دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در «همایش ملی پنجه‌های کارآمد، سربازان ماهر» در مرکز همایش‌های امام علی (ع) برگزار شد، با اشاره به تحولات جهانی و الزامات آن، گفت: اگر نگاهی به دوره‌های تمدنی غرب داشته باشیم، از سیصد سال گذشته که بحث انقلاب صنعتی آغاز شد، علم هم در مغرب زمین مسیر خاص خود را پیدا و دوره‌هایی را طی کرد که امروز در مرحله جهان شبکه‌ای آن قرار گرفته‌ایم.
وی ادامه داد: جهان شبکه‌ای، مرحله‌ای است که تحولات آن بزرگ است و اگر بخواهیم به مهمترین آن اشاره کنیم، می‌توان به تحول در ارتباطات اشاره کرد، اما تحول در ارتباطات، ظاهر موضوع است و جهان شبکه‌ای تحولات بسیار عمیق‌تری دارد که مفاهیم اقتصاد دانش بنیان، فناوری‌های همگرا، عصر ارتباطات از جمله آنهاست که از سال 2000 با آن مواجه هستیم، در این عصر رهبری جهانی مبتنی بر اقتصاد دانش بنیان و برگرفته از علم، فناوری و نوآوری است.
طهرانچی خاطرنشان کرد: پس از جنگ جهانی دوم، رهبری جهانی مبتنی بر اقتدار نظامی برگرفته از علم، فناوری و نوآوری بود و پس از آن، مرحله علم قدرت‎‌آفرین را در پیش گرفت و اکنون پس از سال 2000 غرب وارد مرحله علم اقتدارآفرین شد که منبعث از اقتصاد دانش بنیان است.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه براساس اسناد منتشرشده؛ آمریکایی‌ها اعتراف کردند که توسعه اجتماعی و روند رشد در مناطق مختلف جهان یک جابجایی شگفت‌انگیز در جغرافیای جهانی تحقیق و آموزش و فعالیت‌های جهانی مهندسی پدید آورده است، گفت: این شرایط جدید، یک دنیای چندقطبی را در جهان پایه‌گذاری می‌کند. اینجاست که متوجه می‌شویم چرا مقام معظم رهبری همواره بر پیشرفت علمی تأکید داشته‌اند و جمهوری اسلامی ایران به یکباره در دو دهه اخیر توانست به یکی از پدیده‌های شگفت‌انگیز قرن حاضر تبدیل شود.
وی با اشاره به سند «فراتر از توفان» که در دولت باراک اوباما منتشر شد، اظهار داشت: در این سند، آمریکا پیشرفت علمی کشورها را یک تهدید جدی برای خود قلمداد می‌کند، چرا که در این مدل جدید، رهبری علم جهان موجب تضمین سلطه سیاسی و برتری اقتصادی است و علم و دانشگاه در خدمت منافع اقتصادی و اجتماعی قرار دارد. در این مفهوم، اقتصاد متمرکز بر دانش، تحقیقات علوم مهندسی و تجاری‌سازی آن به عنوان محور اصلی مطرح می‌شود و مبتنی بر آن سند، دسترسی گسترده به آموزش عالی و فناوری اطلاعات اعلام می‌کند که یک توان فناورانه برای مردم ایجاد می‌کند. چنانچه اقتصاد براساس مهارت نیروی کار، توسعه پایدار تحقیق و توسعه، منجر به ایجاد جریان دانشی شود، این جریان دانشی منشأ تحول است.
طهرانچی با اشاره به مؤلفه‌های اقتصاد دانش بنیان، گفت: مؤلفه‌های اقتصاد دانش بنیان شامل دسترسی گسترده به آموزش عالی، دسترسی آسان به فناوری اطلاعات و ارتباطات، مهارت‌آموزی انسانی، توسعه پایدار تحقیق و توسعه، تحقیق در علوم و مهندسی و تجاری‌سازی می‌شود که منشأ رهبری جهانی است، این مؤلفه‌ها در کشور ما حادث شده و جمهوری اسلامی ایران ازجمله کشورهایی است که علاوه بر توسعه تحقیق و مهارت علمی، در رشد آموزش سرزمینی تحول شگرفی داشته است و توانست آموزش عالی را فراگیر کند.
وی افزود: سال 1990 حدود 65 میلیون از جمعیت جهان وارد آموزش عالی می‌شدند، اما طی 20 سال این عدد به 170 میلیون نفر رسید و جمهوری اسلامی ایران یکی از کشورهایی است که توانست در این حوزه موفق عمل کند و پس از کشورهای چین، هند، آمریکا و روسیه که جمعیت چندصد میلیونی دارند، در جایگاه پنجم قرار گیرد.
عضو هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه آموزش عالی گسترده الزاماتی دارد که یکی از آنها تحول در نظام وظیفه است، خاطرنشان کرد: زمانی 10-8 درصد جوانان کشور ما وارد آموزش عالی می‌شدند و 90 درصد کسانی که به خدمت سربازی می‌رفتند، دوره دانشگاه را طی نکرده بودند. این در حالی است که اکنون جمهوری اسلامی ایران به رکورد 48 درصدی جمعیت دانشجویی رسیده است که این دستاورد به معنای عبور از آموزش عالی نخبگانی به آموزش عالی گسترده و فراگیر است که یکی از الزامات آن تحول در بحث سربازی است.
وی با اشاره به طرح ستاد کل نیروهای مسلح برای مهارت‌آموزی سربازان، گفت: آنچه دوستان ما در ستاد کل نیروهای مسلح نشانه رفته‌اند، بحث مهارت نیروی انسانی در کنار مؤلفه‌های دیگر، مبنای اقتصاد دانش بنیان و همان چیزی است که رهبری جهان را مورد هدف قرار داده است. ما یک تحول در آموزش عالی و دسترسی گسترده به آن داشته‌ایم که این دسترسی، فضای عمومی کشور را در جهت دسترسی به اقتصاد دانش بنیان متحول کرده است.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی خاطرنشان کرد: تا سال 1975 کمتر از 20 درصد سرمایه کارخانه‌ها و صنایع را دانش تشکیل می‌داد، اما امروزه منابع غیردانشی به زیر 20 درصد رسیده است. امروز مفهوم «کارگر ماهر» جای خود را به «کارگر دانش‌ورز» داده است و مفهوم اقتصاد دانش بنیان با مؤلفه‌هایی ازجمله دسترسی به آموزش عالی و مهارت نیروی انسانی تعریف می‌شود، اما این مهارت با دهه قبل متفاوت است، چرا که در گذشته صنایع، به دنبال انسان‌هایی بودند که فقط دستان کارآمد داشته باشند، اما اکنون صنعت به دنبال افرادی است که مغز کارآمد و دستان ماهر را با هم داشته باشند و به دنبال اندیشمندان والا در کنار پنجه‌های کارآمد است.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه آنچه در آموزش عالی جهان اتفاق می‌افتد، یک همبستگی جدی بین تجارت و رشد آموزش عالی است، گفت: اگر جمهوری اسلامی ایران در گسترش آموزش عالی سرزمینی موفق بوده است، این موفقیت می‌تواند مقدمه خروج از رکود باشد، همانطور که در سند science & engineering آمریکا آمده است: «در دنیای امروز که ارتباطات هر روز گسترش می‌یابد، نیروی انسانی بامهارت علوم و مهندسی منشأ جمع‌کنندگی ظرفیت نوآورانه ملت‌ها و اقتصاد رقابتی است. دولت‌ها در برخی از کشورها دسترسی به آموزش عالی را با اولویت بالایی فراهم کرده‌اند. آنها با افزایش جابجایی نیروهای ماهر خود که در حوزه علوم، مهندسی، تحصیل و یا کار می‌کردند، مواجه شده‌اند به طوری که کشورها در جذب استعدادهای درخشان با یکدیگر مسابقه گذاشته‌اند.»
طهرانچی با بیان اینکه کشورهای صنعتی جهان تلاش دارند نیروی ماهر و عالم ما را جذب کنند، تصریح کرد: این فضا باعث می‌شود که حرکت و انگیزه ما دوچندان شود و برای مهارت آموزی و بکارگیری افراد متخصص در درون کشور، برنامه‌ریزی جدی داشته باشیم.
وی افزود: خوشبختانه جمهوری اسلامی ایران توانسته مؤلفه‌های تولید اقتصاد دانش بنیان که امروز رهبری جهان و رهبری حرکت در جهان و اقتدار کشور به آن وابسته است را محقق کند و فقط در یک مورد نقص داریم که آن مهارت نیروی انسانی است. اکنون لازم است که دانشگاه و همه محیط‌هایی که جوانان با آن تعامل دارند، هدف خود را مهارت نیروی انسانی قرار دهند.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به فعالیت‌های این دانشگاه در عمر 37 ساله خود، گفت: دانشگاه آزاد اسلامی در گام اول، نقش مهمی در گسترش آموزش سرزمینی داشت و در گام دوم خود نیز به دنبال تبدیل شدن به دانشگاهی کارآمد است و بر این اساس شعار «هر دانشجو، یک تخصص، یک مهارت» را سرلوحه فعالیت‌های خود قرار داده است. در این رویکرد، به دنبال آن هستیم که تجاری سازی را از همان زمانی که دانشجو وارد دانشگاه آزاد اسلامی می‌شود، تحت عنوان سراهای نوآوری، به آنها بیاموزیم.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، با اشاره به تعامل دانشگاه آزاد اسلامی با ستاد کل نیروهای مسلح، گفت: این دانشگاه همکاری‌های متنوعی با ستاد کل نیروهای مسلح آغاز کرده است تا بتواند در دو حوزه مهارت‌ورزی جوانان و آشنا کردن آنها با مفاهیم نوآوری، فعالیت‌های مشترکی داشته باشند. در این راستا تلاش داریم فعالیت‌هایی ازجمله برگزاری استارت‌آپ در محیط سربازی و کمک به تربیت نیروی ماهر داشته باشیم تا بتوانیم افق گسترده‌ای طراحی کنیم که ان‌شاءالله بتوانیم در اقتدار جمهوری اسلامی ایران مؤثر باشیم.