پس از آن که مرکز گفت‌وگوی ادیان و فرهنگ‌ها سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و شورای جهانی کلیساها نشست مشترکی را از ۱۴ تا ۱۷ آذر ماه در ژنو برگزار کردند، حجت الاسلام والمسلمین محمدمهدی ایمانی پور، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و رئیس شورای سیاستگذاری ادیان جمهوری اسلامی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا درباره ابعاد و نتایج این نشست مشترک توضیحاتی را بیان کرد. در ادامه ماحصل این مصاحبه را می‌خوانید.

مرکز گفت‌وگوی ادیان و فرهنگ‌ها سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و شورای جهانی کلیساها نشست مشترکی را از ۱۴ تا ۱۷ آذر ماه در ژنو برگزار کردند. از جایگاه شورای جهانی کلیساها و گفتگوهای دینی بین این دو نهاد، بفرمایید؟
در ابتدا مایلم شورای جهانی کلیساها را به شما معرفی کنم. این شورا نهادی است با ۳۵۲ عضو کلیسایی، که عمده کلیساهای مؤسس آن در قرن ۱۹ از اروپا و آمریکای شمالی بوده اند، البته امروز اکثر کلیساهای عضو در آفریقا، آسیا، کارائیب، آمریکای لاتین، خاورمیانه و اقیانوس آرام هستند. شورای جهانی کلیساها مذاهب مسیحی را در بیش از ۱۲۰ کشور و منطقه در سراسر جهان گرد هم می آورد. این شورا عملاً نماینده بیش از ۵۸۰ میلیون مسیحی است و شامل بسیاری از کلیساهای ارتدکس، تعداد زیادی کلیساهای انگلیکن، باپتیست، لوتری و متدیست و دیگر کلیساهای پروتستان است.
اهداف اصلی این شورا تقویت روابط با کلیساهای عضو و شرکای جهانی، تقویت زندگی معنوی، مشارکت جوانان در امور معنوی، گفت و گو و همکاری بین مذهبی و ایجاد جامعه ای عادلانه از زنان و مردان، بیان میشود و هدف از گفتگوهای دینی را توسعه عدالت و صلح در جهان می‌داند.
مرکز گفتگوهای ادیان و فرهنگ ها در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی نیز که از اهداف آن ایجاد تفاهم و رفع پیش‌داوری ها و ذهنیت‌های منفی از اسلام و جامعه اسلامی در اذهان رهبران و پیروان ادیان می باشد، در صدد است با ایجاد تعامل و همکاری دینی میان رهبران و پیروان ادیان الهی برای رویارویی جمعی با بحران‌های معنوی و سیاسی جهان تلاش نماید. این دو نهاد در راستای اهداف مشترک بیست و هشت سال پیش تصمیم به برگزاری گفتگو برای همکاری در خصوص راهکارهایی برای چالش های بشری گرفتند و در این مدت همکاری عملی و گفتگوهای موثری انجام داده اند.

با مراجعه به پیشینه نشست‌ها، دیده می‌شود که همواره ارتباطی توام با احترام بین طرفین حاکم بوده است، این مهم به همراه گفت‌وگو بین اندیشمندان دو کشور تا چه اندازه ‌می‌تواند در نهادینه کردن صلح در دنیا اثرگذار باشد؟
از آنجا که گفتگوهای بین دو طرف در واقع گفتگوهایی عمل گرایانه بوده است و با موضوعات و چالش های روز جهان همخوانی داشته است، توانسته نسبت به تنویر افکار عمومی و کمک به توسعه صلح عادلانه و همزیستی مسالمت آمیز پیروان ادیان در جهان موثر باشد. عناوین موضوعات ادوار گذشته عبارتند از: ۱- صلح و عدالت، ۲- دین و دنیای معاصر و آینده ادیان ۳- ادیان و جهانی شدن ۴- اخلاق و سیاست ۵- دین و زندگی مسالمت آمیز ۶- بررسی چگونگی تسری دست آوردهای گفتگوی ادیان به اجتماع و مردم ۷- معنویت و مدرنیته، ۸- راهکارهای ادیان برای توسعه صلح و مقابله با خشونت و افراط‌گرایی ۹- نقش تفسیری متون مقدس برای ایجاد جهان عاری از خشونت.
با چنین رویکردهایی، می توان نتایج خوبی بدست آورد. در نشست اخیر، شرکت کنندگان اشاراتی به مشکلات اقلیت ها در اروپا داشتند و اظهار می کردند که قرن سکولار دو جنگ را به ما تحمیل کرد و اکنون قرن بازگشت ادیان به سیاست جهانی است و انتظار می رود با حضور موثر ادیان در سیاست های جهانی شاهد توسعه صلح و عدالت در جهان باشیم.
به نظر می رسد موضوعاتی که برای گفت‌وگوی دینی ایران و شورای جهانی کلیساها مطرح شده بیش ازآنکه مربوط به حوزه الهیات باشد، جنس اجتماعی داشته اند؟
همانگونه که ذکر شد در نشست هایی که با این شورا داشته‌ایم موضوعاتی که دغدغه جامعه بشری بوده است مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفته است بطور مثال در این دور گفتگوها دغدغه اصلی گفتگو کنندگان مسئله جوانان و زنان در جهان امروز بود و با وجود اینکه موضوعی که از قبل توافق شده بود بررسی بیست هشت سال گفتگو بود.
اما این مسئله و نقش دین در جامعه، موضوع اصلی این اجلاس شد که مورد بحث و بررسی قرار گرفت. و با توجه به شبهات و سوال های زیادی که در ذهن شرکت کنندگان از وقایع اخیر بود، فرصت مناسبی شد تا به تشریح وقایع اخیر ایران و به نقش مخرب رسانه‌های معاند اشاره شود.
توضیح دادیم که جمهوری اسلامی ایران درگیر یک جنگ ترکیبی همه جانبه از سوی کسانی است ‌که خیرخواه مردم ایران نبوده‌اند. گفتیم که هدف رسانه‌های وابسته به جریانات معاند، انجام تحریف و عملیات تروریستی رسانه‌ای بوده و مداخله گران و رهبران سیاسی که به حمایت مادی از آشوب گران می‌پردازند؛ نقشی غیر سازنده دارند. این توضیحات در جمعی ارائه شد که نمایندگان و رهبران مذهبی از کشورهای سویس، آمریکا، رومانی، افریقای جنوبی، نروژ، اندونزی حضور داشتند.

دعوت از جنابعالی و هیئت همراه به ژنو از معدود دعوتهای اروپایی در جریان حوادث اخیر بود. با توجه به شرایط فعلی و همزمانی با تحولات داخلی در ایران و اغتشاشات و از همه مهمتر همدردی اروپا به نام مردم ایران و به کام اغتشاشگران، این امر تا چه میزان در گفت‌وگوهای ژنو تأثیرگذار بود؟
گفتگوها بسیار موثر بود. عمده مطالبی که طرفهای گفتگو، شنیده بودند، روایتهای یک سویه و غیر واقعی از حوادث ایران بود. تشریح شرایط واقعی و به چالش کشیدن طرفهای گفتگو در خصوص عدم اعتدال در موضعگیری‌های اروپا در قبال حوادث ایران از جمله در ماجرای تحریم دارویی در دوره کرونا، تاثیرات مثبتی داشت. دبیرکل شورای جهانی کلیساها اظهار کرد که برای دعوت از هیئت ایرانی با مخالفتهایی مواجه بوده است ولی بر این باور بوده که حضور هیئت ایرانی می‌تواند سازنده باشد.
از آنجا که این هیئت از معدود هیات فرهنگی اعزامی به اروپا بعد از اغتشاشات بود بنابراین نقش بسیار مهمی در تبیین شرایط کشور و توضیح وقایع اخیر بطور مستقیم و بدون سوگیری‌های رسانه ای داشت.

عکس العمل شرکت کنندگان در گفتگوهای دینی در قبال مواضع هیئت ایرانی چگونه بود؟
تشریح ابعاد جنگ نرم همه جانبه بر علیه ج.ا.ایران و اشاره به ریشه و علت العلل اغتشاشات اخیر یعنی انفعال دشمنان در برابر پیشرفت‌های کشورمان، در نهایت موجب قدردانی نماینده شورای اسقفان کاتولیک سوئیس از تبیین صریح و شفاف هیئت شد، اعتقاد دارم که می بایست از فرصت های گفتگو و تبیین استفاده کافی صورت بپذیرد. گفتگوهای دینی با رهبران علاوه به فواید اولیه و چاره اندیشی در خصوص چالشهای مشترک ادیان و یافتن راه کارهای مناسب، فرصت مناسبی برای روشنگری است.

اشاره به چالش های مشترک ادیان در عصر حاضر داشتید، آیا در این دور از گفتگوها در خصوص این چالش ها و راهکارهای مواجهه با آن هم صحبت شد؟
بله، چالش های اصلی که در این اجلاس مطرح شد عبارت بودند از ۱- رابطه جوانان با مراکز دینی و نحوه تعامل با آنان ۲- معرفی آموزه های دینی در مدیا و چالش های آن ۳- مشکلات آموزشهای روزآمد دینی ۴- حقوق اقلیت ها در جهان و نهایتاً مسئله دین هراسی و عوامل پیدا و پنهان آن. مواردی هم بعنوان راهکار مطرح گردید نظیر بهره گیری مناسب از تکنولوژی و فناوری های نوین در تبیین آموزه های دینی، استفاده از زبان روز در گفتگو با جوانان، بازتعریف آموزش ها و متون آموزشی و تلاش برای توسعه گفتگوهای عمل گرایانه و دعوت از طریق عمل صالح و ایجاد تشکل هایی نظیر پارلمان بین ادیان جوانان.

آیا تصمیماتی برای گفتگوهای آتی و اقدامات عملی پس از نشست ژنو هم داشتید؟
اولاً مقرر شد که کمیته ای متشکل از نمایندگان دو طرف بطور مستمر همکاری های مشترک را دنبال کنند، ثانیاً پژوهش ها و منشورات مشترکی در اثنای نشست های سالانه صورت پذیرد و ثالثا نشست آتی در تهران با موضوع جوانان و ایمان برگزار شود.
موضوع دعوت جهانی از رهبران ادیان براساس ایده آیت الله رییسی از جمله طراحی هایی است که چنانچه مقدماتش فراهم شود، در سال آتی عملیاتی خواهیم کرد. این موضوع در شورای سیاستگذاری ادیان مطرح گردیده و مرکز گفتگوهای ادیان و فرهنگ های سازمان ملزم به ارائه جزئیات این طرح شده است. انتخاب موضوع مناسب و دعوت جهانی از رهبران ادیان سرفصل جدیدی در گفتگوهای دینی جمهوری اسلامی ایران خواهد بود.