آیت‌الله علیرضا اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه کشور، یکشنبه ۳۰ مرداد ماه ۱۴۰۱ در دومین روز از اجلاس مدیران و رؤسای آموزش و پرورش سراسر کشور، در سالن اجلاس سران اظهار کرد: به عنوان فردی که در ۴۰ سال گذشته هیچ هفته‌اش بدون دغدغه تعلیم و تربیت نگذشته و به عنوان یک طلبه، از راهبران نظام تعلیم و تربیت تشکر می‌کنم.
وی ادامه داد: این جمع مدیر و راهبر نظام تعلیم و تربیت هستند که ۵ رده وجود دارد؛ یک سطح، سیاست‌گذاری است و آن سو، صف و مدرسه (جایی که فرایند مستقیم تعلیم و تربیت بین شاگرد و استاد رقم می خورد) است و در این بین رده‌های مدیری از مدیر منطقه تا وزارتخانه قرار دارد.
آیت‌الله اعرافی با بیان اینکه مدیریت راهبری علم و دانش با همه مدیریت‌ها متفاوت است، گفت: وقتی مدیریت در قلمرو علم و دانش آمد، باید گفت هیچ مدیریتی به پیچیدگی و حساسیت و دشواری سپاه علم و دانش کشور نیست.
وی با اشاره به اینکه وقتی مدیریت در گفتمان انقلاب اسلامی قرار گیرد، حساسیت مضاعف پیدا می‌کند، افزود: از فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی چقدر اطلاع داریم و چقدر مطالعه داریم. مدیران ما بیش از معلمان باید از مطالعات جامع در حوزه تعلیم و تربیت برخوردار باشند.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور بیان کرد: رویکرد متوازن و جامع به تمام ساحت‌های تعلیم و تربیت مهم است؛ گاهی مدیر به یکی از قلمروها توجه دارد که یک آسیب است. گاهی مدیر، سخت‌افزار و گاهی نرم‌افزار را بیشتر می‌بیند و این مدیر تراز نیست. تأکید بنده هم از ب‍ُعد فراگیری و هم توازن است. پس مدیر باید نگاه فراگیر به همه قلمروها داشته باشد و به همه آنها بپردازد.
عضو فقهای شورای نگهبان افزود: دومین رویکرد، راهبردی کلان‌نگر و جامع و مبتنی بر نگاه‌های راهبردی است‌ و سومین رویکرد، نگاه بر رویکرد پژوهشی است‌ تقریبا در نظامات اداری کشور شاید بالای ۵۰ درصد اقدامات مبتنی بر مطالعات و تحقیق نیست و خیلی همت کنیم شاید ۲۰ درصد فعالیت ها مبتنی بر مطالعات و تحقیق باشد.
آیت‌الله اعرافی اضافه کرد: ارتقای مستمر دانشی، رویکرد بعدی است و مدیر باید هر روز ساعاتی را به مطالعه بپردازد و رویکرد دیگر، رویکرد تمدنی و آینده‌نگر است.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور افزود: اسناد راهبردی نظام تعلیم و تربیت و چالش‌های پیش رو باید در قالب مطالعات عمیق و جامع از سوی مدیران واکاوی و بررسی شوند. با پاردوکس‌هایی چون عادت و انتخاب، نظم و آزادی، گذشته و آینده، مربی و متربی، تعبد و تعقل و سنت و مدرنیته در نظام تعلیم و تربیت مواجهیم و هنر مدیریت یافتن راهکارهایی برای پاسخ به این پاردوکس‌هاست.
وی با اشاره به اینکه ۱۰ نکته و نگاه در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش وجود دارد که یکی از آنها نگاه تمدنی است که باید در کالبد آموزش و پرورش رسوب کند، گفت: یک الزام دیگر مدیریتی عرصه تعلیم و تربیت، مشارکت جویی و جلب مشارکت دیگر دستگاه‌ها و تقویت تعاملات و ارتباطات است. همه دستگاه‌های اجرایی باید پیوست آموزش و پرورشی داشته باشند و توضیح دهند که برای آموزش و پرورش چه می‌کنند، آنها باید وظایفی که در قبال آموزش و پرورش دارند را مشخص و ایفا کنند.
آیت الله اعرافی ادامه داد: یک الزام دیگر مدیریتی، رویکرد امیدبخشی و شوق آفرینی است. رویکرد توجه به استعدادها و نخبگان جوان و رویکرد کادرسازی و مدیرپروری نیز باید مورد توجه مدیران آموزش و پرورش باشد.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور با بیان اینکه علاوه بر موارد گفته شده، معماری ایرانی، اسلامی و فضای مناسب مهم برای آموزش بسیار است و تعلیم و تربیت در یک فضای بسته و بی روح نمی‌تواند به خوبی پیش برود گفت: شعر و ادب فارسی و هنر نیز در تعالی روح و شخصیت تاثیر بی‌نظیری دارد. توجه به تاریخ ایران، اسلام و انقلاب اسلامی و تقویت ارتباط میان مسجد و مدرسه نیز مهم است. باید ارتباط میان نظام تعلیم و تربیت و نظام عبادی را مدنظر داشته باشیم.
وی ادامه داد: حوزه علمیه سهم خواهی در نظام آموزش و پرورش ندارد، اما در هر کجا که شما احساس نیاز کنید ما خود را موظف به همکاری می‌دانیم و آمادگی برای همکاری و همراهی در مباحث فرهنگی مدرسه و نظام تعلیم و تربیت وجود دارد و ارتباط با آموزش و پرورش باید عالمانه و حکیمانه و با دست پر باشد.
عضو مجلس خبرگان رهبری اضافه کرد: ما برای پاسخگویی به نیاز نسل امروز، نیازمند مطالعه، تحقیق، روح انقلابی و پرداختن به جهاد تبیین با الزامات و مقدمات لازم هستیم و آموزش و پرورش را پرچمدار فکر و اندیشه انقلاب اسلامی می‌دانیم. حوزه در کنار آموزش و پرورش خواهد بود.