«محمدمهدی طهرانچی» در نشست امضای تفاهم نامه همکاری با پایگاه استنادی علوم جهان اسلام ISC که با حضور اعضای هیأت رئیسه، رؤسای استان‌های دانشگاه آزاد اسلامی، رئیس و معاونان ISC در سالن همایش‌های مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری و پایگاه استنادی علوم جهان اسلام ISC برگزار شد، گفت: هر جریان دانش دارای دو بحث جهانی و ملی است و جغرافیای علم هم در این جریان دارای اهمیت است به طوری که مفاهیم ISI، اسکوپوس، Elsevier و اشپرینگر ساینس در دو دهه اخیر مطرح شده و هدف آن حاکمیت جهان غرب بر جهان علم است، چون غربی‌ها احساس می‌کنند که جغرافیای جدید علم در شرق در حال شکل گیری است.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: همه کشورها بر مدیریت دانشگاه تمرکز داشتند و غربی‌ها پس از سال ۷۵ فرهنگ تمرکز بر خروجی‌های دانشگاه را مدنظر قرار دادند تا بتوانند جریان جهانی دانش را در دست داشته باشند. در مقابل این جریان، جریان ملی دانش قرار دارد که معتقد است ابتدا باید جریان ملی دانش شکل بگیرد و بعد آن را متصل به دانش جهانی کنند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: آنچه در کشور ما انجام شد این بود که گفتند شبکه علم ایجاد نشود و هر کسی به صورت مستقل با خارج کار کند. نتیجه این شد که آنها با دستیابی به اطلاعات پنهان، دانشگاه‌های ما را تحلیل کردند بدون آنکه دانشگاه‌های ما از دانشگاه نزدیک خود یا از وضعیت کشورهای همسایه خبر داشته باشد.
طهرانچی ادامه داد: برخلاف آنچه درباره اروپا تصور می‌شود، در کشورهای اروپایی و حوزه اسکاندیناوی، توجه آنها به ژورنال‌های زبان خودشان است و اینگونه نیست که بدون کارشناسی مقالات و اطلاعات دانشمندان در شبکه جهانی عرضه کنند.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه اگر جریان ملی دانش قوی عمل کند، جریان جهانی دانش به سراغ آن می‌آید، گفت: شوروی سابق پس از جنگ سرد تصمیم گرفت براساس سیستم خود عمل و مقالات و مجلات علمی را به زبان روسی ترجمه کند. این روند تا جایی ادامه داشت که ده‌ها ژورنال معتبر روسی کمتر از ۱۵ روز از انتشار آن توسط مؤسسات آمریکایی به زبان انگلیسی ترجمه شد.
وی افزود: نکته‌ای که درباره انتشار مقالات حائز اهمیت است، فرهنگ استناددهی است و تا زمانی که استناددهی مقالات به عنوان بخشی از فرهنگ دانش شکل نگیرد، توفیقی در این حوزه حاصل نمی‌شود، البته فرهنگ استناددهی یک جریان کاملاً غیرعلمی و رقابتی است، چرا که غرب می‌داند هر که رهبری علم را در اختیار داشته باشد رهبری جهان را نیز خواهد داشت و اطلاعات علمی نیز قدرت می‌آورد.
طهرانچی اظهار داشت: اینکه isc تشکیل شد و برخی آن را تخطئه می‌کنند و تاکنون نتوانسته به جایگاه خود برسد، به دلیل آن است که جریانی می‌خواهد حاکمیت طلبانه بر قدرت علم سیطره پیدا کند و تا این حاکمیت بر دنیای سیاست و اقتصاد باشد، اجازه نمی‌دهند. آمریکایی‌ها در سال ۲۰۱۶ اعتراف کردند که جغرافیای علم پس از دهه‌ها رهبری آمریکا بر این جغرافیا از مرزهای آمریکا و اروپا در حال خارج شدن است.
عضو هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: اینکه مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری و پایگاه استنادی علوم جهان اسلام ISC نخواهد قالب ترجمه‌ای، دنباله روی آنها باشد، خیلی حیاتی است؛ یک خطر دیگر این است که این مرکز ترجمه دنباله روی غرب باشد.
وی تاکید کرد: شاخص تعیین کننده، میزان رسیدن به هدف است و در ذات خود ارزش نیست، آنچه غربی‌ها فکر می‌کنند با اهداف خاصی تزریق می‌کنند، علم را برای قدرت می‌بینند، برای همین اطلاعات دانشمندان را در مرحله قبل از مقاله و مرحله داوری می‌خواهند. برخی دانشگاه‌های ایرانی برای آنکه در Times باشند ریزترین اطلاعات خود را در اختیار انگلیسی‌ها قرار می‌دهند تا بتوانند رتبه بگیرند، این در حالی است که انگلیسی‌ها از سر دلسوزی و علاقه هزینه نمی‌کنند و دلیل آنها این است که هدف شأن علم برای قدرت است و رتبه بندی دانشگاه بخشی از جمع آوری اطلاعات است که بخشی را به صورت آشکار جمع آوری می‌کنند و اطلاعات پنهانی را نیز از این طریق به دست می‌آورند.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: این مرکز باید دقت داشته باشد که به آن طوری القا نکنند که آن را بی خاصیت کنند. گاهی اوقات رفتار مشابه می‌دهند و این گونه القا می‌کنند که رتبه این مرکز هم مانند سایر رتبه بندی ها شود. مگر می‌شود رتبه در دو مقیاس متفاوت برابر باشد و اینها نکاتی است که باید از لحاظ فنی به آن توجه شود. سواد علم سنجی این مجموعه بسیار بالاست، اما بهتر است سالی یک بار به صورت مبنایی زیرساخت علم سنجی بازنگری شود.
طهرانچی با اشاره به برنامه‌های دانشگاه آزاد اسلامی برای انتشار مقالات دانشجویان دکتری در مجلات معتبر این دانشگاه، گفت: دلیل آنکه به دانشجویان دکتری گفته می‌شود مقالات خود را باید در دو ژورنال خارجی به چاپ برسانند چیست؟ دو حالت دارد اینکه می‌خواهیم از استاندارد بودن پژوهش مطمئن شویم و مقاله در عرصه بین المللی هم ارائه شود.
ایجاد شبکه مجلات علمی در دانشگاه آزاد اسلامی
عضو هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: دانشگاه آزاد اسلامی می‌خواهد پس از ۳۷ سال فعالیت خود و بیش از دو دهه که کشور در تحصیلات تکمیلی فعال بوده، یک نیمه از این کار را انجام دهد، بنابراین می‌خواهیم یک شبکه مجلات علمی ایجاد کنیم که این شبکه جز شبکه ملی محسوب شود. هر دانشجوی دکتری که می‌خواهد از رساله خود دفاع کند باید مقاله مستخرج از تز خود را در مجله دانشگاه آزاد اسلامی چاپ کند تا ما نظام دوگانه تأیید ملی نیز داشته باشیم.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خاطر نشان کرد: این دانشگاه حدود ۴۰۰ ژورنال دارد که پژوهشگاه و شبکه آزمایشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی کلیت مقاله و معاونت‌های موضوعی محتوای آن را پیگیری و بررسی می‌کند. مجموعه مجلات دانشگاه آزاد اسلامی یک مجموعه مجلاتی خواهد بود که با عملکرد خود اعتبار خلق می‌کند.
منبع: ایرنا