همایش ملی زیستبوم دسترسی همگانی به اطلاعات با حضور دکتر سعید رضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی روز دوشنبه 22 مهرماه 1398 در سالن شهید بهشتی دانشکده حقوق و علوم سیاسی داشگاه علامه طباطبایی تهران برگزار شد.
همایش ملی زیستبوم دسترسی همگانی به اطلاعات با حضور دکتر سعید رضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی روز دوشنبه 22 مهرماه 1398 در سالن شهید بهشتی دانشکده حقوق و علوم سیاسی داشگاه علامه طباطبایی تهران برگزار شد.
به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، در این همایش دکتر عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به تاریخچه دسترسی آزاد به اطلاعات گفت: این مسئله موضوعی بینالمللی و منعکس کننده نیاز بشریت به دسترسی آزاد به اطلاعات است که در کشور ما در سال 1387 با تصویب قانون «انتشار آزاد اطلاعات» مورد توجه قرار گرفته است.
وی ادامه داد: کمیته اجرایی برای اجرایی سازی سند دسترسی آزاد به اطلاعات در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تأسیس شد.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران با اشاره به مصوبه یونسکو برای «برنامه اطلاعات برای همه» گفت: در این مصوبه 5 اولویت ذکر شده که اولویت اول آن اطلاعات برای توسعه و اولویت دوم سواد اطلاعاتی است.
وی افزود: به نظر بنده بنیان دسترسی به اطلاعات توسعه دانش عمومی و گسترش سواد اطلاعاتی است.
دکتر عاملی گفت: حفاظت از اطلاعات اولویت سوم این مصوبه بوده است که اگر شبکه ملی اطلاعات در ایران شکل گرفت و در شورای عالی فضای مجازی به تصویب رسید، در همین راستا بوده است.
برخی شبکه ملی اطلاعات را همان اینترنت ملی تلقی میکنند
وی با اشاره به تعریف نادرست شبکه ملی اطلاعات با عنوان اینترنت ملی گفت: برخی شبکه ملی اطلاعات را همان اینترنت ملی تلقی میکنند حال آنکه برخلاف این تصور، شبکه ملی اطلاعات زیرساخت دادههای ملی کشور محسوب میشود که باید حفاظت شود.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: کشور دارای داده های ملی مثل داده ثبت احوال، شبکه بانکی، اطلاعات مرتبط با لایه سامانه موقعیت مکانی و صدها لایه اطلاعاتی و داده ای مهم دیگر است که بر بستر شبکه ملی اطلاعات بار گذاری می شود، به عنوان مثال شهر تهران بیش از 130 لایه داده اطلاعاتی دارد که به عنوان دادههای ملی باید از آن حفاظت و حراست به عمل آید، چنانکه تصرف نابهجا در این شبکه ملی میتواند مشکلات زیادی را برای کشور فراهم کند.
وی افزود: شبکه ملی اطلاعات تضمین کننده سلامت اطلاعات و دسترسی دائمی به اطلاعات برای ملت ایران است که اهمیت بسیار زیادی دارد.
دکتر عاملی ادامه داد: اخلاق اطلاعاتی اولویت چهارم است که ذیل آن حفاظت از حقوق مؤلف مورد توجه قرار گرفته است و در اولویت پنجم دسترسی آزاد به اطلاعات است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اولویت و اهمیت ارتقای دانش عمومی گفت: اتکای انگیزهای دسترسی آزاد به اطلاعات، دانش عمومی است و دانش عمومی یعنی قرار گرفتن در فضای رشد و تعالی فردی و اجتماعی.
وی افزود: این دانش شامل مجموعه اطلاعاتی میشود که یک شهروند برای دسترسی به کیفیت رضایتمندی زندگی به آن نیاز دارد و ارتقاء آن میتواند موجب تقویت شهروندی و تقویت چرخه مردمسالاری در جامعه شود.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران با اشاره به ویژگیهای فراگیری در فضای مجازی گفت: در فضای مجازی، در معرض گذاردن اطلاعات مرتبط با مردم هدف است و فضای فراگیر مجازی، در پیوند با اینترنت همه چیزها و ماهیت غیرمرکزی در همه جا حاضر، محقق میشود.
وی افزود: اینترنت، فضای دسترسی همگان را به صورت فراگیر فراهم میکند و بحث فراگیری (pervasiveness) بر اتصال دیوایسها (Devices) به همه پدیدهها تمرکز دارد که به دنبال آن هرچه دامنه اتصال دیوایسها(Devices) به پدیدهها توسعه بیشتری پیدا کند، فراگیری نیز قلمرو بیشتری به دست میآورد.
دکتر عاملی خاطرنشان کرد: در موضوع اینترنت همهپدیدهها، بحث اتصال دیوایسها (Devices) به اطلاعات، اشیاء و انسانهاست که در واقع به معنای اتصال همه چیزها و همه پدیدهها در مقیاس نانو-بایو است.
وی افزود: این اندازه اتصال به همه پدیدهها دامنه فراگیری از اطلاعات را فراهم میکند که گستره وسیعی را به دنبال میآورد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با طرح این سؤال که "پیوندهای فضای فراگیر مجازی و اطلاعات عمومی چیست؟" خاطرنشان کرد: یکی از این پیوندها دامنه فراگیر اطلاعات عمومی به عرصه گستردهای از پدیدههای انسانی، ارتباطی و طبیعی است که در فضاهایی چون فضای معماری اینترنتی، بُعد خوشهبندی و داده های لایهبندیشده و یکپارچگی داده هی اینترنتی مورد توجه قرار گرفته است.
وی افزود: یکی دیگر از قابلیتهای پیوند فضای فراگیر مجازی با اطلاعات عمومی تأمین دسترسی آزاد به اطلاعات و دانش است که از دو طریق تأمین میشود و یکی از طریق در دسترس قرار دادن دانش و اطلاعات و دیگری از طریق تبدیل اطلاعات به داده و تبدیل داده به خدمات یا هوشمندسازی نظاممند علمی است.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران گفت: با وقوع انقلاب دیجیتال فشار بر این بود که مجموعه اطلاعات تبدیل به داده رقومی شود و به دنبال آن موضوع تبدیل دادههای رقومی به خدمات و سرویس مورد توجه قرار گرفت که یکی از این خدمات قراردادن اطلاعات در دسترس افراد مختلف بوده است.
دسترسی آزاد به اطلاعات و دانش مستلزم تکمیل چرخه زیرساختی و دانشی است
وی افزود: دسترسی آزاد به اطلاعات و دانش مستلزم تکمیل چرخه زیرساختی و دانشی است که زیرساخت اجتماعی اطلاعات، زیرساخت فناوری اطلاعات، توجه به مالکیت ذینفعان، توسعه وب، محتوا و کاربر نهایی(پشتیبانی امنیتی، دستیاری و حفظ حریم خصوصی) را دنبال میکند.
دکتر عاملی با اشاره به مبحث هوش مصنوعی خاطرنشان کرد: هوش بزرگ اشاره به هوشی است که در آن پیشخوان فنآوری به یگانگی میرسد.
وی ادامه داد: با رویکرد دیگری، فناوری یکی شدن به سمت نوعی نانوتکنولوژیِ مولکولی است که نوعی کوچکسازی فعالیتهای بزرگ و سادهسازی پدیدههای پیچیده را دنبال میکند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اهمیت پیوند اطلاعات عمومی با فناوری هوشمند گفت: یگانگی فناوری(Technological singularity) در این مفهوم که همه در مغز من و من در مغز همه و همه در یک فضا، خلاصه شده است.
وی افزود: آنچه از مغز آدمی میگذرد خود نوعی فناوری و موضوع واقعیت پیدا کردن در بیرون است که عرصه پیچیدهای را به همراه دارد.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران گفت: فضای فراگیر مجازی همه امور را در تبادل موقعیت و ارتباط تعاملی شبکهای تولید و بازتولید قرار میدهد که پایههای موضوعی آن در معرض تغییر مستمر قرار دادن تولید از مبدأ و مصرف در مقصد است.
منطق دسترسی پذیری به اطلاعات باید توجه قرار میگیرد
وی با طرح این سؤال که با چه مدلی توسعه دسترسی به انتشار اطلاعات را میخواهیم دنبال کنیم؟ گفت: منطق دسترسی پذیری به اطلاعات موضوعی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
دکتر عاملی ادامه داد: ما در اطلاعات سه سطح داریم که سطح اول آن سطح عمومی و همان سطح مشترک با همه جهان، سطح دوم آن همان سطح اختصاصی مربوط به بومرنگ فرهنگ ملی و دینی کشور و سطح سوم آن همان سطح تخصصی مربوط به تخصصها و رشتههای مختلف است.
وی با اشاره به الگوریتمهای انتقالی برای ارائه اطلاعات سه سطحی مذکور گفت: 6 نوع الگوریتم انتقالی در اینجا مورد توجه قرار میگیرد که الگوریتم انتقالی اول، انتقال همه امور خدماتی از فضای فیزیکی به فضای مجازی و الگوریتم انتقالی دوم الگوریتمهای انتقالی همه امور اطلاعاتی به فضای مجازی عمومی است که به دنبال آن اطلاعات عمومی باید در اینترنت در معرض همگان قرار گیرد.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران ادامه داد: الگوریتم انتقالی سوم، الگوریتم انتقالی همه امور مرتبط با تأمین امور حقوق شهروندی و حقوق ذینفعان است و الگوریتم انتقالی چهارم مربوط به تأمین به روز رسانی برنامهها و اخبار مرتبط با ذینفعان است.
وی افزود: الگوریتم انتقالی پنجم تأمین رصد امور مرتبط با همه ذینفعان است که مبحث شفافیت دستگاهها که مدام توسط جامعه مطالبه میشود در این محدوده قرار میگیرد.
دکتر عاملی ادامه داد: الگوریتم انتقالی ششم الگوریتم توسعه فراگیر سازمان و توسعه بانکهای اطلاعاتی است که با وقوع این شش الگوریتم میتوان به تحقق جامعه اطلاعاتی دست یافت.
وی خاطرنشان کرد: الگوریتم یعنی تعریف همه فرآیندهای مرتبط با یک موضوع و تعریف تمامی فرآیندهای مربوط به آن که بستر اینترنت قابلیت چنین گسترهای را داراست.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تأکید کرد: ما کیفیت زندگی را باید بر مبنای زیست بوم جامعه و در محور ارتقای کیفیت بستر زندگی اجتماعی و همچنین تأمین منافع عمومی مورد توجه قرار دهیم؛ بنابراین کیفیت متعالی و الهی هدف اصلی پیوند های داده ای و اطلاعاتی است.
رئیس دانشگاه علامه طباطبایی: امروزه دسترسی گسترده به اطلاعات، مرجعیت اقتدار را دگرگون کرده است
به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، همچنین در این همایش دکتر سلیمی رئیس دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به دیدگاههای ژان فرانسوا لیوتار اندیشمند پستمدرن گفت: در دوران این اندیشمند، این سخن که عصر پیش رو با عصر ارتباطات مواجه است چندان جدی گرفته نشد اما امروزه میبینیم با شیوههای جدید دسترسی به اطلاعات مواجهیم که پدیدههای اجتماعی را نیز درگیر کرده است.
دکتر سلیمی ادامه داد: در دورهای اقتدار صرفاً با نیروی نظامی تعریف میشد، حال آنکه در دوران فعلی از اقتدار ناشی از انحصار دسترسی به اندیشه و دانش صحبت میشود.
وی افزود: در عصر کنونی نه تنها مرجعیت اقتدار بلکه شیوه اقتدار در جوامع گوناگون بشری نیز دگرگون شده است.
رئیس دانشگاه علامه طباطبایی گفت: امروزه دسترسی گسترده به اطلاعات، مرجعیت اقتدار را دگرگون کرده است و از اینرو در عصر جدید نمیتوان اطلاعات را کانالیزه کرده صرفاً یکسری اطلاعات محدود را در اختیار همگان قرار داد، چرا که در زیست جهان جدیدی قرار گرفتهایم.
وی خاطرنشان کرد: دانشگاه علامه طباطبایی به عنوان یک دانشگاه علوم انسانی این رسالت جدی را در خود میبیند که متناسب با بازاندیشیهای عصر جدید در جامعه ایران اقدام کند.