پژوهش «تحقیق و تدوین اصطلاحنامه سند تحول بنیادین آموزش و پرورش»؛ بهکوشش پژوهشکده سیاستپژوهی و مطالعات راهبردی حکمت (مجری طرح) و دکتر محمد حسنی (ناظر طرح) انجام شده که بهوسیله دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 1396 منتشر شد.
به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ابتدای این پژوهش نگاشته شده است از منظر تعالیم انسانساز مکتب اسلام، نظام تعلیم و تربیت از منزلت والا و بیبدیل برخوردار است و معلمان و متصدیان این نظام، مسئولیت دارند تا در استمرار راه انبیاء الهی، زمینه تربیت کودکان و نوجوانان را در بهترین سنین فراگیری برای رهپویی در مسیر عبودیت الهی فراهم آورند.
شرط حداقلسازی تفسیرپذیری مفاهیم سند، تعریف دقیق آنها است.
ایجاد درک مشترک از سند بین بدنه کارشناسی و اجرایی سند از طریق تعریف اصطلاحات، گامی ضروری در مسیر اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به شمار میآید.
همچنین پیرو رهنمودهای حکیمانه مقام معظم رهبری سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در شورای عالی آموزش و پرورش تدوین و به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید تا نقشه راه عرصه تعلیم و تربیت در احیای تمدن اسلامی ایرانی باشد.
نکته مهم در کاربرد سندی که از آن انتظار میرود چراغ راه برونرفت از چالشهای نظام آموزشی کشور باشد عدم تفسیرپذیری، شفافیت و وضوح در بیان اصطلاحات مورد انتظار خود است که در غیر این صورت علاوه بر احتمال دست نیاز به اهداف بلند سند، امکان تفسیر به رأیها و حرکت در مسیرهایی خلاف اهداف سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نیز وجود دارد.
این پژوهش کوشیده است اصطلاحات مطروحه در سند را که تفسیرپذیر بودهاند به اختصار در سه حوزه لغوی، اصطلاحی و سیاقی بررسی کرده و تعریف کند تا سند تحول بنیادین آموزش و پرورش کارایی و اثربخشی خود را در تمام سطوح مخاطبین خود از جمله تمام متصدیان امر تعلیم و تربیت در سطح مدارس نیز گسترش دهد.
بنابراین
هدف اصلی تحقیق ارائه تعریف روشن و مطلوب سیاقی اصطلاحات غیرواضح یا اختلافی به کار رفته در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است.
همچنین پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نوع توصیفی – تحلیلی بوده و به روش مفهومشناسی پلکانی و در دو گام انجام گرفته است.
گام اول، اصطلاحات تفسیرپذیری که نیاز به تعریف و تبیین داشتند، به روش مصاحبه گروه کانونی و به روش نمونهگیری هدفمند [با بهرهگیری از نظرات کارشناسان ستادی وزارت آموزش و پرورش (3 نفر)، معلم و مدیر مدرسه (4 نفر؛ 2 نفر معلم و 2 نفر مدیر)، کارشناسان کمیسیون تعلیم و تربیت (2 نفر)، متخصص دانشگاهی حوزه تعلیم و تربیت (2 نفر)] و به تعداد 115 استخراج شدند.
گام دوم، پس از جمعبندی نظرات و تعیین اصطلاحات جهت تعریف، به روش مفهومشناسی پلکانی به معناشناسی و تبیین آنها پرداخته شد.
سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نقش و اهمیت سرنوشتسازی در جریان تعلیم و تربیت کشور میتواند داشته باشد.
تحقق این نقش و اهمیت در گرو روشنسازی و بهکارگیری صحیح سند است.
با توجه به اینکه اختلاف در مبادی و مبانی در تعریف و تفسیر افراد از اصطلاحات مؤثر است و هرکس بر اساس انتظارات و پیشفرضها و پیشدانستههای خود، برداشتهای مختلف و متفاوتی از آنها در ذهن دارد، درک و فهم اصطلاحات به کار رفته در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نیز مشمول این قاعده است و از آن مستثنی نیست و لذا ممکن است در تفهیم و تفاهم تخصصی آن ناهمسانی به وجود آید.
بدون داشتن تعریفی روشن از اصطلاحات به کار رفته در سند، شناخت سند غیرممکن است. زیرا هر اصطلاح در هر رشته، متن و سند، معنا و کاربرد خاصی از آن مد نظر است. این مسئله آنجا اهمیت خود را نشان میدهد که عدم درک و استنباط صحیح و مناسب از اصطلاحات و بهکارگیری آنها در معانی متعدد و متفاوت ممکن است مشکلات فراوانی را در مقام نظر و عمل در فرآیند اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به وجود آورد.
فایل پژوهش مذکور را میتوانید از اینجا دانلود کنید: