«برش اسـتانی نقشه مهندسی فرهنگی» براسـاس اولویت‌هـای فرهنگـی هـر اسـتان، اقـدام ارزشـمند دیگـری اسـت که بـه همت شـورای عالی انقلاب فرهنگـی و همراهـی و همـکاری متولیان و فعـالان فرهنگـی هر اسـتان آغاز شـده اسـت.
انقلاب اسلامی اولا و بالـذات یـک انقلاب فرهنگی اسـت؛ در گفتمان انقلاب اسلامی، فرهنگ ّزیـر بنـای تحـول در عرصه‌هـای سیاسـت و اقتصاد اسـت. یکـی از رسـالت‌های بنیادیـن متفکـران انقلابی در گام دوم انقلاب، توجـه ویـژه و تخصصـی بـه مقولـه فرهنـگ در ذیـل گفتمـان انقلاب اسلامی می‌باشـد؛ منابـع معرفتـی فرهنـگ انقلابـی بـه خاطر تکیـه بر معـارف وحیانـی، آن چنان مسـتغنی اسـت کـه می‌توانـد هـم جامعه ایرانـی و هـم سـایر جوامع را کـه از بـن بسـت مدرنیتـه در عرصه معناسـازی به سـتوه آمده‌اند، از سـیطره‌ی وحشـتناک «نیهیلیسـم» رهایی بخشـد.
به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، یکـی از دارایی‌هـای ارزشـمند بخـش فرهنـگ در دوران پـس از انقلاب اسلامی، سـند راهبـردی نقشـه مهندسـی فرهنگی کشور اسـت که با خواست مقـام معظم رهبری و توسـط شـورای عالـی انقلاب فرهنگـی کشـور تدویـن و تصویـب شـده اسـت و در ســال‌های 1392 و 1393 توســط رؤســای محتــرم جمهــور وقـت، پـس از تصویـب، جهت اجـرا ابـلاغ گردید؛ نقشـه‌ای بـرای تحقـق فراینـد بازطراحـی، اصـلاح و ارتقــاء شــئون و مناســبات نظام‌هــای فرهنگــی، اجتماعـی، سیاسـی و اقتصـادی کشـور، بـر اسـاس فرهنــگ مهندســی شــده، بــا توجــه بــه شــرایط، ویژگی‌هــا و مقتضیات ملــی و جهانــی.
«برش اسـتانی» نقشه مهندسی فرهنگی براسـاس اولویت‌هـای فرهنگـی هـر اسـتان، اقـدام ارزشـمند دیگـری اسـت که بـه همت شـورای عالی انقلاب فرهنگـی و همراهـی و همـکاری متولیان و فعـالان فرهنگـی هر اسـتان آغاز شـده اسـت. بــه منظــور امتــداد یافتــن ایــن نقشــه در سـطوح اسـتانی، آییـن‌نامـه و دسـتورالعمل تدویـن برش‌هــای اســتانی در فروردیــن مــاه ســال 1400 تصویــب و دراختیــار اســتان‌ها قــرار گرفــت؛ چهارچــوب و فرآینــدی کــه شــورای فرهنــگ عمومــی و شــورای برنامــه ریــزی اســتان‌ها را بــا تقســیم کاری معیــن، عهــده‌دار تحقــق ایــن مهــم گردانیــد.
اولین برش استانی در آبان 1400 در سفر استانی رئیس محترم جمهور به استان فارس رونمایی شد. پس از آن استان‌های سیستان و بلوچستان، بوشهر و هرمزگان اقدام به تدوین و رونمایی از این نقشه کردند که با حضور دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی این امر رقم خورد. در خرداد 1401 نیز پنجمین استان یعنی آذربایجان شرقی نسبت به رونمایی از برش استانی خود اقدام کرد.
برش استانی نقشه مهندسی فرهنگی آذربایجان شرقی
آذربایجــان شــرقی از لحــاظ جمعیــت، ششـمین اسـتان کشـور و پرجمعیـت تریـن اسـتان ناحیــه شــمال غربــی ایــران؛ از ســمت شــمال بــه جمهوری‌هـای آذربایجـان، ارمنسـتان و نخجـوان و از سـمت غـرب در همسـایگی کشـورهای ترکیـه و عـراق قـرار دارد. قدمـت تاریخـی چنـد هزارسـاله و پایتختـی حکومـت صفویـه و ایلخانـان در پیشـینه شــهرهای تبریــز و مراغــه از شــهرهای مهــم ایــن اســتان بــه چشــم می‌خــورد.
از ایـن رو کمیتـه تخصصی مسـئله‌یابی فرهنگی اسـتان، مسـائل اساسـی فرهنگـی اسـتان را از طریق گـردآوری و بررسـی اسـناد و مطالعـات پیشـین و پس از برگزاری جلسـات فشـرده علمی و مشـورتی، احصـاء و ضمـن طـرح در جلسـه شـورای فرهنـگ عمومـی اسـتان به شـرح ذیـل تصویـب نمود:
۱ .تشـدید فقـر فکـری و جابجایـی ارزش‌هـا و ضـد ارزش‌ها در حـوزه «اخلاق و فرهنگ عمومی»
۲ .تضعیـف بنیـان خانـواده و ضعـف مهارتی در حوزه «سـبک زندگـی اسلامی ایرانی»
۳ .ضعـف محتوایـی و مدیریتی در حوزه «فضای مجازی»
۴ .ضعـف در حمایت، تولید و توزیع محصولات فرهنگی؛ متناسـب با مصارف و نیازهای فرهنگی
۵ .کـم توجهـی بـه ظرفیت‌هـا و فرصت‌هـا در حـوزه «هویـت فرهنگـی، محلـی و بومـی»
پس از احصای مسایل استان، برای هر مسأله 5 اقدام طراحی و تصویب شد و برای هر اقدام برنامه عملیاتی و نگاشت نهادی اجرایی سازی نقشه طراحی شد. مطابـق آییـن نامـه تدویـن و اجـرای برش‌هـای اسـتانی نقشـه مهندسـی کشـور:
1.شـورای برنامه ریـزی الزامـات قانونـی مـورد نیـاز بـرای اجرای بـرش اسـتانی را از طریـق مراجع ذی ربـط (کمیتـه تلفیـق و سـتاد هماهنگـی نقشـه مهندسـی فرهنگـی کشـور، شـورای عالـی، سـازمان برنامـه و بودجـه کشـور) پیگیـری و تأمیـن کنـد.
۲ .مسـئولیت اجرای برش اسـتانی نقشه بر عهده دسـتگاه‌های اجرایـی ذی ربـط با اسـتفاده حداکثری از ظرفیـت گروه‌هـای فعال مردمی اسـت
۳ .شـورای برنامه‌ریـزی، بـرش اسـتانی نقشـه را بـرای اجـرا و مبادله موافقت نامه با سـازمان مدیریت و برنامه‌ریـزی اسـتان بـه دسـتگاه‌های اجرایـی ذی ربـط ابلاغ مـی‌کند.
همچنین در حوزه نظارت و ارزیابی این نقشه آمده است:
الـف. نظـارت بـر رونـد تدویـن و اجـرای برش‌هـای اسـتانی نقشـه و ارزیابـی نتایـج آثـار آن‌ها بـر عهده شـورای فرهنگ عمومی اسـتان اسـت. این شـورا موظف اسـت گزارش‌هـای مربوطـه را تهیه و بـرای نظـارت عالیـه بـه شـورای فرهنـگ عمومی و گـزارش نهایـی توسـط شـورای فرهنـگ عمومی به دبیرخانه ارسـال شـود.
تبصـره: شـاخص‌های تحقـق اهـداف برش‌های اسـتانی توسـط دبیرخانه با همکاری شـورای فرهنگ عمومـی طرح می‌شـود.
ب. کارگـروه موظـف اسـت گـزارش عملکـرد اجرای برش اسـتانی نقشـه را براسـاس شاخص‌های مذکـور، بـه صـورت فصلـی و سـالانه تهیـه و بـه شـورای فرهنـگ عمومـی اسـتان و دبیرخانه ارسـال کند.
پ. دبیرخانـه موظـف اسـت گـزارش عملکـرد سـالانه مجموعـه اسـتان‌ها را به کمیته تلفیق و سـتاد نقشـه مهندسـی فرهنگی کشـور ارائـه دهد.
ت. سـتاد نقشـه مهندسـی فرهنگـی کشـور موظـف اسـت براسـاس نتایـج حاصـل از گزارش‌ها و ارزیابی‌هـا تصمیمـات لازم در مـورد اصلاحـات و تغییـرات مـورد نیـاز را اتخـاذ و نتیجـه را به شـورای عالـی گـزارش کند.
برای هماهنگی اجرایی سازی این سند نیز آمده است:
الف. مسـئولیت ایجاد هماهنگـی بین برش اسـتانی نقشه برعهده شـورای فرهنگ عمومی است. ایـن شـورا موظـف اسـت گزارش‌هـای مربوطـه را تهیـه و بـه دبیرخانه ارسـال کند.
ب. شـورای فرهنـگ عمومـی اسـتان موظـف اسـت براسـاس دسـتورالعمـل دبیرخانـه بـه طـور مسـتمر اطلاعـات مربـوط بـه دسـتور جلسـات و تصمیمـات مربـوط بـه فرایندهـای تدویـن و اجرای بـرش اسـتانی نقشـه را منتشـر کنـد.
لازم بذکر است افـق زمانـی بـرش اسـتانی نقشـه متناسـب بـا قوانین برنامه‌های پنج سـاله توسـعه و بودجه سـالانه کشـور است.
این نقشه بــا حمایــت مجدانــه و تعییــن کننــده نماینــده محتــرم ولــی فقیــه و رئیــس شــورای فرهنــگ عمومـی اسـتان، حجـت الاسلام و المسـلمین دکتر سـیدمحمـد علـی آل هاشـم و همراهـی اسـتانداران محتـرم، جناب آقـای دکتـر محمدرضـا پورمحمدی و جنـاب آقـای زیـن العابدین خرم و فعــال شــدن ســتاد هماهنگــی نقشــه مهندســی فرهنگــی اســتان تدوین شد؛ آقــای سیدقاسـم ناظمـی دبیـر شـورای فرهنـگ عمومـی اسـتان، حجـت الاسلام و المسـلیمن آقـای سـعید نیــازی نماینــده رئیــس شــورای فرهنــگ عمومــی اســتان، آقــای دکتر محمدجــواد ولــی‌زاده نماینــده دبیرخانــه شــورای عالــی انقــلاب فرهنگــی، آقــای یونـس همتـی مسـئول دبیرخانـه شـورای فرهنـگ عمومـی اسـتان، آقـای بدرشـکوهی مدیـرکل دفتـر امــور اجتماعــی و فرهنگــی اســتانداری اعضــای ایـن سـتاد بودنـد.
