عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) گفت: حوزه‌های علمیه به مقوله اقتصاد اهمیت بسیاری داده و در راستای تقویت علوم اقتصاد اسلامی کارهای بسیاری انجام داده‌اند.
نشست رونمایی و معرفی دو کتاب «اصول و مبانی اقتصاد اسلامی در قرآن» و «روش‌شناسی پیوند میان دستگاه مفهومی قرآن کریم و علوم مدرن» به همت خانه کتاب و ادبیات ایران و با همکاری انتشارات دانشگاه امام صادق(ع) برگزار شد.
احمد پاکتچی مؤلف کتاب روش‌شناسی پیوند میان دستگاه مفهومی قرآن کریم و علوم مدرن در این نشست گفت: این اثر یک قصه طولانی دارد؛ قصه‌ای که بنده سعی کردم در مقدمه این کتاب به آن اشاره کنم. این کتاب طرحی است که حدود ۱۵ سال جای بحث و گفت‌وگو دارد. در این کتاب تلاش شده تا یک طرح را از یک گفتمان شفاهی به یک کار پژوهشی تبدیل کنیم. این پروژه، پروژه بزرگی بود. از سال ۱۳۹۹ ما وارد یک دور جدیدی از علوم اسلامی و علوم انسانی شدیم. آقای دکتر امامی حامی ما بودند و در اینجا باید از ایشان تشکر کنم که از این طرح حمایت کردند.
وی افزود: این کتاب جلدهای دوم و سوم و چهارمی نخواهد داشت و همین یک جلد است و امیدواریم که همین یک جلد بتواند به جامعه علمی کمک کند. هم علوم انسانی بزرگ است و هم علوم اسلامی و کارهای بزرگ و سترگ برای پیوند این دو انجام شده است.
سفیر جمهوری اسلامی ایران در یونسکو تأکید کرد: این کتاب کار کوچک علمی در راستای پیوند علوم انسانی و علوم اسلامی است و کاری در حد بضاعت بود. بنده هیچ‌وقت قصد نداشتم در درجه اول قصد نداشتم وارد ایجاد گفت‌وگو میان علوم انسانی و علوم اسلامی شوم و می‌خواستم بررسی کنم بسترهای ایجاد گفت‌وگو میان علوم انسانی و علوم اسلامی چیست و همچنین تلاش کردم تا کسی که این را می‌خواند با تیغ برنده مواجه نشود و تمام تلاشم را به کار گرفتم تا نگاه همه‌سونگر در نظر گرفته شود و با نظریات و بسترها آشنا شوند که این همان نگاه درجه دوم است.
ضرورت پرداختن به آثار آیت‌الله مهدوی‌کنی در حوزه اقتصاد اسلامی
عادل پیغامی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) در این نشست گفت: این کتاب نمونه‌ای از مجموعه کارها و سیر و روندی است که بالغ بر یک قرن در کشور جریان دارد. برای مردم ما این سؤال به وجود آمده که چرا با تمام کارهایی که انجام شده ما همچنان عقب مانده‌ایم؟ در مسیر پاسخ به این پرسش و پرکردن شکاف عقب‌ماندگی، اندیشمندان و متفکران جهان اسلام به رابطه علوم اسلامی با علوم بشری پرداختند و در این رابطه بیشتر تمرکزها به اقتصاد پرداخته شده است.
وی افزود: اقتصاد اسلامی نسبت به سایر علوم اسلامی سابقه بسیار زیادی دارد. بزرگانی مانند شهید بهشتی و شهیدمطهری سلسله‌جلسات و سلسله‌یادداشت‌های بسیاری درباره اقتصاد اسلامی انجام داده‌اند. همچنین حوزه‌های علمیه ما به مقوله اقتصاد اهمیت بسیاری داده و به تعبیر آیت‌الله جوادی آملی مقوله اقتصاد ستون فقرات رویکردهای ایجابی در حوزه است. در راستای تقویت علوم اقتصاد اسلامی حوزه‌های علمیه کارهای بسیاری انجام داده‌ند؛ طوری‌که مراجع تقلید و فقها، دانشگاهی مانند دانشگاه مفید را تأسیس کردند و اولین رشته‌ای که به این دانشگاه اضافه شد رشته اقتصاد بود و دانشگاه امام صادق(ع) هم بدین شکل عمل کرد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تأکید کرد: آیت‌الله مهدوی کنی قبل از انقلاب اسلامی مجموعه نوشته‌های بسیاری درباره اقتصاد اسلامی داشتند و همانند شهید مطهری و شهید بهشتی نوشته‌جات بسیاری در این حوزه داشتند که متأسفانه به‌دلیل یکی از حملات ساواک به منزل ایشان، این نوشته‌جات از بین می‌روند. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی مرحوم آیت‌الله مهدوی‌کنی گام‌های بسیاری را برای بازسازی اقتصادی و مدیریت بحران برداشتند که گاهاً به دستور امام راحل این گام‌ها برداشته شد. ایشان برخی از اصول اقتصاد اسلامی و دانش اقتصاد اسلامی را برای دانشجویان دکتری اقتصاد تدریس می‌کنند و حتی صوت جلسات ایشان پیاده شده و به کتابچه‌هایی تبدیل شد اما چون مرحوم آیت‌الله مهدوی کنی نسبت به چاپ آثارشان حساسیت داشتتد دستور توقف انتشار این کتابچه را می‌دهند و امروز این کتابچه در اختیار بعضی از خواص است و تلاشمان این است که مجموعه سخنرانی‌ها و مباحثی که ایشان مطرح کرده‌اند را گردآوری کنیم و به کتاب یا کتابچه تبدیل شوند.
پیغامی گفت: ما سال‌هاست که از ادبیات آیت‌الله مهدوی کنی مرحوم بوده‌ایم؛ درصورتی‌که ایشان از پیشگامان حوزه اقتصاد اسلامی به شمار می‌روند و نگاه‌های کارگشا و خاصی داشتند و از سوی دیگر این توفیق را داشتند که برخلاف شهید بهشتی و شهیدمطهری سه‌دهه بعد از انقلاب اسلامی حضور داشته باشند، اما در این سه دهه هم ما از ادبیات ایشان محروم بودیم و امیدواریم شاگردان ایشان، متخصصان حوزه اقتصاد اسلامی را از ادبیات ایشان بهره‌مند کنند.
سیدمجتبی امامی، معاون پژوهشی و فناوری دانشگاه امام صادق(ع)، به عنوان یکی دیگر از سخنرانان این نشست اظهار کرد: این آثار نتیجه سال‌ها ثمرات نویسندگانشان بوده است. در دانشگاه امام صادق(ع) فعالیت‌های متعددی برای پاسخگویی به مسائل مختلف و نیازهای نظام صورت گرفته است که این اقدامات در جوامع علمی کاری بزرگ و سترگ محسوب می‌شود.
وی گفت: عرصه جدیدی باز شده است. امیدواریم با عرصه این آثار به جوامع علمی، شاهد باشیم اتفاقات خوب در عرصه پژوهشی و علمی به‌ویژه آنهایی که در حوزه اقتصاد اسلامی کار می‌کنند، رخ دهد. این کتاب مقدمه‌ای برای حرکت‌های بزرگ در آینده است.
مرحوم آیت‌الله مهدوی‌کنی رویکرد اخلاقی داشتند
محمد نعمتی، استاد دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع)، به‌عنوان سخنران دیگر این نشست در توصیف ویژگی‌های مرحوم آیت‌الله مهدوی‌کنی بیان کرد: معمولاً وقتی کسی جایی می‌رود و مسئولیتی می‌گیرد، آنجا را برای خود می‌داند. اما مرحوم آیت‌الله مهدوی کنی این‌گونه نبودند و اجازه نمی‌دادند که آثار و صحبت‌های ایشان مدام چاپ شوند؛ در صورتی‌که ایشان ریاست دانشگاه امام صادق(ع) بودند اما اجازه نمی‌دادند که مدام آثار و صحبت‌هایشان چاپ شود. مرحوم آیت‌الله مهدوی کنی فرد اخلاقی بودند.
وی گفت: این آثاری که به چاپ رسیده، آثار ارزشمندی محسوب می‌شود. انتشارات دانشگاه امام صادق(ع) جزء انتشارات خوب در فضای دانشگاهی کشور محسوب می‌شود و کتاب‌های خوبی را به چاپ رسانده است. در فضای سیاسی و اقتصادی کشور ایده‌های مختلفی برای برون‌رفت از مشکلات مطرح می‌شود. اما ایده‌ای مناسب است که برروی ایده‌های عالمان و فلسفه اجتماعی تمرکز شود. امر اجتماعی یک امر پیچیده‌ای است و کتاب مذکور هم از پیچیدگی امر اجتماعی خبر می‌دهند.
لازم به ذکر است، به دلیل کسالت اصغر آقامهدوی، مؤلف کتاب «اصول و مبانی اقتصاد اسلامی در قرآن»، امکان ارائه این اثر پژوهشی توسط خود مؤلف میسر نبود و فقط کتاب «روش‌شناسی پیوند میان دستگاه مفهومی قرآن کریم و علوم مدرن» با حضور مؤلف ارائه شد. همچنین در پایان این نشست این دو اثر پژوهشی رونمایی شدند.
