از آنجا که دوره برنامه پنج‌ساله ششم توسعه در سال گذشته به اتمام رسیده بود، سازمان برنامه و بودجه کشور از آبان ماه سال ۱۴۰۰ انجام مطالعات و بررسی‌ها و محاسبات برنامه هفتم توسعه را آغاز و تلاش کرد در تدوین مطالعات و انجام محاسبات از نظرات دانشگاهیان و صاحب‌نظران و فعالان بخش خصوصی بهره‌مند شود. با ابلاغ سیاست‌های کلی برنامه هفتم در تاریخ بیست و یکم شهریور سال جاری، ستاد تدوین برنامه تشکیل گردید و چارچوب کلی و خط مشی‌های برنامه هفتم به تصویب این ستاد رسید و متعاقباً در شورای اقتصاد مطرح و مصوب گردید تا بر پایه آن و با دریافت نظرات دستگاه‌های اجرایی فرایند تدوین برنامه استمرار یابد.
برنامه هفتم توسعه به عنوان چهارمین برش از سند چشم اندازه ۲۰ ساله کشور، اولین برنامه در راستای تحقق بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی و اولین برنامه‌ای است که برای تحقق عدالت در پهنه سرزمین اسناد مصوب آمایش را مبنای نگرش یکپارچه به سرزمین قرار داده و با رویکرد مسئله‌محوری به موضوعات کلیدی توجه و تمرکز جدی نموده است. از آنجا که کمیسیون مشترک فرهنگ شورای عالی انقلاب فرهنگی و سازمان برنامه و بودجه تشکیل و تدوین برنامه فرهنگی هفتم توسعه کشور برای اولین بار با راهبری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی و مشارکت دستگاههای فرهنگی مختلف فعالیت خود را صورت می دهد.
مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی با دکتر ابراهیم شکرانی دبیر کمیسیون مشترک فرهنگ شورای عالی انقلاب فرهنگی و سازمان برنامه و بودجه گفتگویی صورت داده که تقدیم می شود:

برنامه هفتم توسعه کشور در فضایی متفاوت از برنامه‌های قبل در حال تدوین است، از جمله این تفاوت ها توجه به فرهنگ  و تشکیل کمیسیون مشترک فرهنگی در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی است، اهمیت این کمیسیون چیست؟
دکتر شکرانی: برای تدوین برنامه ها یک روند مصوبی داریم که سازمان برنامه و بودجه بر اساس آن هر ساله برنامه ریزی می‌کند و برنامه‌های توسعه را بر آن اساس تنظیم می‌کند. نظام نامه تدوین برنامه ها که مبنای اصلی برنامه 5 ساله هست، دو مبنا دارد و آن دو مبنا عبارتند از یک: اصل 110 قانون اساسی است که بر اساس آن سیاست های کلی هر برنامه‌ای، مانند برنامه هفتم تنظیم می‌شود و این سیاست‌های کلی از طرف مقام  معظم رهبری ابلاغ می‌شود. دوم: قانون برنامه و بودجه سال 1351 هست که مبنای تدوین هر برنامه قرار می‌گیرد. در برنامه هفتم اتفاقی که برای اولین بار افتاد، حوزه علمی، فرهنگی و اجتماعی را به معاونت مربوطه در سازمان برنامه سپردند که دکتر علی احمدی مسئولیت این بخش را بر عهده داشت. دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، با توجه به اینکه از دو سال قبل تعدادی پروژه را متناسب با برنامه هفتم پیگیری کرده بود و در دولت قبل مصوب شده بود  در کمیته تلفیق فرهنگ که با حضور معاون وقت علمی، فرهنگی و اجتماعی سازمان برنامه و بودجه و ریاست دبیر شورا تشکیل می‌شد، این پروژه‌ها با رویکرد پشتیبانی بخش فرهنگی برنامه هفتم تنظیم شد و به سرانجام رسید.  بنابراین دبیرخانه دست پری برای تدوین برنامه بخش فرهنگ داشت، همچنین دکتر علی احمدی باتوجه به سابقه‌ای که در دبیرخانه داشتند و بر اساس رویکرد فرهنگی  و مشارکت پذیری دستگاه‌ها، دبیرخانه را دعوت کردند که در این حوزه ورود پیدا کند.
نکته حائز اهمیت جمع بندی این فعالیت‌ها بود که در جلسه دوازدهم ستاد هماهنگی و راهبري اجراي نقشه مهندسی فرهنگی کشور در تاریخ 22/05/1401 مصوبه‌ای به تصویب رسید که مبنای تشکیل کمیسیون مشترکی بین سازمان برنامه و بودجه و دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی برای تدوین بخش فرهنگ برنامه هفتم شکل گرفت که اتفاق بسیار خوبی بود که برای اولین بار در تاریخ برنامه‌ریزی کشور افتاد و مسیر حضور دستگاه‌ها و نهادهای سیاست‌گذار در حوزه برنامه‌ریزی را فراهم کرد.

این تصمیم نیازمند فرآیندها و ساختارهایی هست، لطفا درباره فرایند شکل گیری این کارگروه توضیح دهید؟
دکتر شکرانی: تشکیل کمیسیون مشترک یک فرآیند و یک جایگاه قانونی نیاز داشت، که مصوبه جلسه دوازدهم ستاد راهبري اجراي نقشه مهندسی فرهنگی کشور، این مجوز را داد. اما این کمیسیون مشترک ساختاری نیاز داشت و تعریف یک سری وظایفی که چگونه یک دستگاه سیاستگذاری مثل دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی در تدوین، تهیه و تنظیم برنامه مشارکت کند. بنابراین در ابتدا مصوب شد که کمیسیونی مشترک با حضور معاونین وزرا یا معاونین دستگاه‌های حاکمیتی و اجرایی که چهارده دستگاه عضو این کمیسیون مشترک شدند، شکل بگیرد. در ادامه فرآیندی که تدوین شد مقرر گردید ذیل کمیسیون مشترک یک دبیرخانه شکل گیرد، و دبیرخانه دبیری داشته باشد که کار محتوایی و اجرایی را پیگیری کند که با توافق معاون  علمی فرهنگی سازمان برنامه و دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی این دبیر منصوب شود که مسئولیتش را به عهده ما قرار دادند. و مقرر شد ذیل این دبیرخانه، کارگروه‌های معین متناظر با کارگروه‌های تخصصی سازمان برنامه شکل گیرد.  به عبارت دیگر سازمان برنامه هفتم کارگروه‌های تخصصی در حوزه یا بخش فرهنگ، ورزش و گردشگری داشت که متناظر با آنها ما همین کارگروه‌ها را در دبیرخانه شکل دادیم به نام کارگروه معین و کارش این بود که مسیر محتوایی را این کارگروه ها هموار کند و جمع بندی محتوایی را انجام دهد و برای کارگروه تخصصی سازمان برنامه ارسال کند در آنجا هم تائید و تصویب شود و مراحل بعدی را بگذراند. اما با اعتمادی که دکتر علی احمدی به کارگروه داشتند به این جمع‌بندی رسیدند که دیگر نیازی به تشکیل کارگروه تخصصی سازمان برنامه نیست، و کارگرو‌ه‌های معین به  کارگروه تخصصی تغییر نام دادند، و باتوجه به رویکرد مثبتی که ما داشتیم دو کارگروه حوزه اجتماعی را هم اضافه کردند که نهایتا نه کارگروه تخصصی، که در فرایند تدوین برنامه فرهنگی اجتماعی با سازمان برنامه مشارکت کنند.

این کارگروه‌ها در چه حوزه‌هایی فعالیت می‌کنند و مشارکت کنندگان در این کارگروه چه کسانی هستند؟
دکتر شکرانی: کارگروه تخصصی در سطح معاون وزیر شرکت می کنند، کارگروه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، کارگروه ورزش و جوانان، کارگروه تخصصی زنان خانواده و نوجوانان، کارگروه تخصصی دیپلماسی عمومی و فرهنگی، کارگروه تخصصی فرهنگی، تبلیغی دینی، کارگروه تخصصی فرهنگ، هنر، سبک زندگی رسانه و فضای مجازی که به عنوان یک کارگروه است، کارگروه تخصصی وقایع جمعیتی با تمرکز بر سالمندی، پنجره فرصت جمعیتی و حوزه خود حوزه جمعیت و در نهایت البته ما مهاجرت را هم ما در این حوزه بررسی می‌کردیم و در نهایت کارگروه تخصصی هویت ملی، همبستگی و سلامت اجتماعی، که آسیب های اجتماعی هم در همین حوزه وقایع اخیر هم قرار شد در این کارگروه بررسی شود.

تاکنون چه تعداد جلسه تشکیل شده است؟
دکتر شکرانی: به طور میانگین کارگروه‌ها در طی دو هفته اخیر حدود سه جلسه را تشکیل دادند. یعنی اگر میانگین بگیریم 9 تا کارگروه حدودا 25 تا 27 جلسه تشکیل شده است.

به عنوان پرسش پایانی لطفا درباره خروجی‌های این جلسات بفرمائید.
دکتر شکرانی: این جلسات طبیعتا کارشان تدوین برنامه در حوزه تخصصی است. برای اینکه این اتفاق بیفتد ما آئین نامه‌ای تنظیم کردیم، این آئین نامه که ذیل همان بخشنامه سازمان برنامه و بودجه برای تنظیم برنامه هفتم بود، پنج گام را برای تهیه برنامه در نظر گرفته شد، گام اول تهیه ارزش‌ها، رویکردها و چرخش‌های تحول آفرین، گام دوم آسیب شناسی برنامه‌های گذشته، که اعم از سیاست‌ها و اهداف برنامه‌های دوره چشم انداز یعنی برنامه‌های دوره چهار و پنج و شش برای اینکه در حقیقت نقاط ضعف و قوت برنامه ها احصاء شود، گام سوم وضعیت شناسی و مسئله شناسی که وضعیت موجود را رصد شود که به چه صورت هست، گام چهارم تدوین اهداف برای برنامه موجود، اهداف کمی که قاعدتا بتواند به عنوان شاخص هم استفاده شود و در نهایت گام پنجم، تدوین احکام برنامه‌ای. اینها گام هایی بود که هر کارگروه باید طی می کرد، باتوجه به شرایطی که اتفاق افتاد قرار شد برنامه را در طی شش ماه تنظیم کنیم، بنابراین تمرکز کارگروه‌ها رفت روی تدوین احکام برنامه‌ای در عین این که این مستندات پیوست باید این پنج گام را داشته باشند و در حال حاضر کارگروه ها احکام برنامه‌ای خودشون را تنظیم می‌کنند هر کارگروه تقریبا جلسات نهایی را برگزار می‌کند. یک تعدادی حکم را احصاء کردند که بین 1 تا 19 حکم در کارگروه‌ها متفاوت بوده است. حدودا از هرکارگروهی بین 3 تا 5 حکم حداقل به طور میانگین ارسال شده که باید اینها باید در کارگروه احکام بررسی شوند و در نهایت در کمیسیون مشترک با حضور نمایندگان یا روسای خود همین کارگروه‌ها نهایی شوند.
صحبت و تاکید آخر اینکه این اتفاق برای اولین بار در تاریخ برنامه ریزی اتفاق افتاده است که مشارکت یک بخشی به ویژه در بخش فرهنگ که معمولا مظلوم بوده در اینجا شکل گرفت امیدواریم که از این فرصت نهایت استفاده را دبیرخانه و همه کارگروه‌های حوزه فرهنگ ببرند و بتوانیم نقشی را در حوزه فرهنگ داشته باشیم، در جلسه اول کمیسیون مشترک نیز، به اتفاق نمایندگان دستگاه‌ها بر این نکته تاکید داشتند که اتفاق بسیار خوبی است، یعنی قبول داشتند با عنایت به اینکه شورای عالی انقلاب فرهنگی نهاد سیاستگذار و نهاد حاکمیتی حوزه فرهنگ است، ان شا الله بتواند این نقش را دقیق تر ایفا کند.
ممنون از وقتی که در اختیار ما قرار دادید.