کد خبر: 9791| تاریخ انتشار: چهارشنبه ، ۱۸ دی سال ۱۳۹۸ | ساعت ۱۷:۱۰:۰ | تعداد بازدید: ۲۸۴۹

پژوهش «بررسی آسیب‌ها (ضعف‌ها و تهدیدها) در رشته مدیریت»؛ به‌کوشش غلامرضا شمس، لطف‌الله فروزنده دهکردی، صدف خلیجیان و بهروز قلیچ‌لی (پژوهشگران طرح) و همچنین دکتر سید حمید طالب زاده (ناظر طرح) انجام شده که توسط دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 1396 منتشر شد.
به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی در مقدمه این پژوهش نگاشته شده است که دانش مدیریت، به‌دلیل ماهیت زیاد میان‌رشته­‌ای تحت تأثیر تحولات سایر علوم به‌ویژه علوم انسانی قرار دارد. از سوی دیگر، آموزش مدیریت در نظام آموزش عالی نقش مهمی را در پرورش مدیران ایفا کرده است.
ضرورت بازنگری در رشته­‌های علوم انسانی به‌ویژه مدیریت بر هیچ‌کس پوشیده نیست. اجرای سياست­‌های مندرج در برنامه‌های سوم­، چهارم و پنجم توسعه اقتصادی و اجتماعی ايران فرصت لازم برای نوسازی و بهسازی برنامه­‌های درسی دانشگاهی در رشته‌­های مختلف علمی از جمله مدیریت را به دنبال داشته است.
آنچه مسلم به‌نظر می‌رسد قبل از انجام هر اقدام اصلاحی شناسایی ضعف‌ها و آسیب‌های دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی نیازمند نگرشی سیستمی است به‌گونه‌ای که بتواند چالش‌های پیش‌رو را در ابعاد مختلف آموزشی، پژوهشی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی مورد خطاب قرار دهد.
بنابراین هدف از این پژوهش، شناسایی ضعف­‌ها و تهدیدهای پیش‌روی رشته مدیریت در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی کشور بر حسب ابعاد و شاخص‌های مختلف آموزشی، پژوهشی، اقتصادی، اداری ـ ساختاری و فرهنگی ـ اجتماعی است.
همچنین روش کار در این پژوهش به شرح ذیل بیان شده است:
مرحله اول (روش کیفی) خود مشتمل بر دو مرحله مشاهده اسناد و مصاحبه نیمه‌­ساختاریافته و مرحله دوم (روش کمی) که دو مرحله داشته و با استفاده از پرسشنامه مقایسه زوجی و پرسشنامه محقق‌­ساخته به‌بررسی داده‌­ها پرداخته شده است. جامعه آماری کلیه اعضای هیأت علمی، دانشجویان، مديران دانشكده و دانش‌آموختگان رشته مدیریت در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی کشور و نیز کارفرمایان است.  
همچنین در بخش نتایج کمی پژوهش، ضعف­‌ها و تهدیدهای پیش‌روی رشته مدیریت در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی کشور به شرح ذیل نگاشته شده است:
1- آسیب‌های آموزشی رشته مدیریت در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی کشور کدام هستند؟
متون و محتوا، اهداف آموزشی، سرفصل‌ها، فضا و امکانات، ارزشیابی، ویژگی‌های مدرسان، ویژگی‌های دانشجویان.
2- آسیب‌های پژوهشی رشته مدیریت در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی کشور کدام هستند؟
کمیت پژوهش‌ها (مقالات، مجلات، پایان‌نامه‌ها)،
کیفیت پژوهش‌ها (مقالات، مجلات، پایان‌نامه‌ها)،
میزان کاربردی بودن پژوهش‌ها (مقالات، مجلات، پایان‌نامه‌ها).
3- آسیب‌های اقتصادی رشته مدیریت در دانشگاه­‌ها و مؤسسات آموزش عالی کشور کدام هستند؟
نرخ اشتغال دانش‌­آموختگان رشته مدیریت،
رضایت کارفرمایان از کیفیت دانش­‌آموختگان،
اعتبارات لازم در راستای حمایت از نیازهای رشته.
4- آسیب‌های فرهنگی ـ اجتماعی رشته مدیریت در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی کشور کدام هستند؟
­استاد، دانشجو، میزان پذیرش رشته در جامعه، رواج مدرک‌گرایی.
در ادامه پژوهش اولویت‌بندی ضعف­‌ها و تهدیدهای پیش‌روی رشته مدیریت بر حسب ابعاد و شاخص‌های مختلف آموزشی، پژوهشی، اقتصادی، اداری ـ ساختاری و فرهنگی ـ اجتماعی به شرح ذیل بیان شده است:
میزان آسیب­‌های آموزشی، پژوهشی، اقتصادی، اداری ـ ساختاری و فرهنگی ـ اجتماعی رشته مدیریت در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی کشور از دید دانشجویان متفاوت است، که در ذیل به ‌اختصار به‌آن‌ها پرداخته شده است:
 بر این اساس می­‌توان گفت مؤلفه متون و محتوا در رتبه اول آسیب­‌های رشته مدیریت قرار دارد و مؤلفه ویژگی‌های دانشجویان در رتبه آخر از آسیب­‌های آموزشی رشته مدیریت قرار دارد.  
لذا ضعف در متون و محتوای مورد مطالعه آن­ها از جمله فقدان نوآوری و خلاقیت و عدم توجه به پرورش مهارت­‌های عملی و قدیمی بودن متون موجود و عدم تطابق با مهارت­‌ها و نیازهای دانشی بازار کار فعلی مهم­ترین آسیب در این بخش به حساب می­‌آید.
مؤلفه کیفیت پژوهش‌­ها (مقالات، مجلات، پایان­‌نامه­‌ها) در رتبه اول و مؤلفه کمیت پژوهش­‌ها (مقالات، مجلات، پایان­‌نامه­‌ها) در رتبه آخر از آسیب‌های پژوهشی رشته مدیریت قرار دارد، مواردی چون عدم انگیزه کافی به امر پژوهش، عدم آگاهی از روش­‌ها و موضوعات پژوهشی جدید، کمبود امکانات و بودجه­‌های پژوهشی، حمایت مالی اندک سازمان­‌ها از پروژه­‌ها و پایان‌­نامه­‌های دانشجویی، ضعف در مهارت‌های پژوهشی به علت نقصان­‌های سیستم آموزش و ....باعث شده آنچه توسط دانشجو به‌عنوان پژوهش ارائه شده، کیفیت لازم را نداشته و مسئله و نیازی را پاسخگو نبوده است و صرفاً جهت رفع تکلیف و یا الزام دانشگاهی صورت گرفته است.
مؤلفه نرخ اشتغال دانش‌­آموختگان رشته مدیریت در رتبه اول و مؤلفه هزینه برگزاری رشته مدیریت در رتبه آخر از آسیب­‌های اقتصادی رشته مدیریت قرار دارد. آنچه امروز دانشجوی رشته مدیریت با آن مواجه است ابهام در سرنوشت شغلی است.
 ضعف در ساختار پذیرش دانشگاه‌ها و عدم دخالت اساتید در جذب دانشجو، میزان بالای پذیرش دانشجو بدون توجه به نیاز بازار کار، عدم بازنگری در قوانین موجود نتایج ملموسی را بر نحوه آموزش دانشجویان این رشته و مهارت کسب شده آن­ها طی تحصیل گذاشته است از جمله به علت زدوبندها و گرایش‌های قوم‌گرایی و قوم‌ستیزی، لزوم تحقق عدالت بیشتر در اعطای بورسیه‌های تحصیلی، به دانشجویان داده نمی‌شوند.  
 مؤلفه رواج مدرک‌­گرایی رشته مدیریت ­در رتبه اول و مؤلفه استاد در رتبه آخر از آسیب­‌های فرهنگی ـ اجتماعی رشته مدیریت قرار دارد.
مهم‌ترین دغدغه پاسخگویان وجود الزام فرهنگی برای کسب مدرک است. از بین رفتن ارزش مدرک تحصیلی در ایران پدیده‌­ای درخور توجه است تا آن­جا که برای خانواده‌­ها و خود دانش‌­آموز ورود به آموزش عالی و دریافت صرف مدرک بدون توجه به آینده شغلی در اولویت قرار دارد. درواقع خانواده‌­ها در رقابت برای تحصیل قرار گرفته‌­اند ولی در بسیاری از مواقع به قیمت اتلاف هزینه و وقت...
 بین رشته­‌های علوم انسانی رشته مدیریت از جمله رشته­‌هایی است که در بسیاری از مواقع فرد به علت ناکامی در قبولی کنکور در رشته مورد علاقه، یا انتخاب صرفاً جهت ورود به دانشگاه بدون اطلاع از رشته صورت می‌­گیرد. دانشجو بر این باور است که با کسب مدرک دانشگاهی صرف ورود به بازار کار برایش تسهیل می­‌شود اما با تحصیل یکی از نتایجی که برای فرد حاصل می‌شود افزایش انتظارات شغلی است بدین معنا که پذیرش هر شغلی برایش سخت خواهد شد و انتظار دارد که در ازای تحصیل شغلی متناسب با رشته و حقوق درخور نصیبش شود لذا تعلل در پذیرش مشاغل دیگر موجب بیکاری طولانی مدت این افراد می­‌شود. بنابراین قرار گرفتن مقوله مدرک‌‌گرایی در اولویت اول پاسخگویان امری طبیعی به نظر می‌­رسد.
همچنین در بخش جمع‌بندی به شرح ذیل نگاشته شده است: 
برخی از مهم­‌ترین نتایج تحقیقات نشان داده است که توسعه رشته‌­های علوم انسانی از الگوی معینی تبعیت نکرده است؛ زیر­نظام­‌های آموزش عالی، نقشه‌­ای معین برای توسعه متوازن رشته‌­های تحصیلی در این گروه نداشته است. علوم انسانی در حکم وسیله‌­ای برای تأمین خواست مراجع بالاسری در کشاندن آموزش عالی به شهرهای دورافتاده و  فاقد امکانات اولیه برای توسعه را بازی کرده است.
سیاست‌گذاری توسعه رشته­‌های گروه علوم انسانی مبتنی‌­بر رویکرد «ترجیح به‌دلیل سهولت» بوده است و هیچ رابطه منطقی بین نوع و فراوانی رشته‌­های دایر علوم انسانی، مختصات شهری ـ ناحیه­‌ای وجود ندارد؛ بین توسعه علوم انسانی با تغییرات اجتماعی، انتظارات جدید فرهنگی، نیازهای کارفرمایان و به‌طور کلی الزامات توسعه ملی ربط منطقی وجود نداشته است. پیشرفت‌­های فناوری در بین گروه­‌های آموزشی کمترین اثر را در علوم انسانی داشته است؛ یک نظام سیاست­‌گذاری استانی در هیچ یک از گروه­‌های آموزش عالی از جمله علوم انسانی وجود نداشته است؛ از طرف دیگر پژوهش‌­ها مؤید آن است که سیستم آموزشی فعلی نتوانسته به‌خوبی روحیه علمی دانشجویان را برای پیدا کردن کار مفید خود و جامعه تقویت کند. به‌گونه‌­ای که با وجود نیاز مبرم کشور به نیروهای متخصص و بازار کار تمایل چندانی به جذب آموزش‌­دیدگان نشان نداده و نظام آموزش عالی با بحران جدی در زمینه بیکاری عظیم فارغ‌­التحصیلان قرار گرفته است. این مسئله در بین دانشجویان مدیریت به‌گونه‌­ای حاد به‌چشم می‌خورد زیرا تمایل سازمان‌­ها به جذب فارغ­‌التحصیلان این رشته‌­ها برای منصبی که به‌خاطر آن  تحصیل کرده‌­اند، بسیار اندک است. از این‌رو جست‌و‌جو برای رهیافت‌های مختلف حل مسئله یکی از ضروریات اساسی آموزش عالی در کشور است. با گذشت بيست سال از تدوين برنامه درسی رشته مدیریت در گرايش‌‌های مختلف، می‌توان برنامه مذكور را با استفاده از دانش تربيت اسلامی و بومی كه در طی اين مدت به‌وسيله محققان توليد شده است، مورد بازنگری قرار داد و آن را در جهت تأمين اهداف موردنظر مديران ارشد نظام و اساتيد و صاحب‌نظران ارتقا داد و دانش توليد شده را در چرخه‌ ياددهی ـ يادگيری در دانشگاه‌ها وارد كرد.

فایل پژوهش مذکور را می‌توانید از اینجا دانلود کنید:

لطفا کد زیر را وارد نمایید

اخبار مرتبط

آرم شورای عالی انقلاب فرهنگی

اطلاعات تماس

تهران، خیابان طالقانی، شماره 436

کدپستی: 1591814313
(+9821) 66976601 - 7