به گزارش مرکز رسانه و روابط عمومی شورای عالی انقلاب فرهنگی، حجت الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در پیام تصویری به اختتامیه همایش‌های علوم حکمت و حکمرانی که صبح امروز چهارشنبه ۱۳ تیر ۱۴۰۳ با حضور دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در سالن شهید مطهری دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد، اظهار کرد: سپاسگزار همه سروران عزیزی هستم که همایش حکیمانه و عالمانه علوم، حکمت و حکمرانی را در دانشگاه آزاد اسلامی برگزار کردند. بسیار تمایل داشتم حضوری خدمت عزیزان برسم، اما به جهت کسالتی که عارض شد و جراحی که صورت گرفت، متاسفانه توان راه رفتن از بنده سلب شده است.
وی با بیان ۳ مفهوم علوم، حکمت و حکمرانی که بسیار دقیق و حکیمانه کنار هم چیده شده است، تاکید کرد: علم در فلسفه کشور ما معنای عامی دارد و مطلقِ آگاهی را شامل می‌شود که هم علوم حضوری و هم علوم حصولی را در بر می‌گیرد. اما، اینجا منظور از علوم شامل (دیسیپلین‌های مختلف) دانش‌های مختلف است. یعنی، هر دانشی که از مجموعه گزاره‌های روشمندانه تایید یا ثابت شده‌اند.
حجت الاسلام والمسلمین خسروپناه تصریح کرد: زمانی اثبات‌گرایان فقط به روش تجربی قائل بودند؛ بنابراین مقصود از علمی که به کار می‌بردند، علم تجربی بود، ولی بعد از مدتی این موضوع توسعه یافت.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: هر دانشی در فلسفه اسلامی که مبتنی بر روش عقلایی و عقلی و وحیانی باشد را دانش می‌نامیم، مثلا رشته حقوق دانش است و احتمال دارد خیلی از مباحث آن به خصوص در موضوع شناسی از عرف استفاده شود. علوم طبیعی مثل فیزیک، شیمی و زیست شناسی و زمین شناسی، علوم انسانی مانند روانشناسی، جامعه شناسی، اقتصاد، مدیریت و ... و علوم پزشکی و علوم مهندسی که (تبدیل علم به فناوری است) را جزء علوم می‌دانیم.
حجت الاسلام والمسلمین خسروپناه اضافه کرد: مقصود از به‌کارگیری علم در حکمت و حکمرانی، فقط دانش‌های مبتنی بر روش تجربی نیست و روش عقلی و وحیانی را هم شامل می‌شود، البته در فلسفه اسلامی روش تجربی هم مقبول و مورد تایید است و بر آن تاکید هم شده است، نباید خیال شود که علم فقط از قرآن و سنت استخراج می‌شود، بلکه مشکل ما با علم گرایان افراطی این است که فقط مدعی روش تجربی هستند. در صورتی که روش‌های دیگر هم می‌تواند منشأ زایش علوم باشد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: علوم گستره و وسعتی دارد و تبدیل به فناوری هم می‌شود، البته علوم طبیعی فقط به فناوری تبدیل نمی‌شوند، بلکه علوم انسانی هم مثل تکنولوژی آموزشی در این راستا نقش دارد.

چرا علوم انسانی در فناوری پیشرفت نکرد؟
حجت الاسلام والمسلمین خسروپناه عنوان کرد: راز پیشرفت دنیا به خصوص ایران در حوزه فناوری مهندسی مبتنی بر علوم طبیعی و در مقابل کمرنگ بودن همین امر در حیطه علوم انسانی به علت تبدیل نشدن علوم انسانی به فناوری‌های نرم افزارنه است؛ مثلا اگر نقش علوم انسانی در حل مسائل خانوادگی، چالش‌های اجتماعی و ... به صورت فعالانه باشد، قطعا کاربرد و اثربخشی این رشته بیشتر می‌شود.
وی ادامه داد: اگر علم با چنین گستره‌ای که دارد مبتنی بر روش، بر عقل نظری، عملی و معاش، عقل معاد و جامع باشد به حکمت تبدیل خواهد شد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اینکه اگر در این همایش بزرگ و بسیار مهم علم و حکمت به کار رفته است، گفت: انتظار می‌رود علوم دانشگاهی و علوم حوزوی به حکمت تبدیل شود.

قرآن تبدیل اولوالعلم به اولوالالباب را می‌خواهد
خسروپناه ادامه داد: در قرآن تعابیر «اولوالعلم» و «اولوالالباب» به معنای صاحبان خرد ناب بکار رفته است، خردناب یعنی جمع عقل نظری که درک هست و نیست‌ها می‌کند، عقل عملی باید‌ها و نباید‌ها را درک می‌کند، عقل معاش که عقل برنامه ریز بوده و عقل معاد هم عقل آخرت اندیش است. جمع این عقول با یکدیگر عالم را به اولوالالباب تبدیل می‌شود. قرآن از ما می‌خواهد اولوالعلم به اولوالالباب تبدیل شود.
وی با بیان اینکه اگر اولوالعلم به اولوالالباب تبدیل شود، یعنی عالم به مرحله حکیم رسیده است، تاکید کرد: وقتی عالمی، حکیم شود لازمه حکمت خیر کثیر است، یعنی خیر کثیر ثمره حکمت است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با طرح این سوال که وقتی علم به حکمت تبدیل شود، ماموریت ما هم به پایان می‌رسد؟، می‌گوید: این درست نیست، بلکه مقهوم سومی مطرح است و آن حکمرانی نام دارد، یعنی باید علم نافع مبتنی بر عقلانیت را که به حکمت تبدیل شده است در حکمرانی استفاده کنیم.
حجت الاسلام والمسلمین خسروپناه در بیان چیستی حکمرانی افزود: حکمرانی شامل سیاستگذاری، تنظیم گری، تصدی گری و نظارت و ارزیابی برای حل مسائل جامعه است. خیلی از اوقات دانشجویان، استادان، سیاستمداران و مسئولان نظام وقتی دور هم جمع می‌شوند به درد و دل می‌پردازند، غافل از اینکه این مسئله باید در فرایند حکمرانی قرار بگیرد تا حل شود. پس، دانشگاه‌های کشور نه تنها باید علوم را به حکمت تبدیل کنند، بلکه باید حکمت را مورد استفاده قرار دهند و تبدیل به حکمرانی شود تا در نهایت حکمرانی حکیمانه فرهنگی، علم و فناوری، آموزش عالی و سلامت، امنیت، معیشت، اقتصاد و عرصه‌های دیگر داشته باشیم.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: حکمرانی حکیمانه در عرصه‌های دیگر می‌تواند به درستی کشور را اداره کند، اگر دانشگاه ها، واحدها، درس‌ها و دانشکده‌ها به این سمت هدایت شوند، پیوند وثیقی بین دانشگاه‌ها و حوزه‌ها و جامعه و نیاز‌های جامعه به وجود می‌آید.
حجت الاسلام والمسلمین خسروپناه افزود: حکمرانی موضوع جدیدی است و آمریکایی‌ها ۴ دهه است که به آن پرداخته‌اند، در کشور حدود یک دهه است که به آن توجه داریم و تحقیقات خوبی صورت گرفته است و ظرفیت خوبی خواهد بود و امیدوار هستیم با امکانات و عقلانیتی که در دانشگاه آزاد اسلامی حاکم است به ثمرات ارزشمندی برسد.