رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به اینکه باید بازگشت پایهای به قرآن داشته باشیم، گفت: برای تحول در علوم انسانی اسلامی باید دارای مدل باشیم و قرآن را مرجع بگیریم زیرا قرآن میتواند برای ما چارچوب نظری در نگاه علم به ارمغان بیاورد.
محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در نخستین دوره دو سالانه «کتاب علوم انسانی با رویکرد اسلامی» که امروز، ۱۰ اسفندماه در پژوهشگاه حوزه و دانشگاه قم برگزار شد، اظهار کرد: در دنیای علم به شدت مفهوم دین از موضوعات مورد توجه است، اما نگاه به علم و دین در مکاتب بشری مختلف متفاوت است. توانایی دسترسی به دادههای بزرگ که در گذشته در طول زمان حاصل میشد هماکنون در گستره مکان حاصل و سبب تحولات زیادی در علوم اجتماعی میشود.
وی با بیان اینکه امروز با تحول هوش مصنوعی و تغییر دادهها بیش از اینکه در علوم طبیعی تحول داشته باشیم شاهد تحول در علوم انسانی هستیم، افزود: کاریزمای حضرت امام(ره) و باور به امام تجلی ویژهای در نسلهای گذشته دارد و کلام ایشان برای ما نافذ و قطعی است، اما جوان دهه ۸۰ فرقی بین امام و سایر بزرگان نمیبیند و امام برای او جزئی از تاریخ است؛ درک ما از امام و کلامش برای او جلوه ندارد.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی گفت: امام(ره) در حادثه طبس فرمود: «آیا جز این بود که یک دست غیبی در کار است؟» آن زمان این حرف را میپذیرفتند، اما بنیان این تفکر را در نسل جدید مملکت نساختیم و تفکرات دیگری در آنها جایگزین این باورها شد؛ پس چگونه میخواهیم انقلاب مصون بماند.
وی بیان کرد: امام(ره) در سال ۶۱ در حادثه خرمشهر فرمودند: «خرمشهر را خدا آزاد کرد و مافوق طبیعت است»؛ این تحلیلها و باورها از چارچوب دفاع مقدس برای نسلهای گذشته قابل فهم و باور است، اما نسل این دوره و جوانان از این مفاهیم فاصله گرفته و برای او نهادینه نشده است.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه برخی این انقلاب را خرافات میپندارند و در گزارهها شبههافکنی میکنند، گفت: گزارههای بنیادی انقلاب را با شبهه متزلزل میکنند و ما در این میان باید گامهایی برداریم تا جوانان ما به فهم مبانی انقلاب برسند.
وی ادامه داد: جنس علم غربی بعد از رنسانس و انقلاب صنعتی علوم طبیعی بر دانشگاه حاکم شد و علم فیزیک ساختار ذهنی ایجاد کرد؛ بنای این علم تبیین و پیشبینی بود که در برخورد با جهان واقع خود را محک بزند.
طهرانچی اضافه کرد: شکست غرب در فروپاشی علوم اسلامی نشان میدهد نظریات اجتماعی از لحاظ پارادایمی دچار اشکال است و خود غرب در مواجهه با انقلاب دنبال اقدامات ديگری است.
وی با اشاره به اینکه باید بازگشت پایهای به قرآن داشته باشیم و اعتراف کنیم علیرغم همه زحماتی که لازم بوده اما کافی نیست، اظهار کرد: برای تحول در علوم انسانی اسلامی دارای مدل باشیم و قرآن را مرجع بگیریم، زیرا قرآن میتواند برای ما چارچوب نظری در نگاه علم به ارمغان بیاورد.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: در قرآن خیلی از حاکمیتها شکل گرفت و مبتنی بر علم بود، اما علم به تنهایی برای ادامه تمدن کفایت نکرد؛ در امور اجتماعی قائل به نظریه و علت و معلول هستیم، اما باید بدانیم که قواعد دیگری حاکم است که اگر در بنیان به خلق آن نپردازیم نمیتوانیم شاهد تجلی صحیح انسان در عالم هستی باشیم و نیازمند آشتی بین دانش و بینش هستیم که انسان را جهت دهیم.
طهرانچی با بیان اینکه همه هنر ما این است که فرد را از تعارض در بیاوریم، تصریح کرد: چگونه میتوانیم علم و ایمانی داشته باشیم که مکمل هم باشند تا بتوانیم از عهده تعارضات برآییم؛ آنچه را در کف خیابان میبینیم تعارض است و تعارض را رسانه بیگانه و فضای مجازی ندانیم و باید بیندیشیم که آیا تاکنون اصول تربیتی و گزاره صحیح دادهایم که تعارض علم و ایمان در افراد حل شده باشد؟ تعلیمات دینی و علمی را در قالب دنیا و آخرت به جوانان ارائه میدهیم.
وی با اشاره به اینکه قرآن وجه ایمان را برای هدایت لازم میداند و قرآن تنها ایمانگرا نیست بلکه علم و ایمان را در آیاتی کنار هم میبیند، ادامه داد: خداوند در آیه ۵۶ سوره روم فرمود: «وَقَالَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَالْإِيمَانَ...»؛ در واقع علم و ایمان در کنار هم قرار دارد، در حالی که عدهای پیشرفت علمی دارند، اما از دین غافل هستند و این همان نقطه مقابل قرآن است. اگر تعارضی بین علم و ایمان بهوجود آمده این علم، علم نیست و مشکل دارد؛ نقطه مقابل کسانی که مکمل علم و ایمان را دارند و باید به سمت علم غربی برویم، سپس عبور کنیم و سپس به گزارههای ایمانی و دینی برسیم.
طهرانچی با بیان اینکه علم و نظریهای که تبیین، شناخت و پیشبینی میدهد، انسان را به تعارض گزاره میرساند، افزود: در اینجا این پرسش مطرح میشود آیا تعارض با گزارهها با تغییر رویکرد حل میشود؟ بنده میگویم خیر. بلکه لازم داریم تمام بستر را ببینیم و در سرچشمه و ساحتهای علم بنشینیم و بازنگری چارچوبی و مفهومی داشته باشیم. خداوند اصرار دارد که اصول و قواعد حاکم را بیان کند و شرط لازم نظریه است که تعارضی با آنچه خداوند فرموده نداشته باشیم.
وی یادآور شد: در گزارههای در حال تعارض اگر رویکرد هم عوض شود کافی نیست و باید سیاست حکمرانی مبتنی بر علم و حکمت باشد؛ ما باید مبانی انقلاب را گلآلود نکنیم، چراکه گلآلود کردن این آب زلال همان حرفهای کف خیابان است.
منبع:ایکنا