نشست بررسی افکار و اندیشه‌های علامه محمدتقی جعفری، امروز، ۴ دی‌ماه، با حضور جمعی از اندیشمندان و علاقه‌مندان در دانشگاه علم و صنعت برگزار شد.
دکتر مهدی گلشنی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در این نشست بیان کرد: وجه تمایز علامه جعفری با دیگران در این است که ایشان توانست در عصر خود دست به پیش‌بینی‌ها و زودبینی‌هایی بزند و جلوتر از عصر خود حرکت می‌کرد و روی مطالبی تأکید داشت که در زمانی که بنده در غرب تحصیل می‌کردم، علامه بر خلاف دیدگاه حاکم بر غرب، نظراتش را استوار می‌کرد و جالب این است که حالا دیدگاه آن زمان ایشان بین نخبگان غربی جای خود را باز کرده است.
 وی تصریح کرد: یکی از نکاتی که نشان می‌دهد ایشان جلوتر از عصر خود حرکت می‌کرد، حاکمیت جریان پوزیتیویسم در غرب بود که در محیط ما نیز امروزه حاکم است و تغییرات مثبتی که در ادامه در این زمینه صورت گرفت، به کشور ما منتقل نشد، اما در عین حال علامه در این زمینه پیش‌بینی‌هایی داشتند و به خطر پوزیتیویسم هشدار می‌دادند.
 دکتر گلشنی در ادامه افزود: علامه جعفری از کسانی بودند که در زمان خود، بر مطالعه طبیعت تأکید داشتند، اما فضایی که ایشان در آن زیست می‌کردند نیز بسیار مهم است؛ چه اینکه در آن زمان، علم و دین از یکدیگر جدا محسوب می‌شد و چنین جهان‌بینی حاکم بود. این در حالی است که در تمدن اسلامی اینطور نبوده است که جدایی علم و دین مطرح شود و حتی برخی از دانشمندان غربی نیز مطالعه علمی طبیعت را عبادت تلقی می‌کردند.
وی تصریح کرد: وقتی به قرون وسطی می‌رسیم نیز همین دیدگاه حاکم است که بین این دو جدایی نیست و نیوتن نیز کار علمی خود را عبادت تلقی می‌کند و بین علم و دین جدایی نمی‌بیند. اما در علم جدید یک جهان بینی به وجود آمد که منجر به جهان‌بینی سکولار شد که این جهان‌بینی بر دانشکده‌های ما نیز حاکم است. بنابراین علامه جعفری در چنین فضایی بر مطالعه طبیعت تأکید داشتند، اما هرگز قائل به جهان‌بینی سکولار نبودند.
پیشنهاد علامه جعفری برای ورود علوم جدید به حوزه
دکتر گلشنی در ادامه افزود: در ادامه جریان علم جدید شاهد این هستیم که لاک آمد و حس‌گرایی را به راه انداخت و اصالت را به چیزهایی داد که حس می‌شوند. در ادامه نیز هیوم، کانت و آگوست کنت آمدند و به دوره‌ای رسیدیم که به پوزیتیویسم منجر شد و چنین نگاهی غلبه پیدا کرد. بعد از اینها نیز با آمدن فروید و امثال او، این تفکر پوزیتیویستی تقویت شد و برخی از فیزیک‌دانان مانند ماخ نیز گفتند که وجود اتم را قبول نداریم، چون می‌گفتند که اتم را با حواس نمی‌شود درک کرد. در ادامه نیز شاهد ظهور و بروز پوزیتیویسم منطقی بودیم که خدا را بی‌معنا تلقی می‌کرد و در غرب به دنبال این بودند که پاسخ هر سوال را از علم تجربی بگیرند.
 این استاد بازنشسته دانشگاه شریف تصریح کرد: اما در ۲۰ سال اخیر شاهد این هستیم که متافیزیک احیا شد و به فلسفه روی آوردند و متوجه شدند که سوالاتی وجود دارد که علم نمی‌تواند به آنها پاسخ دهد. در این شرایط، می‌بینیم که علامه جعفری، وقتی در نجف، نزد سیدعبدالله شیرازی می‌روند، می‌گویند که باید علم جدید وارد حوزه‌های ما شود و البته که ایشان به جهان‌بینی حاکم در غرب که ریشه در پوزیتیویسم و حس‌گرایی و نفی متافیزیک بود، انتقاد داشت و در زمانی که چنین تفکراتی سیطره داشت، علامه حرف‌هایی زدند که بعدها نخبگان غرب به حرف‌های ایشان پی بردند.
وی در ادامه افزود: همچنین باید توجه داشت به اینکه، آن زمان که علامه در مورد پوزیتیویسم صحبت می‌کرد، همه درگیر مارکسیست‌ها بودند و مارکسیسم را نقد می‌کردند و کتبی که نوشته می‌شد نیز در همین راستا بود. ایشان در جمله‌ای می‌گویند که غربی‌ها دارای فلسفه بودند، اما آنچنان حالت تجربه‌گرایی غلبه پیدا کرد که همه چیز را از بین برد، تا جایی که گفتند آنچه را که نبینیم، قبول نمی‌کنیم که این تفکر باعث نابودی فلسفه خواهد شد.
 دکتر گلشنی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه غربی‌ها به دنبال گرفتن پاسخ تمام سوالات خود از علم تجربی بودند، بیان کرد: در حقیقت چنین تفکری در غرب مسلط بود، البته که برخی هم می‌گفتند باید پاسخ برخی از مسائل را از دین و فلسفه دریافت کرد، ولی برخی از سرنخ‌های علم می‌گفتند که جواب را باید صرفاً از دین گرفت. اما علامه جعفری در این زمینه نیز صحبتی دارند که می‌گویند اینکه فکر کنیم علم به تنهایی پاسخی برای تمام نهادهای هستی دارد و قوانین آن را کشف می‌کند، اشتباه است. اینکه چرا باید به ارزش‌های اخلاقی توجه کرد و چرا علم نمی‌تواند به همه مسائل پاسخ دهد، در این است که باید به یک جهان‌بینی جامع رسید و اینجا است که در این جهان‌بینی، دین می‌تواند به ما کمک کند تا پاسخ این مسائل را پیدا کنیم.