به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، جلسه یکصد و پنجاهم ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور با موضوع ساماندهی مراکز آموزش عالی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برگزار شد.
 

لزوم مشارکت جامعه دانشگاهی در رخداد بزرگ انتخابات
دکتر سعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به موضوع انتخابات پیش‌رو و لزوم مشارکت جامعه دانشگاهی در این رخداد، بیان کرد: ظرفیت بزرگ پیشرفت در کشور وابسته به آموزش عالی و دانشگاه است. اخیراً کنگره آمریکا در مصوبه‌ای درباره علم و فناوری آورده است: رقابت ما با چین در اقتصاد نیست بلکه در حوزه علم و فناوری است. بر این اساس، بنیان همه تحولات بزرگ از حوزه علم و فناوری می‌گذرد. خانواده فناوری کشور، کارگزاران اصلی کشور و مشوق و راهنمای جامعه در تصمیمات بزرگ خواهند بود. یکی از عرصه‌های تصمیم‌گیری، انتخابات است.

وی افزود: مقام معظم رهبری تأکید بر مشارکت بالا دارند و به نظرات حضرت امام(ره) در این زمینه استناد می‌کنند که ایشان عدم مشارکت در مقاطع حساس انتخابات را در زمره گناهان کبیره می‌دانستند. لذا وظیفه عمومی و به ویژه برای ماست که جامعه دانشگاهیان مشوق حضور و مشارکت در انتخابات باشند.  اگر چه هر انتخابات افت و خیزهایی دارد و ممکن است به دلیل برخی ضعف‌های گذشته و یا اغراق‌هایی که بیان می‌شود، مشارکت کاهش یابد، اما قطعاً با تشکیل دولت جدید، انرژی و توان تازه و امید شکل می‌گیرد. در واقع هر رای موجب افزایش سرمایه اجتماعی کشور می شود.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: یکی از رموز کشورهای پیشرفته این است که موفقیت‌ها را می‌بینند و آنها را برجسته‌سازی می‌کنند. نباید در مقابل موفقیت‌ها چشم‌ها را بست، تا منشأیی برای موفقیت‌های بعدی باشد. امیدوار هستیم که هفته پرشکوهی را پیش رو داشته باشیم و همه ظرفیت‌های علمی کشور در انتخابات مشارکت داشته باشند. ما نیز به نوبه خود از همه توان دانشگاهی و علم و فناوری دعوت به مشارکت در انتخابات می‌کنیم.

بررسی الحاق دانشگاهها در طرح ساماندهی مراکز آموزش عالی
دکتر عاملی با توجه به دستور این جلسه در سخنانی اظهار داشت: در منطق فازی، نگاه صفر و یک مطرح نیست و این در مورد دانشگاه هم صادق است. بحث اصلی الحاق موسسات و مراکز آموزشی کوچک با حفظ هویت و استقلال است، لذا هویتشان حفظ خواهد شد. در جلسه قبل مطرح شد که دانشگاه به جایی گفته می‌شود که حداقل سه دانشکده دارد و دانشکده جایی است که حداقل سه گروه دارد و هر گروه هم حداقل 5 نفر هیئت علمی دارد. بنابراین یک دانشگاه باید حداقل 45 عضو هیئت علمی را دارا باشد. به لحاظ دانشجو هم گفته شده که هر گروه حداقل ۱۰۰ تا ۱۵۰ دانشجو داشته باشد لذا هر دانشکده حداقل حدود 450 دانشجو و هر دانشگاه حداقل 1350 دانشجو دارد. لذا با نگاه منطق فازی ما یکبار یک دانشگاه را هویت نمی اندازیم و در درجه اول اگر شرایط را ندارند موافقت قطعی آنها را تبدیل به موافقت اصولی می کنیم و یک فرصت دو ساله برای ارتقا می دهیم. البته با نگاه به شاخص موافقت اصولی، این کمیت پائین تر می آید و یک گروه به سه نفر عضو هیئت علمی و یک دانشکده با 9 نفر و یک دانشگاه با 27 نفر عضو هیئت علمی می تاند موافقت اصولی بگیرد.
دکتر عاملی با بیان اینکه هر یک از مراکز و دانشگاه‌هایی که ادغام شده‌اند، با فلسفه خاصی راه‌اندازی شده بودند، افزود: آن تعدادی که دانشگاه هستند و در عین حال تعداد اعضای هیئت علمی آنها زیر شاخص موافقت اصولی است باید ملحق شوند و به آنهایی که تعداد هیئت علمی آنان بالاتر از این شاخص است فرصتی دو ساله داده می‌شود تا وضعیت مرکز را بهتر کنند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی همچنین تأکید کرد: مواردی که شرایط موافقت اصولی را دارند، موافقت قطعی برای آنها به موافقت اصولی تبدیل گردد.

دکتر منصور غلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در ابتدای این جلسه در سخنانی به تشریح اقدامات وزارت علوم در اجرای طرح ساماندهی مراکز و مؤسسات آموزش عالی پرداخت و اظهار کرد: آن چه که در مجموعه اقدامات مدنظرمان بود، بحث ساماندهی آموزش عالی، رتبه‌بندی و مأموریت‌گرایی و اجرای بندهای مصوبه ۷۷۶ بود است. بخش‌های مربوط به مأموریت‌گرایی و رتبه‌بندی دانشگاه‌ها تا پایان سال ۹۹ پیگیری شده و در جلسه قبل گزارش ساماندهی را ارائه کردیم.

غلامی ادامه داد: در ساماندهی، به غیر از دو مورد که چالش برانگیز بود، کارهای مابقی مراکز انجام شده است. قرار است چند مرکز آموزش عالی که تحت عنوان دانشگاه مجوز گرفته و فعالیت دارند، مطابق شاخص‌های ساماندهی آموزش عالی، مورد بررسی اعضای ستاد نقشه جامع علمی ‌کشور قرار گیرند.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری گفت: تجربه نشان داد با مدیران واحدهای کوچک نمی‌توان موضوع را جلو برد تا ظرفیت دانشگاه‌های گیرنده الحاق را هم در بر بگیرد؛ چرا که عملاً دانشگاه‌های گیرنده الحاق، دریافت‌کننده پیشنهادهای متعدد خواهند بود.
وی افزود: تعداد مراکز دانشگاه علمی کاربردی از 1072 مرکز به 385 مرکز تقلیل پیدا کرده است، همچنین تعداد واحدهای پیام‌نور نیز اکنون به 340 واحد رسیده و دانشکده‌های فنی و حرفه‌ای هم با افزایش واحدها اکنون به رقم ۱۸۰ آموزشکده فنی حرفه‌ای رسیده است.

دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی نیز در این جلسه در سخنانی با بیان اینکه یک جانبه‌گرایی در برخورد با موضوع ساماندهی، راه‌حل صحیحی نیست، گفت: در ۱۶ سال گذشته این مراکز به دلایل مختلف راه‌اندازی شده‌اند. همیشه به دانشگاه آزاد در این زمینه معترض بودند، اما بعدتر دریافتیم که بسیاری از دانشگاه‌های دولتی بدون داشتن هیئت علمی بیش از ۵۰۰ دانشجو داشتند.

وی افزود: رهبری معظم یکی از برکات جمهوری اسلامی را گسترش دانشگاه‌ها و مراکز‌آموزش عالی می‌دانند. بحثی که وجود دارد این است که نباید برای دانشگاه کارکرد همسانی در نظر گرفت و مسئولان ذی‌ربط با دانشگاه محلی و ملی برخورد یکسانی دارند، دانشگاه محلی قرار است محور توسعه منطقه و دانشگاه ملی باید محور توسعه کشور باشد. اگر مأموریت‌گرایی مقدم بر موضوع ساماندهی پیگیری می‌شد، بسیاری از مسائل و مشکلات قابل حل بود.

دکتر منادی سپیدان، رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی نیز در این جلسه در سخنانی بیان کرد: ساماندهی یک کار مهم و بزرگ است اما برخی نمایندگان مجلس اعتراض مهم و شدیدی به موضوع ادغام و الحاق دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی وجود داشتند. بر این موضوع باید تأکید شود که قرار نیست هیچ دانشگاهی تعطیل شود. استفاده از کلمه الحاق این برداشت را به دنبال دارد که قصد تعطیلی مرکز وجود دارد.

دکتر محمدعلی کی‌نژاد، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در سخنانی با بیان اینکه مسئول آموزش عالی کشور وزارت علوم و شورای عالی انقلاب فرهنگی است و امر ساماندهی واقعا نیازمند فازهای مختلف نیست، اظهار داشت: دانشگاه دارای شرایط و استانداردهایی است و اساتید و هیئت علمی آن نیز باید دارای شناسه باشند. همین امسال، طی جلسات و بررسی‌هایی، 960 مجوز جذب هیئت علمی صادر شد.

دکتر محمدرضا مخبردزفولی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در سخنانی در این جلسه بیان کرد: در مصاحبه‌ها گفته می‌شود، ایران ۲۸۵۰ دانشگاه دارد. در حالی که طبق برخی برآوردها چیزی حدود ۳۰۰ تا ۳۵۰ دانشگاه داریم و این حرف یک اتهام است. در رنکینگ‌های جهانی حتی این مسئله بیان شده است. در عین حال لازم است این آشفتگی بازار در نظام آموزش عالی کنار برود و به سمت برنامه محوری و جایگزینی پژوهش با وضعیت موجود برویم.
وی افزود: ساماندهی نادیده‌انگاری زحمات نیست، بلکه به اقدامات صورت گرفته از ابتدای انقلاب نظم داده می‌شود. در مورد دانشکده‌های فنی حرفه‌ای و علمی کاربردی باید با نگاه جدی‌تر مدیریت و ساماندهی شود.

دکتر حسین کچویان، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در سخنانی بیان کرد: اگر منطق درستی در طرح ساماندهی نداشته باشیم و افراد قانع نشوند، در رفت و آمد دولت‌ها، این کار قطعاً عقیم خواهد ماند. برخی استدلال‌ها مدیریتی و برخی آمایشی است. ابتدا باید درباره آمایش بحث و حل و فصل می‌شد و‌ اگر منطق‌های گوناگون در این بحث دخالت داشته باشد، شاهد اظهارنظر و دخالت همه طیف‌ها و دستگاه‌ها در طرح ساماندهی خواهیم بود.

دکتر عبدالله جاسبی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در این جلسه بیان کرد: دانشگاه به بسیاری از شهرهای ما هویت بخشیده است است و حتی برخی شهرها در آستانه تعطیلی بودند و وقتی دانشگاه در آن شهرها تأسیس شد، امکانات آمد و مهاجرت معکوس را شاهد بودیم و شهرها زنده شدند. اگر بر تمرکززدایی تأکید نشود، هویت شهرها زیر سؤال می‌رود و ضرورت دارد این مسئله در شاخص‌ها و پارامترها مدنظر قرار گیرد.
 

دکتر رجبعلی برزویی، رئیس کمیسیون علم و آموزش دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در این جلسه در سخنانی بیان کرد: لازم است از وزارت علوم تشکر کنیم شاید در این چند سال یکی از موضوعاتی که با هماهنگی ‌بین دبیرخانه و وزارت علوم پیش می‌رود، موضوع ساماندهی مراکز آموزش عالی است. در جلسه پیشین که در تاریخ سوم اسفندماه سال ۹۹ برگزار شد، مصوبه‌ای در شورای گسترش آموزش عالی تصویب شد و ۱۷ استان مورد مطالعه قرار گرفتند و از ۶۶ مورد مطرح شده در صورت‌جلسه، ۳۴ مورد برای ساماندهی انتخاب می‌شوند و از این میان ۲۳ مورد در فاز اول و ۱۰ مورد در فاز دوم برای بررسی تقسیم شدند. ۲۴ مورد مربوط به ارزیابی در فاز اول هستند. در جلسه قبل جناب دکتر عاملی جمع‌بندی کردند که مراکز آموزش عالی که غیردخترانه و غیر دانشگاه هستند، الحاق آنها مصوب شوند، اما آنهایی که دانشگاه‌های ویژه بانوان هستند و یا عنوان دانشگاه دارند، به کمیسیون ارجاع و ‌مورد بررسی مجدد قرار گیرند تا پس از بررسی، پیشنهادات ارائه شود.
وی افزود: مراکزی که در طرح ساماندهی اقدام به الحاق و ادغام آنها شده است، استانداردهای لازم از نظر تعداد دانشجو، تعداد هیئت علمی و فضای ملکی که در اختیار دارند را نداشتند. در فاز دوم دانشگاه‌هایی داریم که شرایط مشابه موارد بالاست که باید برای اینها با دانشگاه‌هایی که مشابهت دارند، در مورد ادغام یا الحاق تصمیم‌‌گیری کرد.
وی با بیان اینکه همچنین با پنج مورد ساماندهی مراکز آموزش عالی ویژه خواهران موافقت به عمل آمد، گفت: وزارت علوم موظف است حداکثر در مدت ۴ ماه گزارش ارزیابی از ساماندهی فاز اول را به ستاد نقشه ارائه کند. همچنین وزارت علوم پس از تایید گزارش ارزیابی فاز اول توسط ستاد موظف است در مدت ۳ ماه پیشنهاد ساماندهی فاز دوم و سایر استان‌هایی که مورد ساماندهی قرار نگرفته‌اند را ارائه نموده و جهت تأیید به ستاد نقشه ارائه نماید.

دکتر سید حسن قدسی پور معاون نظارت و ارزیابی ستاد علم و فناوری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: با استعدادترین دانشجویان دانشگاه به خصوص دانشگاه‌های دولتی که بار اصلی فناوری کشور بر دوش آن‌هاست و بودجه‌شان هم از طرف دولت تأمین می‌شود، پس از فارغ‌التحصیلی، عموماً به خارج از کشور می‌روند. مأموریت‌گرایی باید به گونه‌ای باشد که هزینه پیشرفت کشورهای بیگانه را پرداخت نکنیم. لذا پیشنهاد مأموریت‌گرایی دانشگاه و طرح اولویت‌ها مشخص باشد.

دکتر ابراهیم سوزنچی، معاون خط مشی‌گذاری ستاد علم و فناوری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در این جلسه در سخنانی اظهار کرد: در جلسه قبل بعضی دانشگاه‌ها علاوه بر بیرجند و کوثر مانند دانشگاه آمل و بهشهر به موضوع ساماندهی کمیسیون اضافه شده‌اند که ظاهراً تعداد هیئت علمی و دانشکده‌های آنها هم قابل توجه است و شاید شامل ساماندهی نباشند.
 

دکتر غلامحسین رحیمی، معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز در بخشی از این جلسه در سخنانی اظهار کرد: بحث اقدام و انحلال مطرح نیست و مؤسسات و مراکز آموزش عالی در طرح ساماندهی منحل نخواهند شد، اما نه به عنوان مؤسسه‌ای مستقل بلکه زیر نظر یک دانشگاه فعالیت می‌کنند. آیین‌نامه و دستورالعمل الحاق آنها به صورت تفصیلی ابلاغ شده است.
به گفته رحیمی؛ بار توسعه علمی کشور بر دوش دانشگاه‌هاست، لذا طرح ساماندهی از ضروریات است تا این نتیجه حاصل شود که وضعیت فعلی برخی واحدها و مراکز آموزش عالی را شاهد نباشیم.