ایشان معتقد بودند که این افراد انقلاب را به زمین میزنند، کما اینکه در بیداری اسلامی کشورهای عربی شاهد بودیم که همین امر موجب شد، انقلابهای کشورهای منطقه در دهه اخیر با مشکل و بحران مواجه شوند.
وی افزود: نگرانی دوم تصرفات دنیای غرب بر افکار و اندیشههای مردم ایران بود و با این دو نگرانی ستاد انقلاب فرهنگی را تشکیل دادند.
دکتر عاملی با اشاره به اینکه بحث محتوا بحث مهمی است؛ ادامه داد: در پژوهش یک پروپوزال داریم که طرح را میدهد ولی تقاضای برای پروپوزال هم داریم، که
انتشارات سمت بر مبنای دکترین که در حوزه استقرار تمدن نوین اسلامی و رفتن به سمت جامعه اسلامی، در حکمت، فلسفه، جامعهشناسی، رواشناسی، ارتباطات، حوزه رسانه یک طراحی انجام دهد و حوزه حمایتی را بر مسائل مهم استقرار جامعه اسلامی تعریف کند و در واقع درخواست تالیف کتاب برای موضوعات مهم داشته باشد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اینکه فقط تقاضا برای طرح کتاب نیست، گفت: برگزاری سمینارهای مستمر سمت در حوزه کتابها می تواند به این ایدهها کمک کند؛ سمت در داخل دانشگاههایی چون تهران، شریف و دانشگاههای مهم شهرهای کشور باید حضور داشته و بستری از طوفان فکری در این حوزهها فراهم کند.
دکتر عاملی در ادامه جلسه و در بخش دیگر سخنان خود پیرامون کتاب تألیف شده توسط خود “اقتصاد دیجیتال” که در این مراسم رونمایی میشد اظهار داشت: تحولات فناوریهای نو با خودش دنیایی از تحولات را به وجود آورد، “مارتین لستر” نو بودن فناوریها را اینگونه تعبیر میکند، که نو بودن فناوریها به دلیل ماهیت دیجیتال و رقومی آنهاست؛ خلق یک هستی رقومی که قابل الگوریتم شدن، مهندسی شدن، شبکهای شدن و هوشمندسازی و... است دنیایی از تحولات را به وجود آورده است.
دکتر عاملی اظهار کرد:
با تولد فناوریهای نو دولتها به سمت صفر شدن حرکت میکنند و جایشان را به حکمرانیهای الکترونیکی میدهند؛ جامعه علاقهمند به تسهیل فرآیندها است، تقاضای اجتماعی این است و جامعه به سمت آسان سازی فرایند ها حرکت میکند و جامعه علاقهمند تسهیل فرآیندهاست، جامعه تحمل بروکراسیهای زیاد را ندارد، هایپرلینک در این محیط منطقش این است که یک بار اشاره میکنید به یک لینک، اما الگوریتم پشت آن تمام استعلامات را انجام میدهد، مثلا در گزینش برای تمام استعلامات و برای تمام بررسیهای احوال شخصی فرد و... اقدام میکند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: فناوریهای نو و رقومی در نظام بانکی تحول ایجاد کرد و 50 درصد شعبههای بانکهای اروپا چون کارکردی نداشت تعطیل شد، الان در شبکه بانک الکترونیک به سمت بانک گسترشیافته (Extended Banking) حرکت میکنیم که کاملا منطق بانک فیزیکی را تأمین میکند و بیش از 50 نوع خدمات بانکی در نظام بانکی در حال ارائه است.
وی اضافه کرد: این تحول اساسی که در فناوری به وجود آمد، حمکرانی را به حکمرانی الکترونیک تبدیل کرد. امروزه وقتی دولت میگوییم یعنی دولت الکترونیک؛ دولتی که تمام سرویسها و خدمات را به مردم ارائه میکند در بستر رقومی قرار میدهد که این بستر رقومی که یکی از ابزارهای آن این است که ما کلیک میکنیم و بهعنوان کاربر اقدام کننده هستیم، اما امروزه بسیاری از فرآیندها اتوماتیک شده است، به عنوان مثال بسیاری از فرایندها مانند اندازهگیری مصرف آب، برق و ... هوشمند است و با کنتور به صورت حضوری انجام نمیشود، هیچ قبضی درب منزل نمیآید بلکه همه این کارها با یک مرتبه ثبتنام و ارائه حساب بانکی به سرویسهای ارائه دهنده خدمات به صورت الکترونیکی انجام میشود.
به گفته استاد ارتباطات دانشگاه تهران همه امور تکرار شونده اداری موضوع هوشمندسازی است؛ لذا اقتصاد هوشمند امروزه اقتصاد بزرگی شده است و در حال حاضر اقتصاد دیجیتال، اقتصاد پنجم جهان است و سالیانه 2% به سهم تولید ناخالص داخلی (GDP) جهان، اضافه می کند. سهم کشورهای پیشرفته جهان از اقتصاد دیجیتال بیشتر از کشورهای در حال توسعه است. سهم اشتغال مرتبط با اقتصاد دیجیتال نیز بطور متوسط 5/2 درصد است که در کشورهای توسعه یافته 4% و در کشورهای در حال توسعه 1% است. بهره وری اقتصاد دیجیتال 160% ، اقتصاد سنتی است.
دکتر عاملی ادامه داد: براساس گزارش موسسه مکنزی سهم کشورهای توسعه یافته از اقتصاد دیجیتال، 3.4 درصد است و که 87 درصد کل اقتصاد دیجیتال را به خود اختصاص میدهند و سهمی که در افزایش شغل در جهان داشته است، سهم بزرگی از اشتغال را به اقتصاد دیجیتال اختصاص داده است.
وی با بیان اینکه امروز شیوه خرید مردم تغییر کرده است و با نرمافزارهای موبایلی انجام میشود، اظهار کرد: طبق آخرین آماری که از اقتصاد دیجیتال دیدم ارزش این بازار 5.6 تریلیون دلار بود و بنگاههای بزرگی مانند آمازون با ارزش سرمایهای یک تریلیون و هشتصد میلیارد دلار و گوگل با ارزش سرمایهای یک تریلیون و چهارصد میلیارد دلار سهم بالای در اقتصاد و کسب و کارهای دیجیتال دارن.
دکتر عاملی بیان کرد: کسب و کارها به فضای الکترونیکی منتقل میشوند و اقتصاد دیجیتال روز به روز قدرتمندتر میشود و اگر بخواهیم اقتصاد دیجیتال را با نگاه اسلامی مورد بحث قرار دهیم، چند محور اهمیت پیدا می کند.
وی با اشاره به اینکه اولین نقشی که اقتصاد دیجیتال دارد تسهیل خدمات است، گفت: فرآیندهای اداری پیچیده باعث اذیت مردم است، شهر تهران 198 لایه GIS دارد و این لایهها یعنی اینکه، لایه دادهای تمام زیرساختهای شهر تهران وجود دارد، از آب، برق، تراکم، مبلمان شهری، فاضلاب، زمین و غیره تماما در سیستم GIS آمده است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: وقتی در سال 89 شهر مجازی تهران را طراحی کردیم، شهر تهران را در هشت حوزه و 69 لایه با 1700 خدمات طراحی کردیم و شهر تهران پیشرفت نسبتا خوبی داشته است ولی زمانی پیشرفت قطعی به وجود میآید که هیچ فرآیندی نیازمند مراجعه حضوری نباشد.
وی با اشاره به اینکه ممکن است بعضی معتقد باشند که این نحوه تعامل ارتباطات انسانی را ضعیف میکند، اظهار داشت:
اگر در ارتباطات انسانی تخریب، سلطه و رشوه وجود دارد، این ارتباطات انسانی که فایدهای ندارد و بهتر است سیستم تسهیل کننده امور باشد.
دکترعاملی بیان کزد: تسهیل خدمات در روح و سیره پیامبر است، اینکه ما عمل مکرهانه برای مردم ایجاد کنیم، عملی که موجب آزار دیگران شود، زیبنده یک نظام اسلامی نیست، ما برای رفع آزار از جامعه و برای تسهیل کارها به سمت الکترونیکی شدن میرویم و این مهمترین فلسفه رفتن به سمت اقتصاد دیجیتال از منظر اسلامی است.
وی با بیان اینکه نکته دوم تأمین عدالت توزیعی است گفت: عدالت توزیعی بحث بسیار مهمی است، عدالت توزیعی یعنی وقتی امکانات کشور در یک محیط بارگزاری میشود مانند شهر علم ایران، که در سال 1387 طرح شهر علم ایران را ارائه دادیم که در این طرح باید امکانات کشور در اختیار همگان باشد، کتابخانههای کشور، منابع کیفی معلمی چه در آموزش و پرورش و چه آموزش عالی باید در اختیار همه باشد و همه از امکانات پایتخت بهرهمند شوند، در این صورت عدالت توزیعی مثلا در حوزه علم و دانش فراهم میشود و همگان امکان بهره مندی مساوی دارند.
دکتر عاملی اضافه کرد: وقتی منابع شفافیت دادهای در نظام هزینه منابع مالی و بودجهریزی کشور لحاظ شود در این صورت توزیع بودجه دست شخص نیست و نظارت اجتماعی بر آن حاکم است و ناگذیر به سمت توزیع عادلانه منابع حرکت می کند و اساسا الگوریتم ها می تواند بر مبنای عدالت تدوین شود.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران گفت: نکته سوم، کاهش تخریب منابع طبیعی و انسانی است و الان دولتها به سمت دکترین محیط سبز رفتهاند. منظور از محیط سبز، احترام به طبیعت است، باید از تخریب طبیعت پرهیز کنیم و الا زندگی ما به مخاطره می افتاد.
وی تصریح کرد: کتاب چاپی محصول تخریب طبیعت است، درخت بریده و تبدیل به کاغذ میشود که این مسئله از بین رفتن طبیعت را در پی دارد، لذا کاهش تخریب منابع طبیعی اعم از انسان و طبیعت نکته مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: نکته چهارم، نظمپذیری و نظام داشتن اقتصاد دیجیتال است. وقتی به رنجهای مردم توجه میکنیم، یکی از رنجهای شایع جامعه رنج ناشی از بینظمی است، دائما به جامعه رنج میدهیم چون نظم نداریم.
وی ادامه داد:
سیستمهای هوشمند بر اساس فرآیندهای قطعی، یک استبداد خیر یا یک خیر تضمین شده تولید میکنند و همه باید از این مسیر بروند تا به نتیجه مطلوب برسند و محیط دیجیتال این امکان را فراهم میکند.
دکتر عاملی اظهار داشت: در حال حاضر 34 درصد اقتصاد دیجیتال، مربوط به تجارت الکترونیک است و 11.08 درصد در اختیار رسانههای اجتماعی است و16.83 درصد مربوط به ابزارها و اپلیکیشنها است و 36.63 درصد مربوط به سایر ابزارها و واسطهها است.
وی گفت: امروزه اینترنت، همه پدیدهها، سخن از دیوایسهایی می کند که به همه پدیدهها وصل میشود و ارزش افزودهای را تولید میکند.
دکتر عاملی تاکید کرد: در کتاب اقتصاد دیجیتال پوشش نسبتان گسترده به همه موضوعات مرتبط با اقتصاد بر بستر دیجیتال اعم از اقتصاد هوشمند و شبکه ای و همچنین ارزهای دیجیتال، بیت کوین و بهره وری مجازی و تبدیل های مهمی که به نوعی تفاوت های اقتصاد متداول و اقتصاد دیجیتال را منعکس می کند مورد بحث قرار گرفته است. تلاش شده اقتصاد دو فضایی را که بخش مهم از کسب و کارها و تبادلات مالی و پولی همچنان در جهانی فیزیکی صورت می گیرد و بخش مهم نیز در فضای دیجیتال قرار دارد به عنوان یک پیوستار مورد بحث و تحلیل قرار گیرد.
وی در پایان ابراز امیدواری کرد در پرتو الکترونیک کردن مسیر زندگی، ارتباطات خانوادگی و خویشاوندی را تقویت کنیم، اما ارتباطات مالی، اداری و فرآیندی را منتقل به این فضای دیجیتال کنیم که بهرهوری را بالا میبرد و موجب صیانت از انسان و طبیعت می شود.