پژوهش "معیارها و شاخص‌های ارزیابی دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و پژوهشی" توسط دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی منتشر شد.

به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، در این پژوهش که در سال 1381 توسط هیئت نظارت و ارزیابی علمی و فرهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی انجام شده است؛ پژوهشگران ابتدا رسالت‌ها، اهداف و مأموریت‌های دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و پژوهشی را ذیل دو عنوان عمده «فرهنگی، اجتماعی و خدماتی» و «آموزشی، پژوهشی و علمی» دسته بندی و احصاء کرده‌اند.
در ادامه این طرح پژوهشی با تأکید بر دو محور رسالت‌ها، اهداف و مأموریت‌های دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و پژوهشی، تاریخچۀ مختصری از نظام‌های ارزیابی‌ در کشورهای مختلف در زمینۀ معیارها و شاخص‌هایی چون: دانشجو، اعضای هیئت علمی، امور پژوهشی، برنامه‌های آموزشی و درسی، امکانات، برنامه‌های فرهنگی و فوق برنامه، کارکنان غیر هیئت علمی، رفاه، برنامه و بودجه و مدیریت ارائه شده است.
در بخش دیگری از این طرح پژوهشی، دو محور مربوط به رسالت‌ها، اهداف و مأموریت‌های دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و پژوهشی؛ ذیل عناوین جزئی‌تر و با توجه به مقتضیات فرهنگی جامعه اسلامی کشورمان مانند توسعه اعتقاد به توحید و یگانه پرستی، نظم اجتماعی، وجدان کاری، تعهدپذیری اجتماعی، مردم‌گرایی و نوع‌ دوستی، مراقبت و نظارت دائمی و علمی از جامعه دسته بندی شده‌اند.
همچنین برخی دیگر از این عناوین جزئی نیز به شرح ذیل است: تلاش برای تحقق آرمان‌ها و نظام ارزشی جامعه، تقویت هویت فرهنگی ایران اسلامی، حفظ و انتقال میراث فرهنگی مادی و معنوی، اشاعۀ فرهنگ خود‌سازی، تسریع و تسهیل فرآیند توسعۀ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور و برقراری و گسترش روابط متقابل بین دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی.
 پژوهش"معیارها و شاخص‌های ارزیابی دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و پژوهشی" در بخش دیگری نیز عناوین جزئی ذیل دو محور مربوط به رسالت‌ها، اهداف و مأموریت‌های دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و پژوهشی را در عناوینی مانند تربیت نیروی انسانی متخصص با توجه به نیازهای کشور، تسریع و تسهیل فرآیند توسعۀ آموزشی و پژوهشی کشور، طراحی شرایط بهتر برای انجام پژوهش‌های بنیادین و کاربردی، غنا دادن به علم، دانش و فرهنگ کشور و کمک به تحلیل و حل مسائل اساسی جامعه دسته بندی کرده است.
در ادامه این طرح پژوهشی با دسته بندی وظائف بین الملی دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و پژوهشی ذیل 4 دسته شامل 1- آموزش، 2- پژوهش، 3- خدمات و 4- انتشارات وارد حیطۀ ادبیات موضوعی حوزۀ نظارت و ارزیابی معطوف به عملکردهای بین المللی مراکز آموزش عالی می‌شود.
 در این بخش ضمن ترسیم حیطه‌های نظری و مفهومی مقوله و مؤلفه‌های سنجش‌پذیر مقوله ارز‌یابی دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و پژوهشی سعی شده با تکیه و توجه به تجربه‌های انضمامی سایر کشورها صورت‌بندی  نظری و عملیاتی از این  موضوع به دست آید.
بعد از این بخش نظری که قسمت عمده‌ای از این پژوهش را به خود اختصاص داده است، فاز عملیاتی‌ پژوهش پیرامون "معیارها و شاخص‌های ارزیابی دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و پژوهشی" که شامل ارزیابی عینی مراکز آموزش عالی است، تحت دو عنوان یعنی سنجش و مقایسۀ هر دانشگاه‌ و مرکز آموزشی و پژوهشی با خود و هم‌چنین با مراکز دیگر آغاز می‌شود.
در این بخش همه دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و پژوهشی تحت چهار گروه شامل 1-  دانشگاه‌های جامع، 2- دانشگاه‌های تخصصی (فنی‌مهندسی، علوم انسانی و علوم پزشکی)، 3- دانشگاه‌های مناطق در حال توسعه و 4- پژوهشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی دسته بندی شده‌ و در ادامه و  براساس 26 پرسشنامۀ تخصصی دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و پژوهشی کشور در مورد شاخص‌های و معیارهای تدوین شده، مورد ارز‌یابی قرار گرفته‌اند.
بعد از این ارز‌یابی و در پایان پژوهش "معیارها و شاخص‌های ارزیابی دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و پژوهشی" آمده این روش شناسی و متدولوژی "کتابخانه‌ای و اسنادی" منجر به ارائه یک الگوی نوین سنجش‌ و ارزیابی نظام‌های آموزشی شده و اساساً اهمیت این‌دست پژوهش‌ها در همین صورت‌بندی، مقوله‌بندی و ارائۀ مدل ارزیابی نهفته است.