همایش علمی «چالشهای سند ۲۰۳۰ برای ایران و نحوه تحقق تحول بنیادین آموزش و پرورش» با سخنرانی دکتر سعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و جمعی از اندیشمندان در سالن علامه جعفری (ره) پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تهران برگزار شد.
به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، دکتر عاملی با تأکید بر اهمیت بحث توجه به اسناد بینالمللی که جنبه مداخلهکننده در حکمرانی کشور را دارد، اظهار داشت: غرب در این سالها مسیری را طی کرد که طعم تلخ جنگهای اول و دوم جهانی را چشید و باعث شد کرنشی در دنیای غرب به وجود آورد که به سمت فضای همکاری با سایر ملل برود.
به گفته وی سازمان ملل با این هدف تشکیل شد تا صلح پایدار و تأمین عدالت برای همگان را در جهان تأمین کند، اما متأسفانه خیلی زود کشته شدن بیش از صد میلیون نفر در جنگهای جهانی فلسفه وجودی سازمان ملل را به فراموشی سپرد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تأکید کرد: از ابتدا در ساختار سازمان ملل، وجود شورای امنیت، ناقض حقوق بشر بود و جنبه مشارکت ایجاد کردن برای همه دولتها و ملتها در تصمیمسازی برای امور مهم جهانی را از بین برد و الان نیز وجود شورای امنیت به عنوان واحد نقضکننده تصمیمات ملتها و دولتهای جهان مطرح است.
دکتر عاملی به مسائل بعد از جنگ جهانی دوم اشاره کرد و گفت: با فروپاشی اتحادیه جماهیر شوروری و رفتن به فضای جهان تک قطبی برای حل احساس سلطه و تسلط عملی بر جهان، آمریکائیها به سمت مدیریت چند نهادی جهان از طریق نهادهای بین المللی مثل بانک جهانی، گات، ای ام اف، سازمان تجارت جهانی و همچنین اعمال نفوذ در سازمان ملل حرکت کردند.
وی ادامه داد:
سیاست مدیریت چندنهادی جهانی سیاستی بود که نه به عنوان نگرش، بلکه به عنوان سازوکارهای حقوقی که میتوانست کنترل شریانهای مالی، علمی و فرهنگی تحت مدیریت و کنترل قرار دهد مطرح بود.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران در همین زمینه گفت: امریکاییها سال ۲۰۰۹ بصورت علنی اعلام کردند که از دکترین مدیریت یگانه جهان عدول کردیم و به سمت دکترین مدیریت چند نهادی رفتیم و به نهادهای بینالمللی احترام میگذاریم اما واقعیت این است که نهادهای بینالمللی نوعی سازوکار برای مدیریت به نفع سیاستهای امریکاست. البته همزمان هم ملاحظه میکنید که ترامپ از بسیاری از سازمانهای بینالمللی که تأمین کننده منافع آمریکا نیستند خارج میشود.
دکتر عاملی : سند ۲۰۳۰، هفده هدف کلان و 169 هدف خرد دارد که حساسیت بیشتر ما روی هدف چهارم بوده است
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر اینکه در حال حاضر ظالمانهترین تحریمها نسبت به ملتها اعمال میشود، خاطرنشان کرد: به دبیرکل سابق سازمان ملل گفتم که آثار تحریمها برای دولتها نیست، بلکه برای ملتهاست و پیامدش روی ضعیفترین قشر اجتماعی وارد میشود.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران با بیان اینکه اسناد بینالمللی نیز میتواند در سیر مدیریت چندنهادی قرار بگیرد، اظهار داشت: سند ۲۰۳۰، هفده هدف کلان و 169 هدف خرد دارد که حساسیت بیشتر ما روی هدف چهارم بوده است، اما چالشهایی مربوط به همه هدفهای کلان و خرد آن وجود دارد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: سند 2030 مبتنی بر یک جهانبینی لیبرال طراحی شده است و هیچ صحبتی از احترام به ادیان بزرگ الهی و حقوق تعریف شده ادیان در آن دیده نمیشود
دکتر عاملی با تأکید بر اینکه
سند 2030 جنبه مداخلهکننده سیاسی در نظام حکمرانی کشورها را دارد، ادامه داد: این سند بر مبنای سه سند بینالمللی مصوب به عنوان منشور سازمان ملل ابلاغ شده است و میتواند چالشهای بزرگی را برای دولتهایی که به دنبال استقلال و مدیریت بر اساس قانون اساسی کشورشان هستند، به وجود آورد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در تشریح چهار چالش برجسته سند ۲۰۳۰ گفت:
اولین چالش این سند در جهانبینی آن است. سند 2030 مبتنی بر یک جهانبینی لیبرال طراحی شده است و هیچ صحبتی از احترام به ادیان بزرگ الهی و حقوق تعریف شده ادیان در آن دیده نمیشود.
وی با بیان اینکه نگاه لیبرال که بُنمایه نظام تجدد است، در سند ۲۰۳۰ به صورت واضح دیده میشود، افزود: به گفته لستر مدرنیته ادامه نظام فکری غرب است، اما اسمی از هیچ دکترین غربی در مدرنیته نیست، اما بُنمایه آن تفکر، در اصول ارزشها وجود دارد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تأکید کرد: حتی وقتی از فناوریهای نو صحبت میکنیم، باز هم در مورد آنها این موضوع هست که با چه مبنایی این نرمافزارها و ساختارها طراحی شدهاند و همچنین حکمرانی اینترنت بر چه مبنایی طراحی شده است؟
به گفته دکتر عاملی فناوریهای نو ادامه نظام تجدد است و بر مبنای نظام تجدد، زمینههای حکمرانی خود را طراحی میکند که چالش جهانبینی در آن وجود دارد.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران با تأکید براینکه جهانبینی اسلامی و اندیشه الهی نگاهی همهجانبه به زندگی بشر دارد و تلاش میکند که سعادت بشری را در این دنیا و آخرت دنبال کند، گفت: جهان بینی اسلامی یک نگاه جاودانه به زندگی بشر دارد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: توسعه پایدار برای جبران توسعه صنعتی به وجود آمد و از طرفی توسعه صنعتی منجر به تخریب محیط زیست شد و این نگاه توسعه پایدار با این رویکرد بود که میگفت باید توسعه را طوری دنبال کنیم که سلامت طبیعت را تضمین کنیم و موجب تخریب آبوهوا و عناصر اصلی زندگی بشر نشود، اما مشخص است که در توسعه پایدار، جایگاه معنوی و الهی انسان کاملاً نادیده گرفته شده است.
دکتر عاملی با بیان اینکه در نگاه توسعه پایدار به آخرتباوری توجه نمیشود و به تعبیر بنده به توسعه جاودانه توجه ندارد، افزود: بر مبنای اندیشه الهی میدانیم که وقتی دنیا را با آخرت مقایسه میکنیم، دنیا یک شبانهروز و یک لحظه است و وقتی از منظر کسانی که در آخرت هستند به دنیا نگاه میکنیم، خواهیم دید که یک لحظه است، اما در نگاه توسعه پایدار توجهی به این امر اخروی و جنبههای متعالی انسان وجود ندارد.
وی چالش دوم سند 2030 را چالش حکمرانی دانست و گفت: اصل اول، دوم، سوم و پنجم قانون اساسی بر استقلال و حکمرانی کشور بر مبنای جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک نظام حکمرانی اسلامی تأکید میکند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: اصل دوم قانون اساسی مبتنی بر این است که نظام جمهوری اسلامی بر پایه ایمان به خدای یکتا، وحی الهی، معاد و نقش سازنده آن و عدل خدا در خلقت، امامت و رهبری مستمر و نقش اساسی آن در تداوم انقلاب و کرامت و ارزش والای انسان و آزادی توأم با مسئولیت او در مقابل خدای متعال ترسیم شده است.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران ادامه داد: اصل سوم میگوید که دولت جمهوری اسلامی ایران باید برای نیل به اهداف مذکور در اصل دوم، همه امکانات خود را به کار گیرد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی: با صراحت علمی این را عرض میکنم که در طول تاریخ ایران، بزرگترین افتخار و فاخرترین رهبری کشور، وجود امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری بوده است
دکتر عاملی به اصل پنجم قانون اساسی اشاره کرد وگفت: در اصل پنجم تأکید شده است که در زمان غیبت امام عصر(عج) در جمهوری اسلامی ایران ولایت امر و امامت امت بر عهده ولی فقیه عادل، باتقوا، آگاه به زمان، شجاع و مدبر است که طبق اصل ۱۰۷ عهدهدار آن میشود و همچنین در اصل ۵۷ قانون اساسی تصریح شده که قوای سهگانه تحت رهبری ولی فقیه اداره میشود و اینها اصول شفافی است. آیا بر اساس یک مداخلهکنندهای به نام توسعه پایدار ۲۰۳۰ میتوانیم این اصول را تضمین کنیم؟ که قطعاً جواب خیر است. خوب با توجه به نظر صریح مقام معظم رهبری مبنی بر عدم التزام به برنامه توسعه پایدار 2030، نظر ایشان نافذ و لازم الاجراست.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تأکید کرد: بنده اهل مداهنه نیستم و با صراحت علمی این را عرض میکنم که در طول تاریخ ایران، بزرگترین افتخار و فاخرترین رهبری کشور، وجود امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری بوده است؛ یعنی ایران طلاییترین فرصت را برای پیشرفت ناظر بر سلامت و سعادت جامعه به دست یافته است و اگر نظام اجرایی و قضایی و مجلس کشور با دقت و فراست نکات راهبردی رهبری را دنبال کنند، به طور قطع شرایط پیشرفت سالم، پایدار و ناظر بر سلامت و سعادت جامعه را کسب میکنیم.
وی با بیان اینکه در نگاه الگوواره شبیهسازی هستی (biomimetic) الگوواره تجربی جای خود را به شبیهسازی هستی داده است، افزود: در بنیان قوانین علوم تجربی ابطال و فسادپذیری وجود دارد. هر اصلی که بر مبنای علوم تجربی کسب میشود مورد احترام است اما اصل بعدی ممکن است یافتههای قبلی را نقض کند و میتوان گفت الگوواره تجربی جایگاه قدرتمندی برای یافتههای علم ندارد.
دکتر عاملی گفت: طبق مصوبه جلسه 796 شورای عالی انقلاب فرهنگی اسناد مغایر با سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش و سایر اسناد بالادستی مزبور، از جمله سند یا بیانیه آموزش ۲۰۳۰ لغو و کم لن یکن است و این حکم مورد التزام همه نهادها و دستگاهها خواهد بود
دکتر عاملی با تأکید بر اینکه قوانین الهی حاق ضوابط و مقررات تعبیه شده در هستی است و عمل به آنها تضمین کننده سلامت زندگی انسان است، گفت: الگوواره شبیهسازی هستی به قانون تکوین توجه کرده ولی به قانون تشریع که قانون اداره زندگی فردی و اجتماعی است توجهی نکرده است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه
اگر بخواهیم به سند بینالمللی مانند ۲۰۳۰ عمل کنیم، عملاً نقض قانون اساسی انجام شده است، خاطرنشان کرد: مقام معظم رهبری نیز تصریح داشتند که این قانون لغو شود و شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه ۷۹۶ به صراحت این منشور را لغو کرد.
وی ادامه داد: این مصوبه صراحت دارد که اسناد و مقررات حاکم بر مبنای عمل در حوزه آموزش و پرورش و تعلیم و تربیت کشور، صرفاً اسناد بالادستی مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجلس و به طور خاص سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش است و اسناد مغایر با سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش و سایر اسناد بالادستی مزبور، از جمله سند یا بیانیه آموزش ۲۰۳۰ لغو و کم لن یکن است و این حکم مورد التزام همه نهادها و دستگاهها خواهد بود.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران با بیان اینکه نگاهی که رهبری دارند این است که امر مداخلهکننده در حکمرانی ملت از ناحیه نهادهای بینالمللی که استقلال کشور را زیر سؤال میبرد قابل قبول نیست، تصریح کرد: بنابراین این سند و اجرای آن لغو شده است.
دکتر عاملی چالش سوم را چالش فرهنگی عنوان کرد و افزود: فرهنگی که در سیره و سنت اهل بیت(ع) و سبک زندگی اسلامی پرورش پیدا میکند، با فرهنگی که در سنت و دکترین لیبرال غربی پرورش پیدا میکند، دو فرهنگ متفاوت است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه
سند 2030 یک سند سکولار است، اظهار داشت: در غرب در اصول شهروندی توجه به اصول دینی شده است اما در نگاه شهروندی به دلیل نگاه سکولار و جنگهای بینالادیان، نگاه فارغ از دین وجود دارد. در واقع یک نوع شرمندگی در ذکر ارزشهای دینی وجود دارد و همواره از نام دین و دستورات جامع دین پرهیز می شود.
وی با اشاره به اینکه جریان پروتستانتیسم، ابتدا بحث جدا کردن نهاد سیاست از دین را مطرح کرد، خاطرنشان کرد: اما در ادامه همه نهادها از دین جدا شدند و در نهایت استیفن کارتر در کتاب «فرهنگ بیایمانی» تأکید دارد که دین از نهاد علم نیز جدا شده و اگر در دانشگاه از ارزشهای دینی صحبت کنید، مسخره میشوید.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران تأکید کرد: دنیای غرب نسبت به سایر نقاط جهان رویکرد سلطهآمیز، منفعتطلبی و بهرهبرداری از منابع را داشته است و منشاء جنگهای بزرگ بوده و همچنان هست و بخش عظیمی از تسلیحات نظامی را در اختیار گرفته است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه اگر مداخلات آمریکا نبود، امروز جمهوری اسلامی ایران در مرحله فراگیر کردن عدالت و استقرار جامعه اسلامی بود، اظهار داشت:
مداخلات غربیها موجب شده جامعه ما نتواند اهداف متعالی را محقق کنند و با استقرار جامعه اسلامی فاصله داریم که یک بخش آن به علت خطاهای کارگزاران کشور و بخش عمده آن به مداخلات آمریکاییها و به تبع آنها کشورهای غربی برمیگردد.
وی
چالش چهارم را نقص در نگاه پایداری در مدل توسعه پایدار دانست و گفت: مقام معظم رهبری از مدل توسعه پایدار به پیشرفت پایداری اسلامی _ ایرانی تعبیر میکنند.
دکتر عاملی تأکید کرد:
اگر توجه به معاد و تأمین کننده بودن سلامت دنیا و آخرت مورد توجه ما باشد ظرفیتهای متفاوتی به وجود میآید.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران با بیان اینکه چارچوب توسعه پایدار بر توجه به طبیعت و اقتصاد و پیشرفت تأکید دارد، گفت: این مؤلفهها همه عناصر نیستند چرا که عناصر مکملی برای پیشرفت و پایداری وجود دارد و نباید دچار مغالطه شویم.
وی به 17 راهبرد سند 2030 اشاره کرد و افزود: بسیار از اهداف در سند ۲۰۳۰ مانند حفاظت از خاک، سلامت آب، حفاظت از انواع گونههای دریایی و... جزء برنامه های کشور هست و آن را نفی نمیکنیم بلکه با چارچوب حکمرانی سند 2030 و مؤلفههای آن مشکل داریم.
دکتر عاملی تصریح کرد: لغو سند 2030 لغو کلیات سند است. نسبت به هدف کلان چهارم که ناظر بر حوزه آموزش است، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش با ظرفیت بسیار جامع و کارآمد وجود دارد
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: البته مؤلفههایی از سند 2030 مانند ایجاد دسترسی به بهداشت برای همگان، ایجاد دسترسی انرژیهای پرداختپذیر و نوین برای همگان، توجه به نوآوری و... جزء برنامههای توسعهای کشور و اصول مبتنی بر قانون اساسی کشور است اما با روح کلی سند مشکل داریم و اهداف خاصی هست که کاملاً باید مبتنی بر حکمرانی اسلامی و دینی باشد. به عبارتی می توان گفت سند 2030 یک مدل حکمرانی ناظر بر کل روند اداره کشورهاست و ما با این حکمرانی یکپارچه مخالف هستیم.
دکتر عاملی با اشاره به نگرانیهای اساسی برای ترویج سبک زندگی لیبرال درباره سند ۲۰۳۰ گفت: نگاشت نهادی قبلاً برای سند 2030 تهیه شده بود و بر مبنای ۱۷ هدف کلان وظایف دستگاهها و دستگاههای اصلی و فرعی تعریف شده بود که سند را دنبال کنند که خوشبختانه دولت نسبت به لغو آن اقدام کرده است.
وی تأکید کرد: لغو سند لغو کلیات سند است. نسبت به هدف کلان چهارم که ناظر بر حوزه آموزش است، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش با ظرفیت بسیار جامع و کارآمد وجود دارد. سند تحول بنیادین آموزش و پرورش با ۲۳ هدف کلان و ۱۳۹ راهکار که در آن پیشبینی شده است، مبنای عمل قرار گرفته است که خوشبختانه شورای تخصصی تحول و نوسازی نظام آموزشی که کارشناسی تدوین سند تحول بنیادین را عهدهدار بوده در حال حاضر مسئولیت راهبری اجرای سند تحول بنیادین را نیز بر عهده دارد.
دکتر عاملی افزود: این شورا تا کنون چهار جلسه داشته و امروز هم جلسه پنجم آن با حضور وزیر محترم آموزش و پرورش، وزرای سابق آموزش و پرورش و سایر اعضا و متخصصین برگزار میشود.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در پایان تأکید کرد: به طور جد درصدد هستیم که سند تحول بنیادین آموزش و پرورش را بر مبنای شاخصهای کمیت پذیر دنبال کنیم و گزارش پیشرفت آن را ارائه دهیم.