به گزارش مرکز رسانه و روابط عمومی شورای عالی انقلاب فرهنگی، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، در ابتدای سخنان خود از دولت هند به‌خاطر حمایت از زبان فارسی و همچنین از رئیس دانشگاه مولانا ابوالکلام آزاد، اساتید و دانشجویان این دانشگاه به‌دلیل فراهم کردن بستر این گفتگو، و بنیاد سعدی و رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در حیدرآباد و دست‌اندرکاران برگزاری این نشست «حکمت بنیان» قدردانی کرد.

وی سپس به تشریح پنج ویژگی شخصیتی داعی‌الاسلام پرداخت و اظهار داشت: اولین ویژگی داعی‌الاسلام، «ملای حوزوی» بودن او بود. وی ادبیات فارسی و عربی، منطق، حکمت، فقه، اصول فقه، حساب، هندسه، هیئت و جغرافیا را در شهرهای آمل، تهران و اصفهان فراگرفت. علاوه بر این، در حوزه‌های زبان‌های دیگر مانند زبان انگلیسی و سانسکریت، ایران باستان و سایر حوزه‌ها نیز مطالعاتی داشت و به شاعری نیز علاقه‌مند بود.

دفاع منطقی و اخلاقی داعی‌الاسلام از اسلام
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی دومین ویژگی را دفاع منطقی و اخلاقی از اسلام دانست و با اشاره به مناظره‌های داعی‌الاسلام با عالمان مسیحی، تاکید کرد که وی با اخلاق، منطق و حوصله در این گفتگوها شرکت می‌کرد و ادب را به‌طور جدی رعایت می‌کرد.
استاد خسروپناه مناظرات ایشان با مبلغان مسیحی در اصفهان و هندوستان و آثار منتشر شده در مجلات «مجله الاسلام» و «دعوت الاسلام» را نمونه‌ای از اسلام‌شناسی و دفاع از اسلام با روشی منطقی و اخلاقی دانست.

داعی‌الاسلام پژوهشگر حل مسئله
وی سومین ویژگی داعی‌الاسلام را «پژوهشگر حل مسئله» خواند و با استناد به روایات شیعه در مورد «عالم به زمانه»، داعی‌الاسلام را عالم به زمان و مسائل آن زمان دانست.
وی ترجمه تاریخ نادرشاه را نمونه‌ای از آثار ایشان دانست که صرفاً ترجمه نبوده و نقدهایی به دیورانت داشته و به معرفی ایران و پاسخگویی به دیدگاه‌های منفی مستشرقین علیه ایران پرداخته است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی همچنین به دیگر آثار داعی‌الاسلام مانند «اقبال و شعر و شاعری»، «شعر و شاعری عرفی»، «خط آسان برای تعلیم عمومی» و مقالات ایشان درباره «انجیل برنابا»، «آیین زرتشت» و «حصه سوم اوستا» (ترجمه وندیداد) اشاره کرد و این آثار را نشان‌دهنده مواجهه عالم با مسائل زمانه و تحقیق و پژوهش برای پاسخگویی به نیازهای آن زمان دانست.
استاد خسروپناه چهارمین ویژگی، داعی‌الاسلام را «حل دو دغدغه جدی» بیان کرد و این دو دغدغه را «علل انحطاط مسلمین» و «نسبت اسلام و تجدد» عنوان کرد. وی تاکید کرد که داعی‌الاسلام به شدت با حذف واژه‌های عربی از زبان فارسی مخالف بود و این مخالفت را نکته‌ای تمدنی دانست.
وی همچنین با تحقیر زبان فارسی و تغییر خط فارسی که توسط برخی روشنفکران مطرح می‌شد، مخالف بود و با دو جریان «تجددگرایی افراطی» و «سنتی‌های مخالف نوآوری و تجدد» مخالفت می‌کرد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی داعی‌الاسلام را فردی دانست که مسیر اعتدال را طی می‌کرد، مخالف حکومت استبدادی و موافق مشروطیت بود و با تبیین حکیمانه توضیح می‌داد که چگونه می‌توان بین اسلام و تجدد یا فرهنگ ایران اسلامی و تجدد جمع کرد.
استاد خسروپناه تاکید کرد که داعی‌الاسلام متوجه این نکته بوده که انقطاع فرهنگی از طریق تغییر زبان، مانع استمرار تمدن‌سازی است و جدایی از میراث گذشته و مواجهه با تمدن مدرن بدون ارتباط با ریشه‌ها، منجر به مصرف‌کننده شدن همیشگی می‌شود.
وی آخرین ویژگی، داعی‌الاسلام را «نگرش و گرایش توحیدی» دانست و با استناد به شعری از ایشان، نگرش توحیدی و ربانی وی را برجسته کرد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در پایان سخنان خود، بر اهمیت شخصیت و اندیشه داعی‌الاسلام تاکید کرد و او را شخصیتی تاثیرگذار در تاریخ معاصر ایران و جهان اسلام دانست.