محمد حسین مطهری، رئیس کمیسیون طرح و مشاوره دانشجویی شورای عالی انقلاب فرهنگی در برنامه تلویزیونی پرسشگر که با موضوع چالش های فعالیت های فرهنگی اجتماعی دانشجویان به روی آنتن شبکه آموزش سیما رفت با بیان اینکه ماهیت ضد استبدادی و ضد استعماری روز دانشجو را نباید فراموش کرد گفت: مطالبه دانشجویی تهدید نیست اما به رسمیت نشناختن و نشنیدن آن می تواند تهدید باشد.
وی افزود: 90 درصد دانشجویان ما عضو هیچکدام از تشکل های دانشجویی، انجمن های علمی، کانون های فرهنگی و... نیستند. در تشکل های سیاسی اوضاع بدتر است. 9000 انجمن علمی در دانشگاه‌های کشور داریم.
مطهری ادامه داد : چندین عامل دخیل است، فردگرایی، فضای تشکل ها، مدیریت فرهنگی دانشگاهها، کمبود تنوع و تکثر، گرفتاری های خود دانشجو و دغدغه های اجتماعی آنها از این جمله است.
رئیس کمیسیون طرح و مشاوره دانشجویی شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره دغدغه های دانشجویان گفت: در گزارش ملی اردیبهشت 97، بیکاری و مسائل اقتصادی 60 درصد دغدغه دانشجویان بوده است. هرچقدر جلوتر آمدیم دانشگاه‌های دنیا از صرفا آموزشی بودن فاصله گرفته اند و اکنون با نسل چهارم دانشگاه‌ها روبروییم. ما متناسب با رشد کمی رشد کیفی نداشتیم و دانشگاه ها نتوانسته اند متناسب با نیازهای موجود پیش بروند.
وی درباره ماندگاری دانشجویان در کشور گفت: طی هشت سال از 44 به 340 موسسه غیرانتفاعی رسیده ایم.( از سال 84 تا 92) و مجموعه موسسات آموزش عالی وابسته به وزارت علوم در این مدت از 1300 به 2504 رسیده است. وقتی دانشگاه به سمت بیزینس شدن می‌رود نباید از دانشجو توقع فعالیت و کار تشکیلاتی داشته باشیم.
مطهری افزود: یک درصد دانشجویان ایران در خارج تحصیل می‌کنند و وضعیت بد نیست که مرهون رشد آموزشی است که در کشور ما رخ داده است. اما میل به مهاجرت زیاد است. آمار گالوپ در سال 2015 نشان می دهد یک میلیون و 800 هزار ایرانی قصد مهاجرت دارند و 400 هزار نفرشان شرایط عملی را دارند. مرکز افکار سنجی ایسپا هم می گوید که 31 درصد دانشجویان در صورت داشتن امکانات به مهاجرت دائم از ایران تمایل دارند.
وی ادامه داد: در برخی آمارها بین 10 کشور که بالاترین نرخ ماندگاری در کشورهای دیگر را دارند هستیم و رتبه ما یک است. در واقع بالای 92 درصد در خارج می مانند و به ایران برنمی گردند. این روزها رشد مهاجرت از نخبگان به سمت دانشجویان دانشگاه‌های درجه دوم می رود. اینها دیگر بورس نمی‌شوند و باید هزینه کنند و ارز از کشور خارج می کنند و با کارهای سطح پایین در کنار تحصیل مخارج خود را تامین می کنند.
رئیس کمیسیون طرح و مشاوره دانشجویی شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره آسیب های اجتماعی گفت: در دو سه سال اخیر میزان تمایل دانشجویان به مواد دودی چون سیگار و قلیان در برخی موارد رشد دوبرابری داشته است و بین زنان دانشجو در برخی مناطق و دانشگاه‌ها گرایش بیش از دوبرابری را شاهدیم. طبق پژوهشی در سال 96، 55 درصد دانشجویان احساس خستگی، فرسودگی و بی انگیزگی می کنند.
مطهری درباره علت مراجعه به دفاتر مشاوره دانشگاه‌ها گفت: قبلا علت اصلی هدایت تحصیلی بوده و اکنون و طی تحقیقی در سال‌های 93 تا 96، اقدام به خودکشی و شکست های عاطفی نیز رشد قابل ملاحظه داشته است.
وی درباره راهکار حل مشکلات گفت: در شورای عالی انقلاب فرهنگی با تدبیر دکتر عاملی، دبیرکل شورای عالی انقلاب فرهنگی جلساتی برای تعیین تکلیف کنکور در حال برگزاری است. روسای دانشگاه‌ها، صاحبنظران و حتی موسسات کمک آموزشی آمده اند و صحبت هایی انجام شده است. 7000 میلیارد گردش مالی کنکور داریم و باید آن را حل کنیم.
رئیس کمیسیون طرح و مشاوره دانشجویی شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: در دو سه حوزه خاص چون مشارکت دانشجویان در محرومیت زدایی و محیط زیست وضعمان خیلی خوب است.

همچنین حجت الاسلام مصطفی رستمی، رئیس نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه نیز راهکارهای برون رفت از مشکلات موجود را ارائه کرد و گفت: ابتدا باید دید سطح مشارکت مطلوب دانشجویان چقدر است. درست است که طبق آمارها میزان مشارکت در تشکل ها، کانون ها و انجمن های علمی حدود 10 درصد است اما جامعه دانشجویی را جامعه ای دارای انگیزش های متفاوت و پویا می بینیم. درست است که تعداد واحدهای دانشگاهی بالاست. اما بخش زیادی از جمعیت دانشجویی دغدغه های بیرونی بسیاری دارند.
وی افزود: آمار مشارکت 10 درصدی را از این حیث نباید نگران کننده دانست. ارزیابی ما درباره مشارکت دانشجویان کاهش آن است اما لزوما به معنای کم شدن علاقه به فعالیت های تشکلی سیاسی نیست. بلکه این مشارکت و فعالیت به صورت حادتر و رادیکال تر در فضای شبکه های اجتماعی دنبال می شود.
رستمی با بیان اینکه قبلا ممکن بود دانشجو در یک سخنرانی و پشت یک تریبون مطالباتش را بیان کند اما امروز در فضای مجازی حرف های خود را می زند گفت: این تغییر سبک زندگی ممکن است این هیجان فعالیت های تشکلی را کم کرده باشد. ضمن آنکه معتقدم نوع، عمق و تنوع برنامه ها هم در دانشگاه‌ها و میزان فعالیت دانشجویان کم نشده است.
وی افزود: جریان دانشجویی ما جریان خط مقدم مواجهه با جریان های جهانی است. در دسترس ترین قشر نسبت به فضای مجازی و وقایع دنیا و تلاطم های آن دانشجویان هستند. انتظار درستی از جامعه دانشجویی در زمینه فعالیت پویا و مشارکت دانشجویان داریم اما از آن سو تغییر سبک زندگی را نمی‌توان لحاظ نکرد.
رئیس نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه ادامه داد: عمق فهم و تحرک جریان دانشجویی بیشتر از گذشته است. اگر مطالبات دانشجویی قبل انقلاب عمدتا متوجه نقد بر روند حاکم و استعمار ستیزی و استبداد ستیزی بود اما امروز دانشجویان به مجموعه حوزه های مختلف چون مسائل سیاسی، بین المللی، اقتصادی و اجتماعی ورود کارشناسانه دارند که معمولا میتواند اثرگذاری در سیاست ها نیز داشته باشد.
به گزارش ایسنا، مهدی فیض، معاون سابق جهاد دانشگاهی با بیان اینکه سیر نزولی فعالیت های دانشجویی محسوس است گفت: فعالیت های دانشجویی در دهه 70 اوج گرفت و دوباره نزولی شد. یک علت این است که دانشجویان به سمت فردگرایی رفته اند. فردگرایی در حوزه اجتماعی و فعالیت های اجتماعی نیز محسوس است. فردگرایی جریان کلی حاکم بر جهان است و با ارتقای شبکه های اجتماعی افزایش یافته و این روند نگران کننده است.
وی درباره نقش دانشجویان در گام دوم انقلاب گفت: دانشگاه بخشی از جامعه است و نمیتوان از اتفاقات بیرونی غافل بود و از دانشگاه انتظار داشت. با خلا وجود جدی احزاب روبروییم و بار نبود احزاب روی دوش دانشگاه می افتد و هزینه اش را باید دانشجو بدهد. وقتی این امور هزینه بردار باشد خب دانشجو کناره میگیرد و مشارکت نمی کند.
معاون سابق جهاددانشگاهی در پاسخ به اینکه ورودی دانشگاه‌ها، آموزش و پرورش است. آموزش و پرورش تا چه حد افراد سرحال، پویا و اجتماعی تحویل می‌دهد و در تربیت آنها نقش دارد اظهار کرد: رابطه دوسویه بین دانشگاه و مدرسه را داریم و عنصر سومی به نام کنکور نیز وجود دارد. از مدرسه توفع داریم دانش آموز را فردی همه جانبه بار بیاورد. اما در گذرگاه کنکور چه توقعی داریم؟ در کنکور دانش آموز باید خودش به صورت فردی پیش برود. کنکور برای کل نظام آموزشی تعیین تکلیف می کند. باید دید چه زمانی نظام درباره ساماندهی کنکور تصمیم گیری میکند.
معاون سابق پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش افزود: از سویی محیطهای مدرسه ای نیز محیط هایی نیستند که افراد را برای فعالیت های اجتماعی و فرهنگی آماده کنند. کنکور عملا همه آنچه در برنامه ریزی ها مطرح می‌شود تحت الشعاع قرار می دهد.
فیض افزود: طبق آمار ایسپا، 88 درصد دانشجویان گفته اند قرآن را به عنوان مبنای تفکر و فلسفه زندگی قبول داریم و 64 درصد نماز را مرتب می‌خوانند. یک معنای این تفاوت آمار این است که در نظام تعلیم و تربیت آنچه قرآن عرضه کرده را نتوانسته ایم به آموزه هایی تبدیل کنیم. باید فضای آموزشی را به سمت تدبر و بهره گیری در قرآن پیش ببریم
عبدالرضا عزیزی، رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه مطالبات دانشجوی فعلی با دانشجوی دوره های زمانی گذشته مانند دهه 30 فرق کرده است گفت: قبل از انقلاب خفقان و محدودیت های مذهبی و مواردی مانند کاپیتولاسیون وجود داشت. اکنون این فضا متفاوت شده است و تقریبا مطالبات و خواسته های دانشجویان از زمین تا آسمان فرق کرده اند.
وی افزود: مطالبات فعلی دانشجویان در جهات مختلف فرهنگی، اجتماعی، علمی، بیکاری و مشکلات معیشتی حاکم بر جامعه مطرح است.
عزیزی با اشاره به اینکه کاملا طبیعی است که 90 درصد دانشجویان عضو کانون ها و تشکل های دانشجویی نباشند گفت: 93 درصد مردم روحیه مشارکت ندارند. در کل عموم جریان های انقلابی و بصیرتی از دانشگاه‌ها شکل گرفته، اما فعلا در حالت سکون هستند و خوب نیست. رهبری هم بر مطالبه گری و پرسش‌گری دانشجویان تاکید فرموده اند. نباید رفتارمان در دولت و وزارت علوم طوری باشد که دانشجویان منزوی باشند.
عزیزی با بیان اینکه در آستانه انتخابات هستیم و احزاب مانند قارچ ریشه می دوانند گفت: اینها به دانشجو آسیب می زنند. اگر احزاب ریشه دار باشد دیگر اشخاص آسیب نمی بینند و حزب حاکم باید پاسخگو باشد. چون حزب نداریم دانشجو هم ترجیح می دهد به تنهایی هزینه ندهد. احزاب قوی و پاسخگو در همه جوانب نداریم.
رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی درباره آسیب های اجتماعی دانشجویان گفت: هرجا اجتماع داریم، آسیب هم داریم و این اجتناب ناپذیر است. از سویی آنها که دچار آسیب میشوند تمایل دارند همنوعان خود را همراه کنند.
عزیزی با اشاره به بیانات رهبری مبنی بر جدی گرفتن جوان ها گفت: بسیاری پیشرفت ها مرهون جوانان است. باید به آنها بها و میدان بدهیم.

منبع:خبرگزاری ایرنا