آیت الله دکتر سیدابراهیم رئیسی رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی اساسنامه «بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی» که در جلسه 376 مورخ 1401/07/12 شورای معین شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است و مطابق مفاد تبصره ۴ ماده ۲۰ آیین‌نامه داخلی شورای عالی انقلاب فرهنگی، در جلسه 872 مورخ 1401/08/10 شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب تلقی گردید، را برای اجرا ابلاغ کرد.
به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، متن اساسنامه
«بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی» به شرح ذیل است:
آستان قدس رضوی
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
شورای تخصصی حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی
اساسنامه
«بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی» که در جلسه 376 مورخ 1401/07/12 شورای معین شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است و مطابق مفاد تبصره ۴ ماده ۲۰ آیین‌نامه داخلی شورای عالی انقلاب فرهنگی، در جلسه 872 مورخ 1401/08/10 شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب تلقی گردید، به شرح ذیل برای اجرا ابلاغ میشود:
مقدمه:
آستان قدس رضوی با بهرهمندی از انوار قدسی حضرت ثامن‌الحجج امام علی بن موسی‌الرضا
«علیه‌افضل‌التحیه‌والثناء»، مهمترین رسالت خویش را گسترش معنویت، فرهنگ اسلامی و ترویج معارف اهل بیت
«علیهم‌السلام» میداند. این آستان در این راستا، با توجه به نیازهای گسترده پژوهشی در قلمرو علوم، معارف، فرهنگ و تمدن اسلامی، در سال 1363، بنیادی علمی را با عنوان
«بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی» تأسیس کرد که در حال حاضر یکی از مؤسسات سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس می‌باشد.
اکنون؛ در آستانه چهار دهه فعالیت علمی مؤثر و ماندگار و با توجه به سیاست‌های ابلاغی جدید تولیت معزّز آستان قدس رضوی و به‌منظور گسترش و تثبیت فرهنگ و آثار زیارت و دستیابی به مرجعیت بینالمللی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های آن در این حوزهها و همچنین ضرورت بسیج ظرفیت‌های علمی و پژوهشی روزآمد و پرداختن به مسائل و حمايت از دستاوردهای علمی - تحقيقاتی اسلامی و كمک به رفع نيازهای كشور در زمينه مسائل علوم اسلامی و تبیین و ترویج تعالیم وحیانی قرآن و حکمتها و معارف مکتب نورانی اسلام با الهام از اسناد فرادستی کشور به‌خصوص بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی و در چارچوب مأموریت، چشم‌انداز و سیاست‌های کلان ابلاغی آستان قدس رضوی، اساسنامۀ بنیاد پس از تایید و تنفیذ تولیت آستان قدس رضوی، توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی به شرح مواد آتی مورد بازنگری و به روز رسانی قرار گرفت
فصل اوّل: کلیات
ماده 1- معرفی
«بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی»؛ نهادی علمی – پژوهشی و دارای ماهیت عمومی و غیردولتی و وابسته به سازمان علمی و فرهنگی آستان است و طبق مواد و مفاد این اساسنامه و منطبق با سیاست‌ها، ضوابط و مقررات آستان قدس رضوی و مقررات عمومی مرتبط فعالیت می‌کند. در این اساسنامه بنیاد پژوهشهای اسلامی به اختصار «بنیاد» و عبارت آستان قدس رضوی به اختصار «آستان» نامیده میشود.
تبصره: از نظر جایگاه حقوقی؛ این بنیاد در ردیف پژوهشگاه می‌باشد و میتواند حداقل سه پژوهشکده داشته باشد.
ماده 2- اهداف
- تولید، تبیین و ترویج علوم و معارف رضوی با تأکید بر پشتیبانی فکری از مأموریت‌های علمی و فرهنگی آستان در جهان تشیع و امت اسلامی و نیازهای تحقق تمدن نوین اسلامی؛
- گسترش معارف، فرهنگ و مکتب اهل بیت«علیهم‌السلام» و اشراب علوم انسانی و اجتماعی از معارف قرآن کریم و اهل بیت«علیهم‌السلام» در جامعهسازی و نظامسازی اسلامی؛
- توسعه هم‌گرایی و تعامل فکری میان نخبگان و پژوهشگران دوستدار اهل بیت«علیهم‌السلام»، گفت و گوی ادیان و مذاهب و با تأکید بر ظرفیت‌های معنوی، فرهنگی و علمی آستان قدس رضوی؛
- تقویت و پشتیبانی علمی از محققان در موضوعات سیره و معارف رضوی، فرهنگ زیارت و وقف و نذر به منظور دستیابی به مرجعیت جهانی در این حوزهها؛
- تأمین نیازهای پژوهشی در پشتیبانی از مأموریت‌های دینی، فرهنگی و اجتماعی آستان؛
ماده 3- وظایف
- نیازسنجی، پشتیبانی و ارزشیابی مستمر فعالیت‌های پژوهشی در حوزه اولویت‌های موضوعی آستان؛
- راهبری پژوهشهای بنیادی و کاربردی اسلامی و مشارکت مؤثر با حوزهها و دانشگاههای اسلامی در تولید علم، جامعهپردازی، نظامسازی و تمدنسازی اسلامی
- مطالعه، تحقیق و تولید علم در حوزه‌های مأموریتی با حمایت از نخبگان، طرح‌ها و آثار علمی و پژوهشی با رویکرد مسأله‌محور در موضوعات و قالبهای مورد نیاز؛
- مدیریت نشر و توزیع محصولات آثار علمی به زبانهای مختلف در راستای اهداف و سیاست‌های بنیاد با رویکرد ایجاد امتداد اجتماعی در قالبهای روزآمد و اثربخش، اعمّ از: کتب و نشریات ادواری، دانشنامهها، اصطلاحنامهها، فرهنگنامهها، انواع فهرست و دیگر فرآوردههای مورد نیاز به صورت چاپی، الکترونیکی، نرم‌افزارهای چند رسانه‌ای، پایگاه‌های اینترنتی و شبکه‌های مجازی و ایجاد ساختارهای لازم؛
- همافزایی و مبادلات علمی - فرهنگی با مراکز آموزشی، فرهنگی و تبلیغی آستان و بهره‌گیری از ظرفیت‌های نهادها و مؤسسات علمی و فرهنگی داخل و خارج کشور و استادان و محققان حوزه و دانشگاه، با تأکید بر ظرفیت‌های منطقه‌ای و جهان اسلام؛
- برنامه‌ریزی و تشکیل کرسیهای نظریهپردازی، ترویجی، آزاداندیشی، نقد و رونمایی کتاب، مناظره و اعطای جوایز و نشانهای علمی - فرهنگی، انجمن‌ها و قطب‌های علمی، همایش‌ها، جشنوارهها، هماندیشیها، نشستهای علمی و فرهنگی؛
- پشتیبانی علمی از فرآوری، کاربردیسازی و گفتمان‌سازی معارف رضوی و فرهنگ زیارت در سطح ایران، دنیای اسلام و محیط جهانی در بستر علوم نوپدید و رویدادهای نوآورانه و دانشبنیان؛
- توسعه و نوسازی روش‌ها و رویکردهای علمی، طراحی و تجربه الگوهای جدید برای پژوهش و ارزیابی و سنجش پژوهشها در تراز جهانی؛
- توانمندسازی پژوهشگران و حمایت از محققان برجسته داخل و خارج کشور در قالبهایی نظیر: اعطای فرصت مطالعاتی، اعتبار ویژه پژوهشی، حمایت از پایاننامهها و رسالهها و آموزشهای تخصصی و فوق‌تخصصی؛
- همکاری علمی و پژوهشی و حمایت از آموزشهای تخصصی و عمومی علوم و معارف اسلامی (از جمله مطالعات اسلامی در علوم انسانی- اجتماعی و علوم انسانی اسلامی) در حوزه‌های علمیه و دانشگاهها از قبیل تولید منابع علمی و درس‌نامه‌ها، تدوین مواد و سرفصل‌های آموزشی و برگزاری دوره‌های دانشافزایی، مهارت‌افزایی و کارورزی پژوهشی.
ماده 4 - محل فعالیت
محل اصلی بنیاد در شهر مشهد است و بنیاد میتواند برای انجام مأموریت خود در هر یک از نقاط داخل یا خارج کشور، شعبه یا مرکز وابسته با رعایت ضوابط آستان و سایر مقررات ذیربط پس از تایید مؤسس؛ ایجاد کند.
فصل دوم: ارکان؛ شرح وظایف و اختیارات
ماده 5- ارکان
بنیاد دارای ارکان ذیل است:
الف: مؤسس (تولیت آستان قدس رضوی)
ب: هیئت‌امناء
ج: رئیس بنیاد
د: شورای بنیاد
هـ: رکن نظارتی ( حسابرس مستقل، بازرس)
الف) مؤسس
ماده6– مؤسس بنیاد، تولیت آستان است و تمام اختیارات و حقوق مؤسس را دارا می باشد.
تبصره: تولیت آستان؛ حسب صلاحدید میتواند برگزاری مجامع عمومی و سایر اختیارات را به نماینده خود تفویض نماید.
ماده7 - وظایف و اختیارات مؤسس
- تصویب و تنفیذ اساسنامه و تغییرات و اصلاحات آن؛
- تصویب صورت‌های مالی و گزارش عملکرد سالانه پس از استماع گزارش حسابرس مستقل و بازرس؛
- تصویب نمودار سازمانی و تشکیلاتی بنیاد؛
- تصویب نهایی خطمشی، سیاست‌های کلی، ساختار سازمانی و آیین‌نامه مالی و معاملاتی بنیاد؛
- تعیین و نصب اعضای هیئت‌امناء، رئیس و بازرس بنیاد، و عزل و پذیرش استعفاء آنها؛
- حسابرسی و بازرسی از بنیاد؛
- تصمیم‌گیری نهایی برای انحلال بنیاد و نحوه تصفیه آن؛
ب) هیئت‌امناء
ماده 8 - ترکیب هیئت‌امناء:
1 - رئیس بنیاد (دبیر هیئت‌امناء)؛
2- رئیس دانشگاه علوم اسلامی رضوی؛
3 - سه تا پنج تن از محققان، استادان و صاحب‌نظران علمی و فرهنگی و دارای سوابق پژوهشی به پیشنهاد رئیس سازمان علمی و فرهنگی و تأیید مؤسس؛
د- نماینده تام الاختیار وزیر علوم، تحقیقات و فناوری
ه- رئیس شورای تخصصی حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی
تبصره 1: عضویت اعضاء هیئت‌امناء برای مدت سه سال می‌باشد.
تبصره 2: هیئت امناء هر دوره در اولین جلسه، از میان اعضا، رئیس و نایب رئیس را تعیین می‌کند. مدت ریاست رئیس و نایب رئیس بیش از مدت عضویت ایشان در هیئت امناء نخواهد بود و قابل عزل و انتخاب مجدد می‌باشد.
تبصره 3: اعضای حقیقی هیئت‌امناء پس از پایان تصدی خود تا انتخاب اعضای جدید، همچنان در سمت خود باقی مانده، وظایف خویش را انجام می‌دهند.
ماده 9 - وظایف و اختیارات هیئت‌امناء
- تصویب راهبردها، سیاست‌ها و اولویت‌های پژوهشی بنیاد و نظارت بر عملکرد آن؛
- تصویب برنامههای کوتاه مدت، بلندمدت و کلانپروژههای بنیاد؛
- تصویب آیین‌نامه‌های اداری، مالی و معاملاتی بنیاد براساس ضوابط و مقررات آستان؛
- تعیین میزان نرخ نامه‌ها و تعرفه‌ها با رعایت ضوابط و مقررات مربوط؛
- تصویب نحوه وصول درآمدهای اختصاصی و مصرف آن با رعایت ضوابط و مقررات آستان؛
- بررسی و تصویب بودجه سالانه بنیاد به‌منظور تأیید نهایی؛
- تصویب آیین نامه جذب اعضای هیأت علمی؛
- تصویب آیین‌نامه داخلی هیئت‌امناء؛
- تصویب تشکیلات، ایجاد یا تعطیلی شعب، معاونت‌ها و واحدهای پژوهشی وابسته و نشریات ادواری رسمی بنیاد با رعایت ضوابط آستان و سایر ضوابط مربوط؛
- بررسی هر گونه اصلاح و تغییر در اساسنامه بنیاد و پیشنهاد آن به مؤسس؛
- تصویب آیین نامه‌ها و مقررات مورد نیاز بنیاد با رعایت ضوابط آستان؛
تبصره: هیئت‌امناء میتواند بخشی از وظایف و اختیارات خود را به رئیس بنیاد تفویض کند.
ماده 10 - جلسات عادی هیئت‌امناء حداقل هر سه ماه یک‌بار، و جلسات فوقالعاده آن به دستور رئیس هیأت‌امناء و یا با درخواست رئیس بنیاد یا دو تن از دیگر اعضای هیئت‌امناء تشکیل میشود. این جلسات، با حضور دو سوم اعضا رسمیت می‌یابد و مصوبات آن با رأی اکثریت اعضای حاضر در جلسه، مشروط بر آنکه در هر حال تعداد آرای مثبت از 5 رای کمتر نباشد؛ معتبر خواهد بود.
ج) رئیس بنیاد
ماده 11- رئیس بنیاد دارای سوابق و تجارب مدیریتی مرتبط است که با پیشنهاد رئیس سازمان علمی و فرهنگی توسط تولیت آستان قدس رضوی برای مدت سه سال منصوب میشود.
ماده 12 - وظایف و اختیارات رئیس
- مدیریت بنیاد در همه ابعاد علمی و اجرایی و نظارت بر حسن عملکرد واحدها و اعضای رسمی و وابسته و حسن اجرای قراردادها؛
- تدوین و پیشنهاد سیاست‌ها و اولویت‌های بنیاد برای تصویب هیئت‌امناء؛
- برنامه‌ریزی، تصمیم‌گیری، هماهنگی و پیگیری لازم به‌منظور تحقق سیاست‌ها، وظایف و محورهای فعالیت بنیاد در چارچوب اساسنامه و مصوبات هیئت‌امناء؛
- توسعه و تعمیق ارتباطات علمی با دیگر مؤسسات و مراکز داخلی و خارجی و عقد تفاهم‌نامه‌ها و قراردادهای همکاری مشترک؛
- کوشش برای جلب کمک‌های مالی و امکانات اشخاص حقیقی و حقوقی؛
- تنظیم بودجه سالانه و ارائه گزارش عملکرد، ترازنامه و صورت‌های مالی بنیاد به هیئت‌امناء؛
- پیشنهاد ایجاد یا انحلال شعب، نمایندگی‌ها و واحدهای پژوهشی بنیاد به هیئت‌امناء؛
- پیشنهاد تغییر و اصلاح اساسنامه به هیئت‌امناء؛
- رایزنی و اخذ مجوزهای لازم برای رسمیت و اعتبار فعالیت‌های گوناگون بنیاد؛
- نصب و عزل معاونان، مدیران و رؤسای واحدهای پژوهشی و اداری، اعضای حقیقی و حقوقی شوراهای تخصصی بنیاد در چارچوب ساختار مصوب و ضوابط سازمان علمی و فرهنگی؛
- ارائه گزارش عملکرد سالانه و ادواری بنیاد به هیئت‌امناء، سازمان علمی و فرهنگی و سایر مراجع مورد نظر آن؛
- افتتاح هرگونه حساب به نام بنیاد نزد بانک‌ها، مؤسسات مالی و صندوق‌های قرض‌الحسنه در چارچوب مقررات و ضوابط آستان و با تصویب هیئت‌امناء؛
- تعیین نمایندگان حقیقی و حقوقی بنیاد و امضای قراردادها، اسناد مالی و اداری و اوراق تعهدآور در چارچوب ضوابط و مقررات؛
- طرح و ارجاع دعاوی و دفاعیه در تمامی مراجع صالح و امور حقوقی مربوط به آن با حق توکیل غیر؛
- هرگونه تصمیم‌گیری و انجام سایر موارد پیش‌بینی نشده در چارچوب اساسنامه پس از تصویب هیأت‌امناء؛
د) شورای بنیاد
ماده 13- ترکیب اعضای شورای بنیاد
الف. رئیس بنیاد؛
ب. معاونان بنیاد؛
ج. مدیران گروه‌های پژوهشی؛
ماده 14- وظایف شورای بنیاد
- تصویب آیین‌نامه داخلی شورا؛
- بررسی و تصویب طرح‌های پژوهشی و نظارت بر کیفیت و حسن اجرای آنها؛
- بررسی میزان پیشرفت طرح‌های پژوهشی طبق برنامه مصوب و در صورت لزوم تجدیدنظر و تصویب تغییرات آنها؛
- برنامه‌ریزی برای ایجاد و تعمیق ارتباط علمی با سایر مؤسسات و مراکز آموزشی و پژوهشی کشور برابر ضوابط و مقررات مربوط؛
- بررسی و تصویب برگزاری دوره‌های کوتاه‌مدت آموزشی، همایش‌ها و بازدید‌های علمی طبق ضوابط و مقررات؛
- تصویب آیین‌نامه‌های تألیف و ترجمه کتاب و مقاله و نحوه انتشار نتایج فعالیت‌های علمی و پژوهشی؛
- انجام سایر اموری که در چارچوب ضوابط و مقررات از سوی هیئت‌امناء یا رئیس بنیاد به شورا محول میشود؛
هـ ) رکن نظارتی (حسابرس مستقل، بازرس)
ماده 15- بازرس بنیاد توسط تولیت آستان و یا مقام مجاز از طرف ایشان انتخاب میشود.
ماده 16- وظایف و اختیارات بازرس
- نظارت بر تطبیق عملیات بنیاد با اساسنامه، قوانین، آیین‌نامه‌ها و برنامه و بودجه مصوب و سایر مقررات حاکم بر بنیاد؛
- رسیدگی و اظهار نظر نسبت به صورت‌های مالی و گزارش عملکرد سالانه بنیاد و تسلیم آن پانزده روز قبل از تشکیل مجمع؛
- رسیدگی و اظهار نظر نسبت به سایر گزارش‌های ارائه شده به هیأت‌امناء؛
- بررسی گزارش توجیهی رئیس بنیاد در مورد مقایسه عملکرد با بودجه و برنامه سالانه و ارائه نظر به هیأت‌امناء؛
- رسیدگی و اظهار نظر نسبت به کفایت و مطلوبیت نظام کنترل داخلی بنیاد؛
تبصره: بازرس نمی‌تواند در معاملاتی که با بنیاد یا به حساب بنیاد انجام می‌گیرد به طور مستقیم یا غیرمستقیم؛ ذی‌نفع باشد.
فصل سوم: امور اجرایی و مالی
ماده 17– سال مالی بنیاد از اول فروردین ماه هر سال آغاز و در پایان اسفندماه همان سال ختم میشود و ترازنامه نیز برای سال مالی تنظیم می‌گردد.
ماده 18- منابع مالی و بودجه سالانه بنیاد از محل اعتبارات دریافتی از آستان، کمک‌ها، قرض و تسهیلات، هدایا، موقوفات، تبرعات، وجوه شرعی و درآمدهای بنیاد تأمین میشود.
ماده 19- امضای چک‌ها و دیگر اسناد و اوراق بهادار و تعهدآور و حساب‌های بنیاد، توسط رئیس بنیاد و یک تن دیگر به انتخاب هیئت امنای بنیاد صورت می‌گیرد.
ماده 20- معاملات
- کلیه قراردادهای بنیاد با اشخاص حقیقی و حقوقی تابع آیین‌نامه معاملات مصوب ستاد مرکزی آستان می‌باشد؛
- عقد قرارداد بنیاد با اعضای هیئت‌امناء، رؤسا، مدیران، کارکنان و اقارب نسبی و سببی آنها تا درجه سوم اعم از مستقیم و غیر مستقیم و همچنین انجام معاملاتی نظیر قرارداد‌هایی که متضمن رقابت با عملیات بنیاد باشد، برای مدیران و مسئولین بنیاد ممنوع است؛
ماده 21– دفاتر و محاسبات
- دفاتر حساب‌های بنیاد در محل اصلی استقرار آن نگهداری خواهد شد و در کلیه اوقات متعارف؛ جهت اعمال نظارت در دسترس حسابرس مستقل و بازرس می‌باشد؛
- تدوین دفاتر و تهیه صورت‌های مالی بنیاد براساس اصول و استانداردهای حسابداری انجام شود و بایستی صورت‌های مالی تصویبی به همراه صورت‌های مالی بنیاد حداکثر تا پایان اردیبهشت ماه هر سال به حسابرس مستقل و بازرس ارائه و گزارش حسابرس مستقل و بازرس حداکثر تا پایان تیرماه به هیئت‌امناء ارائه گردد؛
- تصویب حساب‌های بنیاد توسط هیئت‌امناء به منزله تایید و قبول عملکرد مدیران و تصفیه حساب‌های سالانه آنها بوده و قطعی و لازم الا‌جراء است. این مفاصا حساب، رافع مسئولیت‌های قانونی مدیران در دوره تصدی نمی‌باشد؛
ماده 22 - هرگونه اصلاح و تغییر در مفاد این اساسنامه به پیشنهاد شورای عالی انقلاب فرهنگی یا هیئت‌امناء بنیاد و موافقت مؤسس (تولیت آستان قدس رضوی) و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی امکان پذیر است.
فصل چهارم: سایر مقررات
ماده 23 – انحلال و تصفیه
- انحلال بنیاد با تصویب تولیت آستان امکان‌پذیر می‌باشد؛
- در صورت انحلال؛ مدیر تصفیه توسط ستاد مرکزی آستان انتخاب میشود که موظف است طبق ضوابط و مقررات آستان؛ نسبت به تصفیه اقدام نماید؛
- کلیه اموال و دارایی‌های بنیاد اعم از منقول و غیر منقول (باقیمانده پس از انجام تصفیه)، متعلق به آستان است.
ماده 24 – موارد پیش‌بینی نشده
درباره مسائل مسکوت و مواردی که در این اساسنامه پیش‌بینی نشده، طبق آئین‌نامه‌ها، ضوابط و مقررات جاری آستان و امریه‌های تولیت آستان عمل خواهد شد.
ماده 25- این اساسنامه مشتمل بر یک مقدمه، 25 ماده و 7 تبصره در جلسه 376 مورخ 12/07/1401 شورای معین شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب؛ و مطابق مفاد تبصره ۴ ماده ۲۰ آیین‌نامه داخلی شورای عالی انقلاب فرهنگی، در جلسه 872 مورخ 10/08/1401 شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب تلقی گردید و از تاریخ ابلاغ، لازم‌الاجراء است.
سید ابراهیم رییسی
رئیس جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی
