به گزارش مرکز رسانه و روابط عمومی شورای عالی انقلاب فرهنگی، دکتر سید محمد حسینی، عضو هیئت علمی دانشگاه عدالت، در سخنانی به بررسی الگوی حکمرانی شهید رئیسی و تمرکز ایشان بر عدالت، پاسخگویی و شفافیت پرداخت.
حسینی با اشاره به سوابق رئیسی در قوه قضاییه، از جمله بازرسی کل کشور، دادستانی و ریاست این قوه، تاکید کرد که ایشان همواره در مسیر مبارزه با فساد و تبعیض گام برداشته است. به گفته حسینی، رئیسی در دولت نیز برخورد با ریشه فساد، به ویژه در دستگاه اجرایی را در اولویت قرار داده بود. وی افزود: شهید رئیسی معتقد بود که در قوه قضاییه با مفسد برخورد می‌شود، اما در دولت باید با فساد سیستماتیک و ساختاری مبارزه کرد.
این استاد دانشگاه به مواردی مانند رانت‌خواری در واگذاری‌ها، تعطیلی کارخانه‌ها و مراکز تولیدی و نابرابری در حقوق کارکنان به عنوان مصادیقی از فساد و تبعیض اشاره کرد و گفت: شهید رئیسی بر شفافیت، برخورد با متخلفان و اصلاح ساختارها تاکید داشت.
وی به بازداشت رئیس سازمان خصوصی‌سازی در دوران ریاست رئیسی بر قوه قضاییه به عنوان نمونه‌ای از قاطعیت ایشان در برخورد با فساد اشاره کرد.
معاون پارلمانی دولت سیزدهم با بیان اینکه رئیسی نگاه ویژه‌ای به مناطق محروم داشت، به سفرهای متعدد ایشان به استان‌هایی مانند خوزستان و سیستان و بلوچستان اشاره کرد و گفت: شهید رئیسی در کمتر از سه سال، 8 بار به خوزستان سفر کرد و همواره بر رسیدگی به مشکلات مردم محروم و رفع تبعیض تاکید داشت. وی افزود: آیت الله رئیسی به دنبال اجرای عدالت بود، نه توجیه وضع موجود.
به گفته حسینی، شهید رئیسی در سفرهای استانی خود، علاوه بر مراکز استان‌ها، از مناطق محروم و دورافتاده نیز بازدید می‌کرد و دستورات لازم برای رسیدگی به مشکلات مردم را صادر می‌کرد. وی به سفر آیت الله رئیسی به منطقه محروم بازفت در استان چهارمحال و بختیاری اشاره کرد و گفت: شهید رئیسی از نزدیک با واقعیت‌ها و مشکلات مردم آشنا می‌شد و برای رفع آنها اقدام می‌کرد.
این عضو هیئت علمی دانشگاه عدالت، به توجه ویژه رئیسی به حوادث غیرمترقبه مانند سیل و زلزله نیز اشاره کرد و گفت: ایشان در این موارد، به سرعت در مناطق آسیب‌دیده حضور پیدا می‌کرد و دستورات لازم برای امدادرسانی را صادر می‌کرد. وی به سفر شهید رئیسی از روسیه به مناطق سیل‌زده کرمان و کرج اشاره کرد.
حسینی با اشاره به تاکید شهید رئیسی بر مراقبت از اطرافیان و جلوگیری از سوءاستفاده آنان، گفت: شهید رئیسی همواره بر دقت در انتصابات و نظارت بر عملکرد مسئولان تاکید داشت و در صورت مشاهده تخلف، به سرعت برخورد می‌کرد.وی به پرونده چای دبش به عنوان نمونه‌ای از قاطعیت شهید رئیسی در برخورد با تخلفات اطرافیان اشاره کرد.
این استاد دانشگاه، ساده‌زیستی، تواضع، فروتنی، اخلاق‌مداری، معنویت و تقوای سیاسی را از ویژگی‌های بارز شهید رئیسی برشمرد و گفت: شهید رئیسی به دنبال خودنمایی و تجمع قدرت نبود و همواره خود را خادم مردم می‌دانست. وی با اشاره به عدم استفاده رئیسی از حق تولیت آستان قدس، افزود: ایشان همه درآمدهای خود را صرف امور خیریه می‌کرد.
حسینی در پایان با تاکید بر اهمیت شفافیت و پاسخگویی در حکمرانی، گفت: شهید رئیسی بر شفافیت در عملکرد دستگاه‌ها، به ویژه شرکت‌های وابسته به دولت تاکید داشت و معتقد بود که باید همه اطلاعات در دسترس مردم قرار گیرد. وی با اشاره به استقبال مردم مراسم تشییع شهید رئیسی در مشهد، گفت: این نشان‌دهنده علاقه و دلبستگی مردم به ایشان است.
استاد دانشگاه: پس از نیم قرن، هنوز الگوی موفقی از حکومت اسلامی ارائه نشده است
عابدین مومنی، استاد دانشگاه، تهران در این نشست، ضمن گرامیداشت مقام این استاد شهید و تاکید بر الگو بودن ایشان برای جامعه دانشگاهی و معلمان، به لزوم تعهد و مسئولیت‌پذیری در امر آموزش اشاره کرد و صرف انتقال مفاهیم به دانشجویان را کافی ندانست. وی همچنین با گرامیداشت یاد شهید رئیسی، به بررسی الگوی حکمرانی ایشان و به طور خاص، نقش فقه در مدیریت جامعه پرداخت.
مومنی با انتقاد از عدم تحقق آرمان‌های انقلاب، اظهار داشت که پس از گذشت نزدیک به نیم قرن از انقلاب اسلامی، هنوز الگوی موفقی از حکومت اسلامی که قابل ارائه باشد، ارائه نشده است. وی افزود: اگر قرار باشد جامعه را به همان شیوه‌ای که پیش از انقلاب اداره می‌شد، اداره کنیم و تنها به افزایش کمی شاخص‌هایی مانند تعداد دانشگاه‌ها، بیمارستان‌ها و مدارس اکتفا کنیم، در عمل تفاوتی بین حکومت اسلامی و غیر اسلامی وجود نخواهد داشت و صرفاً اسم و عنوان عوض شده است.
مومنی با تاکید بر اهمیت معیشت مردم و اقتصاد به عنوان یکی از مهمترین مسائل کشور، تصریح کرد: در این نزدیک به نیم قرن، افراد با تفکرات و رویکردهای مختلف اقتصادی آمده و رفته‌اند؛ برخی با گرایش به مدل‌های کوبایی، برخی با رویکرد انگلیسی و برخی با تفکر آمریکایی. اما سوال اساسی این است که اقتصاد اسلامی ما چیست و چه شاخصه‌هایی دارد؟
 وی با اشاره به کتاب طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن اثر مقام معظم رهبری پیش از انقلاب، به تاکید ایشان بر جامعه بی طبقه توحیدی اشاره کرد.
مومنی بیان کرد: مجلس و مسئولان باید برنامه‌ای مشخص و مدون برای اجرای فقه در حوزه اقتصاد ارائه دهند.
وی در پایان با اشاره به حدیثی از پیامبر اکرم(ص) مَنْ أَصْبَحَ وَلَمْ يَهْتَمَّ بِأُمُورِ الْمُسْلِمِينَ فَلَيْسَ بِمُسْلِمٍ مبنی بر لزوم دغدغه‌مندی نسبت به امور مسلمین و تلاش برای گره‌گشایی از مشکلات آنها، تصریح کرد: ما باید به گونه‌ای عمل کنیم که مردم دغدغه خدمت به خلق را در مسئولین ببینند.
نوریان: اجتهاد پویا می‌تواند منشأ چالش باشد
دکتر مهدی نوریان، عضو هیئت علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی، در ادامه نشست عدالت و پاسخگویی در الگوی حکمرانی با تمرکز بر چالش‌ها و فرصت‌های حکمرانی فقه در جامعه اسلامی، به بررسی ابعاد مختلف این موضوع پرداخت.
نوریان با تاکید بر اینکه اسلام یک دین سیاسی است و جداسازی سیاست از آن به تحریف دین منجر می‌شود، حکمرانی فقه را به عنوان موضوع اصلی بحث خود معرفی کرد و آن را از حکمرانی فقیه و حکمرانی احکام و قواعد متمایز دانست. وی افزود: حکمرانی فقه، جریان یافتن احکام و اصول فقه در جامعه است و لازمه وجودی آن، حکمرانی فقیه به عنوان امام جامعه در سطح کلان است.
این استاد دانشگاه با طرح این سوال که جریان یافتن فقه در بدنه اجتماع چه چالش‌هایی را ایجاد می‌کند؟ تاکید کرد که هدف از این بحث، بررسی چالش‌های ناشی از اجرای احکام فقهی در جامعه است، نه چالش‌هایی که یک مدیر در اجرای احکام با آنها مواجه می‌شود.
نوریان با اشاره به تعریف حکمرانی خوب از نظر بانک جهانی و سایر نهادهای بین‌المللی، شاخصه‌های آن را مواردی مانند حاکمیت قانون، شفافیت، پاسخگویی، شکل‌گیری وفاق ملی، عدالت، اثربخشی و کارایی و مسئولیت‌پذیری برشمرد.
نوریان در ادامه به فرصت‌های ناشی از حکمرانی فقه پرداخت و جریان یافتن ارزش‌های الهی در جامعه را به عنوان مهمترین فرصت برشمرد. وی افزود: ارزش‌های الهی مانند عدالت، امانت‌داری، وفای به عهد، رعایت حقوق محرومان، حرمت پنهان‌کاری و تقدم تخصص و تقوا، از مبانی شرع استخراج می‌شوند و فقه، زمینه اجرایی شدن این ارزش‌ها را فراهم می‌کند.
این استاد دانشگاه، توسعه و پیشرفت پایدار در پرتو اجرای عدالت و قانون‌گذاری ساختارمند و غایت‌گرا را از دیگر فرصت‌های حکمرانی فقه دانست و تاکید کرد که هدف نهایی اسلام، حیات طیبه است و فقه، با تعریف نظام حقوق و تکالیف در جامعه، زمینه تحقق این هدف را فراهم می‌کند.
نوریان در بخش پایانی سخنان خود، به چالش‌های حکمرانی فقه پرداخت و تفاسیر مختلف از متون دینی را یکی از مهمترین چالش‌ها دانست. وی افزود: تفاوت در تفسیر متون دینی، می‌تواند منجر به انحراف در مسیر، افراط و تفریط و در نهایت، استحاله از درون شود. وی به چالش تطبیق سنت و مدرنیته و حقوق اقلیت‌ها نیز اشاره کرد.
نوریان اجتهاد پویا را اگرچه راهگشا دانست، اما هشدار داد که این موضوع نیز می‌تواند به عنوان منشأ چالش در جامعه عمل کند. وی در پایان با اشاره به اهمیت به رسمیت شناختن چالش‌ها برای حل آنها، به بحث استقلال قاضی در اسلام به عنوان نمونه‌ای از راهبردهای فقه برای مقابله با چالش‌ها اشاره کرد و بر لزوم پذیرش تظلم‌خواهی به عنوان یکی از مبانی فقهی تاکید کرد.