به گزارش مرکز رسانه و روابط عمومی شورای عالی انقلاب فرهنگی، حضور رئیس شورای تحول همراه با هیئت رئیسه دبیرخانه شورا در جمع روسای گروه های علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی به منظور همفکری در خصوص تحول علوم انسانی، اجتماعی و هنر، در روز دوشنبه 15 مهرماه 1403. دکتر سعیدرضا عاملی در آغاز سخنرانی خود اظهار کرد: شورای تحول و  ارتقا علوم انسانی در سال ۸۸ به ابتکار رهبر معظم انقلاب و به منظور رسیدگی به دغدغه‌های مرتبط با خروجی‌های این حوزه تاسیس شد. این شورا مصوبه‌ای از شورای عالی انقلاب فرهنگی دریافت کرد و نزدیک به ۱۰ وظیفه برای ارتقا علوم انسانی تعیین کرد.
دکتر عاملی افزود: دکتر حداد عادل به مدت ۱۴ سال ریاست این شورا را بر عهده داشت و بر برنامه‌های آموزشی ۱۷ کارگروه تخصصی تمرکز کرد. این تلاش منجر به تصویب بیش از 90 برنامه درسی مقاطع مختلف کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتر شد و  تولید نزدیک به ۶۰ جلد کتاب مرجع توسط انتشارات سمت و شکل‌گیری حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ ایده کتاب مرجع دیگر شد.
وی ادامه داد: در پیش نویس برنامه هفتم، دو محور کلیدی شامل برنامه‌های آموزشی و کتب مرجع علوم انسانی مورد توجه قرار گرفته بود که با ورود شورای تحول و تصویب ابهام نسبت به پیش نویس با سیاست کلی ابلاغی مقام معظم رهبری،  در ماده 119، بند 23 الزامات مهم از جمله ارتقای سهم پایان نامه ها و رساه های تقاضا محور، تولید نظریات بومی، پیوست نگاری شغلی، برنامه تامین بورسه داخل برای استعدادهای درخشان، تامین نیروی انسانی توامند برای تامین نیازهای کارشناسی، اداری و مدیریتی در برنامه اضافه شد.
دکتر عاملی تاکید کرد: شأن و جایگاه علوم انسانی در جامعه باید افزایش ارتقا یابد تا افراد انگیزه حضور در این حوزه‌ها را پیدا کنند. امروزه در دبیرستان‌ها، حوزه علوم انسانی اولویت اول دانش آموزان نیست. این موضوع باعث تقلیل اعتبار این رشته می‌شود. اما در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا، بروز توانمندی‌های علمی و توجه به این حوزه‌ها مشاهده می‌شود. در حال حاضر، نزدیک به 48 درصد از دانشجویان ایرانی در حوزه علوم انسانی و علوم اجتماعی هستند.
این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت بررسی ها نشان می دهد ۵۴ درصد از دانشجویان در ژاپن و ۵۷ تا ۶۱ درصد در فرانسه در رشته‌های علوم انسانی و اجتماعی مشغول به تحصیل هستند. در ایالات متحده نیز بالاترین حقوق‌های دانشگاهی متعلق به متخصصان علوم اجتماعی و انسانی است، که نشان‌دهنده نقش اساسی این علوم در تمامی حوزه‌ها است.
عاملی بر این باور است که غفلت از اهمیت علوم انسانی در کنار علوم پایه مانند فیزیک و شیمی موجب ضعف در این حوزه‌ها شده است.
وی افزود: آمار اشتغال رشته های مختلف نگران کننده است، فقط ۲۸ درصد از رشته‌های علوم انسانی و اجتماعی در آزمون‌ها کد رشته تعریف شده دارند و ۷۲ درصد بدون کد مانده‌اند. این مشکل در رشته‌های تجربی نیز وجود دارد، به‌طوری‌که تنها ۴۲ درصد از رشته‌های حوزه علم تجری کد رشته تعریف شده دارند. این نشان‌دهنده عدم ساماندهی مناسب بین دانشگاه‌ها و بازار کار است. اگر ۳۰ هزار دانشجوی روابط بین‌الملل داشته باشیم ولی بازار کار تنها ۵۰۰ شغل داشته باشد، نارضایتی اجتماعی ایجاد می‌کند و زخم‌های اجتماعی را تشدید می‌کند.
وی ادامه داد: در شورای تحول، کمیسیون‌ها و کارگروه‌های تخصصی ۱۰۰ درصد اختیارات را دریافت کردند. تصمیم‌گیری درباره رشته‌ها باید در کارگروه‌های تخصصی صورت گیرد، نه در شوراهای عمومی که متخصص نیستند. اکنون کارگروه‌های مدیریت، حقوق، روان‌شناسی و علوم تربیتی و سایر کارگروه ها اختیار کامل دارند و رشته‌هایی که به تصویب می‌رسند، دیگر نیازی به تصمیم‌گیری در شورای تحول ندارند.
دکتر عاملی بیان کرد: ممکن است در برخی موارد بیش از حد حساسیت نشان دهیم. به نظر من، تحول در شورای تحول چهار نگرش را مدنظر داشته است، یکی از این نگرش‌ها الهام‌گیری از اسلام در طراحی رشته‌هاست. تعبیر "اسلامی‌سازی" را چندان نمی‌پسندم زیرا این موضوع را صنعتی می‌کند. هدف‌گذاری و تعیین خط قرمزها ممکن است، اما در جزییات رشته‌هایی مانند روانشناسی نمی‌توانیم به‌طور کامل ورود کنیم. نگاه دوم بومی سازی رشته های بوده و نگاه و دغدغه چهارم کارآمدی و رویکرد چهارم روزآمدسازی و در مرز علم جهان حرکت کردن و چه بسا حرکت به سمت مرجعیت علمی در حوزه علوم انسانی و اجتماعی  و هنر مورد نظر بوده است.
وی افزود: مسئله علوم انسانی تنها به حلقه‌ای که در آن نشسته‌ایم محدود نمی‌شود. در پزشکی و مهندسی نیز با انسان سروکار داریم. امروز به نگاه دانش یکپارچه، علوم بین رشته ای و همکاری بین رشته ها اهمیت بسیار زیادی پیدا کرده است.  آقای دکتر طهرانچی در دانشگاه آزاد اسلامی به این موضوع توجه کرده است، اما هنوز یکپارچگی در دانشگاه های کشور ‌ایجاد نشده است. نگاهی که ایشان به همکاری بین‌رشته‌ای دارند می‌تواند تحول بزرگی باشد. علیرغم همکاری های بین رشته ای در کشورهای پیشرفته ولی به دلیل جدا شدن علوم از علم الهی و حکمت الهی، روندهای ناقص منتهی با مسائل بزرگ در فضای فرهنگی و اجتماعی به وضوح دیده می شود. گسترش هم جنس بازی، افزایش خانواده های تک سرپرست، فراوانی طلاق، روحیه نظامات حکومتی به گسترش سلطه بر دیگران و تفکر جنگ طلبی بخشی از این مسیر است.
دکتر عاملی افزود: خانواده‌های تک‌سرپرست نتیجه بحران‌های جهانی غرب هستند و متاسفانه ما ما نیز در ایران با ۱.۷ میلیون خانواده تک سرپرست مواجه شده ایم که ۸۷ درصد آن‌ها توسط مادران اداره می‌شوند. این وضعیت نگران‌کننده است و من معتقدم دانشگاه نسل چهار باید به این مسائل توجه کند. دانشگاه نسل چهار، دانشگاه اجتماعی و دانشگاه حکمت بنیان است که علم را در خدمت تعالی جامعه قرار می دهد و بدنبال تقویت جامعه است.  ما مشتاقیم از نظرات دوستان درباره راه‌حل‌ها استفاده کنیم. در ایران، به‌ویژه با رویکرد جامع نگر و توجه به متغیر های مهم مرتبط با سلامت و تعالی جامعه.
او در پایان گفت: قدرت نظامی و عملیات‌های ما خصوص وعده صادق 1 و 2 یک احیا در جامعه ایران ایجاد کرده و موجب افزایش اعتماد به نفس شده است. تلاش‌های فرهنگی ما نتوانسته‌اند به اندازه قدرت نظامی سرمایه اجتماعی تولید کنند. در دنیای پر از دشمنی و جنگ، قدرت دفاعی برای ما یک سرمایه است و به همان اندازه نیازمند قدرت اجتماعی نیز هستیم، زیرا این قدرت هم بازدارندگی ایجاد می‌کند. نماز جمعه‌ای که رهبر حکیم انقلاب در هفته گذشته امام کردند، نمایان‌گر قدرت اجتماعی ایران بود و شامل متنوع‌ترین نمازگزاران تاریخ ۴۵ ساله انقلاب بود. همه اقشار و گروه های اجتماعی آمده بودند که لبیک به رهبر معظم انقلاب و لبیک به مقاومت در مقابله زور و سلطه استکبار بگویند. ما باید قدرت بازدارندگی اجتماعی ایجاد کنیم، که این نیز به علوم اجتماعی و سیاسی مربوط می‌شود و دانشی است که می‌تواند این حس را در مردم تقویت کند.