پژوهش «تهيه سیاستهای ترويج فرهنگ شايسته سالاری»؛ بهکوشش دكتر محمد باقر حبی (مجری طرح)، دكتر مهدی ناظمی اردكانی (ناظر طرح) انجام شده که بهوسیله دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 1386 منتشر شد.
به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ابتدای این پژوهش نگاشته شده است، انقلاب مقدس اسلامی ايران در ادامه نهضت انبياء الهی، تحول در نظامات، تحول در حاكمان و مديران و معاصران جامعه را پی گرفته و حيات و استمرار و بالندگی آن در پيگيری تحول در اين دو عرصه است. تحول در نظامات و ساختارها و تحول مديران و معاونان جامعه لازم و ملزوم یکدیگر است.
شايسته سالاری از محوریترين و اصولیترين موضوعاتی است كه به كرات در متون اسلامی به آن توجه شده است و بقاء نظام اسلامی و حتی حيات بشری را در گرو همين شايسته سالاری است.
مرور ادبيات اين موضوع در كشور نشانگر آن است كه به رغم وجود منابع غنی دينی و فرهنگی، اما به دليل كمرنگ بودن فرهنگ شايسته سالاری، نظام شايسته سالاری در جامعه از وضعيت مطلوب و مناسبی برخوردار نيست. از اين رو ضرورت دارد در وهله اول سياستهای ترويج فرهنگ شايسته سالاری تهيه و تبيين شود. طرح پژوهش مذکور در اين راستا تدوين شده است و طی اجرای آن تلاش شده است تا با جمع آوری اطلاعات مربوط به شايسته سالاری و تجزيه وتحليل آنها، سياستهای ترويج فرهنگ شايسته سالاری، الزامات و راهكارهای اجرايی کردن آنها و روشهای نظارتی وكنترلی آنها تدوين شود.
شايسته سالاری از محوریترين و اصولیترين موضوعاتی است كه به كرات در متون اسلامی به آن توجه شده است و بقاء نظام اسلامی و حتی حيات بشری را در گرو همين شايسته سالاری است.
پژوهش حاضر در پی تحقق اهداف ذيل نگاشته شده است:
- جمع آوری اطلاعات مر بوط به فرهنگ شايسته سالاری،
- تجزيه و تحليل اطلاعات جمع آوری شده،
- تهيه وتدوين سياستهای ترويج فرهنگ شايسته سالاری در سه بعد ساختاری، نگرشی و رفتاريی،
- ارائه راهكار و الزامات اجرايی کردن سياستها،
- ارائه روشهای نظارتی و كنترلی.
همچنین روش مطالعه در این پژوهش کتابخانهای است، جامعه آماری اين پژوهش با توجه به نوع مطالعه آن ( كتابخانهای و
SWOT )، مشتمل بر دو مرحله بود.
این پژوهش میافزاید، مهمترين فرصت ركن رهبری در تبيين مفهوم شايسته سالاری و مطالبه شايسته سالاری از مسئولين و مديران جامعه است در بعد رفتاری افزايش تعداد فارغ التحصيلان دانشگاهی و متخصصين، وجود نيروهای جوان، پرنشاط و آماده به خدمت، افزايش انجمنهای علمی كشور، وجود فرهنگ ومعارف غنی اسلامی در زمينه شايستگان و شايسته سالاری و در بعد نگرشی، رويش چهرهها و نيروهای مستعد درحوزههای مختلف، وجود تجربههای قابل استفاده كشورهای ديگر، مهمترين تهديد در بخش ساختاری نبود ارتباط يا ضعيف بودن ارتباط بين فرآيندهای نظام برنامهريزی در حوزههای شايسته سالاری است.
در بعد رفتاری وجود تمايلات حزبی و مانع تراشی احزاب برای تبلور شايستگان و در بعد نگرشی رواج فردگرايی، قومگرايی و منفعتطلبی حزبی و گروهی به جای ترويج كارگروهی و توجه به كار شايسته و شايستگی، مهمترين ضعف در حوزه شايسته سالاری به حضور حداكثری دولت در مشاغل مختلف اختصاص يافته است. اين امر موجب میشود كه فرصتها به طور برابر در اختيار افراد در حوزههای مختلف قرار نگيرد و زمينه حضور برای شايستگان در عرصههای مختلف محدود به عناصر دولتی شود .
وجود رابطه به جای ضابطه و ايجاد رانتهای دولتی مشكل را مضاعف میکند.
وجود افراد تحصيلكرده و متخصص در جامعه و محدود شدن فضای عملكردی میتواند به سرخوردگی در اقشار جوان و مستعد تبديل شود و عملاً اين فرصت به يك تهديد و توانمندی به يك ضعف تبديل شود.
مهمترين قوت، تربيت و افزايش نيروهای تحصيلكرده و متخصص در سطوح مختلف جامعه است كه اشتياق و گرايش را به موضوع شايسته سالاری افزايش داده است.
شايستهخواهی مقولهای فرهنگی است و دگرگونی آن كاری نغز و اصلاح آن تدريجی خواهد بود كه در نظام جمهوری اسلامی ايران در اولويت كارها قرار دارد. از اين رو به كوششی درازمدت، پيگير و مستمر برای دگرگونی فرهنگی نياز است.
برای دگرگونی بايد زمينههای مختلف تواما به كار گرفته شوند.
لذا این پژوهش
«سياستهایی را در فرآيند شايسته سالاری» بهشرح ذيل پیشنهاد داده است:
- ترويج فرهنگ و روحيه كار، تلاش و سخت كوشی،
- انتقال ارزشهای فرهنگی شايسته سالاری به نسل جديد،
- ارتباط فعال و تحكيم پيوند با شايستگان ملل جهان،
- شناخت فرهنگ و تجربههای بشری و استفاده از دستاوردهای علمی و فرهنگی جهانی، بابهرهگيری از كليه روشها و ابزار مفيد و مناسب برای ترويج فرهنگ شايسته سالاری در عرصههای مختلف،
- تلاش درجهت گرايش جامعه به رشد علمی، فرهنگی و فنی بهمنظور فراگیر شدن فرهنگ شايستگی،
- مقابله با جمود فكری، مقدس مابی، ظاهرگرايی و خود باختگی در برابر بيگانگان،
- بسط زمينههای لازم برای شكوفايی استعدادها و خلاقيتها و حمايت از ابتكارات و ابداعات،
- تقويت شخصيت و جايگاه واقعی زن مسلمان بهعنوان مادر و فراهم آورن زمينههای لازم برای ايفای نقش و رسالت اساسی خود بهعنوان مربی نسل آينده و اهتمام به مشاركت فعال زنان در امور اجتماعی، فرهنگی و سياسی،
- بسيج و مبازره با بينشها واعتقادات نادرست در اين زمينه.
در ادامه این پژوهش پیشنهادهایی برای « ترويج فرهنگ شايستهسالاری» آمده است:
- حمايت از فعاليتهای فرهنگی مراكز مذهبی و تبليغی در جهت افزايش بهرهگيری مناسب از ظرفيت و امكانات موجود در جهت سياستهای فرهنگی شايسته سالاری،
- اختصاص بخشی از تبليغات شهری برای طرح مسائل و موضوعات مربوط به شايسته سالاری،
- حمايت از مطبوعات و کمک به گسترش و ارتقاء کمی و كيفی مطبوعات و دستيابی آنها به شيوههای مطلوب و جامع در انتشار اخبار، مطالب و نظرات در چهارچوب سياستهای فرهنگی شايسته سالاری،
- توسعه، تقويت و تجهيز مراكز اطلاعرسانی در ارتباط با ترويج فرهنگ شايسته سالاری،
- تأمین و تقويت نمايندگیهای مطبوعاتی و وسايل ارتباط جمعی در مراكز آموزش عالی و تربيت نيروی انسانی داخلی و خارجی كشور بهمنظور فعاليت خبری و تبليغی در حوزه سياستهای شايستهسالاری،
- بهرهگيری از نظريات و تجربههای مسئولان، دانشمندان، استادان و دانشجويان در زمينه امور فرهنگی شايسته سالاری،
- جهت دادن به پاياننامهها و رسالههای دانشجويان در زمينه تحقيقات ويرايشهای فرهنگی شايسته سالاری،
- جمعآوری اسناد و آثار و تدوين كتب مربوط به فرهنگ شايسته سالاری،
- تأسیس و تقويت موزههای بزرگ و كوچك در مراكز و مناطق مختلف كشور و ساختن بناهای يادبود و حفظ اسناد در آثار مربوط به شایستگان هر منطقه،
- ايجاد، تحكيم و ارتباط ميان فرهنگستان جمهوری اسلامی ايران، كانونهای نخبگان و شایستگان با ساير مراكز نخبگان كشورها بهمنظور شناسايی شايستهگزينی و شايستهپروری،
- اعزام گروهها و امكانات فرهنگی و هنری به نقاط مختلف جهان و تجهيز نمايندگی فرهنگی ايران در جهت نشر گسترش فرهنگ شايسته سالاری در جهان،
- تخصيص بودجه و اعتبارات به ترويج فرهنگ شايسته سالاری،
- استفاده از تسهيلات مالی مراكز و مؤسسات مالی و اعتباری در جهت حمايت از دستاندركاران توسعه فرهنگ شايسته سالاری،
- برقراری مقررات لازم بهمنظور تخفيف و معافيتهای ويژه مالياتی و گمركی برای همه دستاندركاران امور فرهنگی شايسته سالاری،
- افزيش امكانات فرهنگی و هنری مناسب در سازمانها، دستگاهها، مراكز فعاليتهای صنعتی، آموزش و پژوهشی و برای ترويج فرهنگ شايسته سالاری.
فایل پژوهش مذکور را میتوانید از اینجا دانلود کنید: