• جلسه: 872
• |
• تاریخ تصویب: 10 آبان 1401
• |
• تاریخ ابلاغ: 15 آبان 1401
• |
• شماره مصوبه: 3304
• |
• شماره ابلاغ: 13208

اساسنامه «بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی»

---

آستان قدس رضوی
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
شورای تخصصی حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی

 اساسنامه «بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی» که در جلسه 376 مورخ 12/07/1401 شورای معین شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است و مطابق مفاد تبصره ۴ ماده ۲۰ آیین‌نامه‌ داخلی شورای عالی انقلاب فرهنگی، در جلسه 872 مورخ 10/08/1401 شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب تلقی گردید، به شرح ذیل برای اجرا ابلاغ می­شود:

مقدمه:
آستان قدس رضوی با بهره‎مندی از انوار قدسی حضرت ثامن‌الحجج امام علی بن موسی‌الرضا^{«علیه‌افضل‌التحیه‌والثناء»}، مهم‎ترین رسالت خویش را گسترش معنویت، فرهنگ اسلامی و ترویج معارف اهل بیت^{«علیهم‌السلام»} می‎داند. این آستان در این راستا، با توجه به نیازهای گسترده پژوهشی در قلمرو علوم، معارف، فرهنگ و تمدن اسلامی، در سال 1363، بنیادی علمی را با عنوان «بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی» تأسیس کرد که در حال حاضر یکی از مؤسسات سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس می‌باشد.
اکنون؛ در آستانه چهار دهه فعالیت علمی مؤثر و ماندگار و با توجه به سیاست‌های ابلاغی جدید تولیت معزّز آستان قدس رضوی و به‌منظور گسترش و تثبیت فرهنگ و آثار زیارت و دستیابی به مرجعیت بین‎المللی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های آن در این حوزه‌ها و همچنین ضرورت بسیج ظرفیت‎های علمی و پژوهشی روزآمد و پرداختن به مسائل و حمايت از دستاوردهای علمی - تحقيقاتی اسلامی و كمک به رفع نيازهای كشور در زمينه مسائل علوم اسلامی و تبیین و ترویج تعالیم وحیانی قرآن و حکمت‎ها و معارف مکتب نورانی اسلام با الهام از اسناد فرادستی کشور به‌خصوص بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی و در چارچوب مأموریت، چشم‌انداز و سیاست‌های کلان ابلاغی آستان قدس رضوی، اساسنامۀ بنیاد پس از تایید و تنفیذ تولیت آستان قدس رضوی، توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی به شرح مواد آتی مورد بازنگری و به روز رسانی قرار گرفت

فصل اوّل: کلیات
ماده 1- معرفی
«بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی»؛ نهادی علمی – پژوهشی و دارای ماهیت عمومی و غیردولتی و وابسته به سازمان علمی و فرهنگی آستان است و طبق مواد و مفاد این اساسنامه و منطبق با سیاست‎ها، ضوابط و مقررات آستان قدس رضوی و مقررات عمومی مرتبط فعالیت می‎کند. در این اساسنامه بنیاد پژوهش‌های اسلامی به اختصار «بنیاد» و عبارت آستان قدس رضوی به اختصار «آستان» نامیده می‌شود.
تبصره: از نظر جایگاه حقوقی؛ این بنیاد در ردیف پژوهشگاه می‌باشد و می­تواند حداقل سه پژوهشکده­ داشته باشد.
ماده 2- اهداف

1. تولید، تبیین و ترویج علوم و معارف رضوی با تأکید بر پشتیبانی فکری از مأموریت‌های علمی و فرهنگی آستان در جهان تشیع و امت اسلامی و نیازهای تحقق تمدن نوین اسلامی؛
2. گسترش معارف، فرهنگ و مکتب اهل بیت^{«علیهم‌السلام»} و اشراب علوم انسانی و اجتماعی از معارف قرآن کریم و  اهل بیت^{«علیهم‌السلام»} در جامعه­سازی و نظام­سازی اسلامی؛
3. توسعه هم‌گرایی و تعامل فکری میان نخبگان و پژوهشگران دوستدار اهل بیت^{«علیهم‌السلام»}، گفت و گوی ادیان و مذاهب و با تأکید بر ظرفیت‎های معنوی، فرهنگی و علمی آستان قدس رضوی؛
4. تقویت و پشتیبانی علمی از محققان در موضوعات سیره و معارف رضوی، فرهنگ زیارت و وقف و نذر به منظور دستیابی به مرجعیت جهانی در این حوزه‌ها؛
5. تأمین نیازهای پژوهشی در پشتیبانی از مأموریت‌های دینی، فرهنگی و اجتماعی آستان؛

ماده 3- وظایف

1. نیازسنجی، پشتیبانی و ارزشیابی مستمر فعالیت‏های پژوهشی در حوزه اولویت‌های موضوعی آستان؛
2. راهبری پژوهش­های بنیادی و کاربردی اسلامی و مشارکت مؤثر با حوزه­ها و دانشگاه­های اسلامی در تولید علم، جامعه­پردازی، نظام­سازی و تمدن­سازی اسلامی
3. مطالعه، تحقیق و تولید علم در حوزه‌های مأموریتی با حمایت از نخبگان، طرح‌ها و آثار علمی و پژوهشی با رویکرد مسأله‌محور در موضوعات و قالب‎های مورد نیاز؛
4. مدیریت نشر و توزیع محصولات آثار علمی به زبان‎های مختلف در راستای اهداف و سیاست‎های بنیاد با رویکرد ایجاد امتداد اجتماعی در قالب‎های روزآمد و اثربخش، اعمّ از: کتب و نشریات ادواری، دانشنامه‎ها، اصطلاح‎نامه‎ها، فرهنگ‎نامه‎ها، انواع فهرست و دیگر فرآورده‎های مورد نیاز به صورت چاپی، الکترونیکی، نرم‌افزارهای چند رسانه‌ای، پایگاه‌های اینترنتی و شبکه‌های مجازی و ایجاد ساختارهای لازم؛
5. هم‎افزایی و مبادلات علمی - فرهنگی با مراکز آموزشی، فرهنگی و تبلیغی آستان و بهره‌گیری از ظرفیت‎های نهادها و مؤسسات علمی و فرهنگی داخل و خارج کشور و استادان و محققان حوزه و دانشگاه، با تأکید بر ظرفیت‌های منطقه‌ای و جهان اسلام؛
6. برنامه‎ریزی و تشکیل کرسی‎های نظریه‎پردازی، ترویجی، آزاداندیشی، نقد و رونمایی کتاب، مناظره و اعطای جوایز و نشان‎های علمی - فرهنگی، انجمن‌ها و قطب‌های علمی، همایش‎ها، جشنواره‎ها، هم‎اندیشی‎ها، نشست‎های علمی و فرهنگی؛
7. پشتیبانی علمی از فرآوری، کاربردی­سازی و گفتمان‌سازی معارف رضوی و فرهنگ زیارت در سطح ایران، دنیای اسلام و محیط جهانی در بستر علوم نوپدید و رویدادهای نوآورانه و دانش­بنیان؛
8. توسعه و نوسازی روش‌ها و رویکردهای علمی، طراحی و تجربه الگوهای جدید برای پژوهش و ارزیابی و سنجش پژوهش‎ها در تراز جهانی؛
9. توانمندسازی پژوهشگران و حمایت از محققان برجسته داخل و خارج کشور در قالب‎هایی نظیر: اعطای فرصت‎ مطالعاتی، اعتبار ویژه پژوهشی، حمایت از پایان‎نامه‎ها و رساله‎ها و آموزش‎های تخصصی و فوق‌تخصصی؛
10. همکاری علمی و پژوهشی و حمایت از آموزش‎های تخصصی و عمومی علوم و معارف اسلامی (از جمله مطالعات اسلامی در علوم انسانی- اجتماعی و علوم انسانی اسلامی) در حوزه‎های علمیه و دانشگاه‎ها از قبیل تولید منابع علمی و درس‌نامه‌ها، تدوین مواد و سرفصل‌های آموزشی و برگزاری دوره‎های دانش‎افزایی، مهارت‌افزایی و کارورزی پژوهشی.

ماده 4 - محل فعالیت
محل اصلی بنیاد در شهر مشهد است و بنیاد می‏تواند برای انجام مأموریت خود در هر یک از نقاط داخل یا خارج کشور، شعبه یا مرکز وابسته با رعایت ضوابط آستان و سایر مقررات ذی­ربط پس از تایید مؤسس؛ ایجاد کند.
فصل دوم: ارکان؛ شرح وظایف و اختیارات
ماده 5- ارکان
بنیاد دارای ارکان ذیل است:
الف:  مؤسس (تولیت آستان قدس رضوی)
ب: هیئت‌امناء
ج: رئیس بنیاد
د: شورای بنیاد
هـ: رکن نظارتی ( حسابرس مستقل، بازرس)
الف) مؤسس
ماده6– مؤسس بنیاد، تولیت آستان است و تمام اختیارات و حقوق مؤسس را دارا می باشد.
تبصره: تولیت آستان؛ حسب صلاحدید می‎تواند برگزاری مجامع عمومی و سایر اختیارات را به نماینده خود تفویض نماید.
ماده7 - وظایف و اختیارات مؤسس

1. تصویب و تنفیذ اساسنامه و تغییرات و اصلاحات آن؛
2. تصویب صورت‌های مالی و گزارش عملکرد سالانه پس از استماع گزارش حسابرس مستقل و بازرس؛
3. تصویب نمودار سازمانی و تشکیلاتی بنیاد؛
4. تصویب نهایی خط‎مشی، سیاست‌های کلی، ساختار سازمانی و آیین‌نامه مالی و معاملاتی بنیاد؛
5. تعیین و نصب اعضای هیئت‌امناء، رئیس و بازرس بنیاد، و عزل و پذیرش استعفاء آنها؛
6. حسابرسی و بازرسی از بنیاد؛
7. تصمیم‎گیری نهایی برای انحلال بنیاد و نحوه تصفیه آن؛

ب) هیئت‌امناء
ماده 8 - ترکیب هیئت‌امناء:
1 - رئیس بنیاد (دبیر هیئت‌امناء)؛
2- رئیس دانشگاه علوم اسلامی رضوی؛
3 - سه تا پنج تن از محققان، استادان و صاحب‌نظران علمی و فرهنگی و دارای سوابق پژوهشی به پیشنهاد رئیس سازمان علمی و فرهنگی و تأیید مؤسس؛
د- نماینده تام الاختیار وزیر علوم، تحقیقات و فناوری
ه- رئیس شورای تخصصی حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی
تبصره 1: عضویت اعضاء هیئت‌امناء برای مدت سه سال می‌باشد.
تبصره 2: هیئت امناء هر دوره در اولین جلسه، از میان اعضا، رئیس و نایب رئیس را تعیین می‌کند. مدت ریاست رئیس و نایب رئیس بیش از مدت عضویت ایشان در هیئت امناء نخواهد بود و قابل عزل و انتخاب مجدد می‌باشد.
تبصره 3: اعضای حقیقی هیئت‌امناء پس از پایان تصدی خود تا انتخاب اعضای جدید، همچنان در سمت خود باقی مانده، وظایف خویش را انجام می‌دهند.
ماده 9 - وظایف و اختیارات هیئت‌امناء

1. تصویب راهبردها، سیاست‌ها و اولویت‌های پژوهشی بنیاد و نظارت بر عملکرد آن؛
2. تصویب برنامه‏های کوتاه مدت، بلندمدت و کلان‌پروژه‎های بنیاد؛
3. تصویب آیین‌نامه‌های اداری، مالی و معاملاتی بنیاد براساس ضوابط و مقررات آستان؛
4. تعیین میزان نرخ نامه‌ها و تعرفه‌ها با رعایت ضوابط و مقررات مربوط؛
5. تصویب نحوه وصول درآمدهای اختصاصی و مصرف آن با رعایت ضوابط و مقررات آستان؛
6. بررسی و تصویب بودجه سالانه بنیاد به‌منظور تأیید نهایی؛
7. تصویب آیین نامه جذب اعضای هیأت علمی؛
8. تصویب آیین‌نامه داخلی هیئت‌امناء؛
9. تصویب تشکیلات، ایجاد یا تعطیلی شعب، معاونت‌ها و واحدهای پژوهشی وابسته و نشریات ادواری رسمی بنیاد با رعایت ضوابط آستان و سایر ضوابط مربوط؛
10. بررسی هر گونه اصلاح و تغییر در اساسنامه بنیاد و پیشنهاد آن به مؤسس؛
11. تصویب آیین نامه‌ها و مقررات مورد نیاز بنیاد با رعایت ضوابط آستان؛

تبصره: هیئت‌امناء می‌تواند بخشی از وظایف و اختیارات خود را به رئیس بنیاد تفویض کند.
ماده 10 - جلسات عادی هیئت‌امناء حداقل هر سه ماه یک‌بار، و جلسات فوق‎العاده آن به دستور رئیس هیأت‌امناء و یا با درخواست رئیس بنیاد یا دو تن از دیگر اعضای هیئت‌امناء تشکیل می‎شود. این جلسات، با حضور دو سوم اعضا رسمیت می‌یابد و مصوبات آن با رأی اکثریت اعضای حاضر در جلسه، مشروط بر آنکه در هر حال تعداد آرای مثبت از 5 رای کمتر نباشد؛ معتبر خواهد بود.
ج) رئیس بنیاد
ماده 11- رئیس بنیاد دارای سوابق و تجارب مدیریتی مرتبط است که با پیشنهاد رئیس سازمان علمی و فرهنگی توسط تولیت آستان قدس رضوی برای مدت سه سال منصوب می‌شود.
ماده 12 - وظایف و اختیارات رئیس

1. مدیریت بنیاد در همه ابعاد علمی و اجرایی و نظارت بر حسن عملکرد واحدها و اعضای رسمی و وابسته و حسن اجرای قراردادها؛
2. تدوین و پیشنهاد سیاست‎ها و اولویت‎های بنیاد برای تصویب هیئت‌امناء؛
3. برنامه‎ریزی، تصمیم‎گیری، هماهنگی و پیگیری لازم به‌منظور تحقق سیاست‎ها، وظایف و محورهای فعالیت بنیاد در چارچوب اساسنامه و مصوبات هیئت‌امناء؛
4. توسعه و تعمیق ارتباطات علمی با دیگر مؤسسات و مراکز داخلی و خارجی و عقد تفاهم‌نامه‌ها و قراردادهای همکاری مشترک؛
5. کوشش برای جلب کمک‌های مالی و امکانات اشخاص حقیقی و حقوقی؛
6. تنظیم بودجه سالانه و ارائه گزارش عملکرد، ترازنامه و صورت‎های مالی بنیاد به هیئت‌امناء؛
7. پیشنهاد ایجاد یا انحلال شعب، نمایندگی‌ها و واحدهای پژوهشی بنیاد به هیئت‌امناء؛
8. پیشنهاد تغییر و اصلاح اساسنامه به هیئت‌امناء؛
9. رایزنی و اخذ مجوزهای لازم برای رسمیت و اعتبار فعالیت‌های گوناگون بنیاد؛
10. نصب و عزل معاونان، مدیران و رؤسای واحدهای پژوهشی و اداری، اعضای حقیقی و حقوقی شوراهای تخصصی بنیاد در چارچوب ساختار مصوب و ضوابط سازمان علمی و فرهنگی؛
11. ارائه گزارش عملکرد سالانه و ادواری بنیاد به هیئت‌امناء، سازمان علمی و فرهنگی و سایر مراجع مورد نظر آن؛
12. افتتاح هرگونه حساب به نام بنیاد نزد بانک‌ها، مؤسسات مالی و صندوق‌های قرض‌الحسنه در چارچوب مقررات و ضوابط آستان و با تصویب هیئت‌امناء؛
13. تعیین نمایندگان حقیقی و حقوقی بنیاد و امضای قراردادها، اسناد مالی و اداری و اوراق تعهدآور در چارچوب ضوابط و مقررات؛
14. طرح و ارجاع دعاوی و دفاعیه در تمامی مراجع صالح و امور حقوقی مربوط به آن با حق توکیل غیر؛
15. هرگونه تصمیم‌گیری و انجام سایر موارد پیش‌بینی نشده در چارچوب اساسنامه پس از تصویب هیأت‌امناء؛

د) شورای بنیاد
ماده 13-  ترکیب اعضای شورای بنیاد
الف. رئیس بنیاد؛
ب. معاونان بنیاد؛
ج. مدیران گروه‌های پژوهشی؛
ماده 14- وظایف شورای بنیاد

1. تصویب آیین‌نامه داخلی شورا؛
2. بررسی و تصویب طرح‌های پژوهشی و نظارت بر کیفیت و حسن اجرای آن‌ها؛
3. بررسی میزان پیشرفت طرح‌های پژوهشی طبق برنامه مصوب و در صورت لزوم تجدیدنظر و تصویب تغییرات آن‌ها؛
4. برنامه‌ریزی برای ایجاد و تعمیق ارتباط علمی با سایر مؤسسات و مراکز آموزشی و پژوهشی کشور برابر ضوابط و مقررات مربوط؛
5. بررسی و تصویب برگزاری دوره‌های کوتاه‌مدت آموزشی، همایش‌ها و بازدید‌های علمی طبق ضوابط و مقررات؛
6. تصویب آیین‌نامه‌های تألیف و ترجمه کتاب و مقاله و نحوه انتشار نتایج فعالیت‌های علمی و پژوهشی؛
7. انجام سایر اموری که در چارچوب ضوابط و مقررات از سوی هیئت‌امناء یا رئیس بنیاد به شورا محول می‌شود؛

هـ ) رکن نظارتی (حسابرس مستقل، بازرس)
ماده 15- بازرس بنیاد توسط تولیت آستان و یا مقام مجاز از طرف ایشان انتخاب می­شود.
ماده 16- وظایف و اختیارات بازرس

1. نظارت بر تطبیق عملیات بنیاد با اساسنامه، قوانین، آیین‌نامه‌ها و برنامه و بودجه مصوب و سایر مقررات حاکم بر بنیاد؛
2. رسیدگی و اظهار نظر نسبت به صورت‌های مالی و گزارش عملکرد سالانه بنیاد و تسلیم آن پانزده روز قبل از تشکیل مجمع؛
3. رسیدگی و اظهار نظر نسبت به سایر گزارش‌های ارائه شده به هیأت‌امناء؛
4. بررسی گزارش توجیهی رئیس بنیاد در مورد مقایسه عملکرد با بودجه و برنامه سالانه و ارائه نظر به هیأت‌امناء؛
5. رسیدگی و اظهار نظر نسبت به کفایت و مطلوبیت نظام کنترل داخلی بنیاد؛

تبصره: بازرس نمی‌تواند در معاملاتی که با بنیاد یا به حساب بنیاد انجام می‌گیرد به طور مستقیم یا غیرمستقیم؛ ذی‌نفع باشد.


فصل سوم: امور اجرایی و مالی
ماده 17– سال مالی بنیاد از اول فروردین ماه هر سال آغاز و در پایان اسفندماه همان سال ختم می‌شود و ترازنامه نیز برای سال مالی تنظیم می‌گردد.
ماده 18- منابع مالی و بودجه سالانه بنیاد از محل اعتبارات دریافتی از آستان، کمک‌ها، قرض و تسهیلات، هدایا، موقوفات، تبرعات، وجوه شرعی و درآمدهای بنیاد تأمین می‌شود.
ماده 19- امضای چک‌ها و دیگر اسناد و اوراق بهادار و تعهدآور و حساب‌های بنیاد، توسط رئیس بنیاد و یک تن دیگر به انتخاب هیئت امنای بنیاد صورت می‌گیرد.
ماده 20- معاملات

1. کلیه قراردادهای بنیاد با اشخاص حقیقی و حقوقی تابع آیین‌نامه معاملات مصوب ستاد مرکزی آستان می‌باشد؛
2. عقد قرارداد بنیاد با اعضای هیئت‌امناء، رؤسا، مدیران، کارکنان و اقارب نسبی و سببی آن‌ها تا درجه سوم اعم از مستقیم و غیر مستقیم و همچنین انجام معاملاتی نظیر قرارداد‌هایی که متضمن رقابت با عملیات بنیاد باشد، برای مدیران و مسئولین بنیاد ممنوع است؛

ماده 21– دفاتر و محاسبات

1. دفاتر حساب‌های بنیاد در محل اصلی استقرار آن نگهداری خواهد شد و در کلیه اوقات متعارف؛ جهت اعمال نظارت در دسترس حسابرس مستقل و بازرس می‌باشد؛
2. تدوین دفاتر و تهیه صورت‌های مالی بنیاد براساس اصول و استانداردهای حسابداری انجام ‌شود و بایستی صورت‌های مالی تصویبی به همراه صورت‌های مالی بنیاد حداکثر تا پایان اردیبهشت ماه هر سال به حسابرس مستقل و بازرس ارائه و گزارش حسابرس مستقل و بازرس حداکثر تا پایان تیرماه به هیئت‌امناء ارائه گردد؛
3. تصویب حساب‌های بنیاد توسط هیئت‌امناء به منزله تایید و قبول عملکرد مدیران و تصفیه حساب‌های سالانه آن‌ها بوده و قطعی و لازم الا‌جراء است. این مفاصا حساب، رافع مسئولیت‌های قانونی مدیران در دوره تصدی نمی‌باشد؛

ماده 22 - هرگونه اصلاح و تغییر در مفاد این اساسنامه به پیشنهاد شورای عالی انقلاب فرهنگی یا هیئت‌امناء بنیاد و موافقت مؤسس (تولیت آستان قدس رضوی) و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی امکان پذیر است.

فصل چهارم: سایر مقررات
ماده 23 – انحلال و تصفیه

1. انحلال بنیاد با تصویب تولیت آستان امکان‌پذیر می‌باشد؛
2. در صورت انحلال؛ مدیر تصفیه توسط ستاد مرکزی آستان انتخاب می‌شود که موظف است طبق ضوابط و مقررات آستان؛ نسبت به تصفیه اقدام نماید؛
3. کلیه اموال و دارایی‌های بنیاد اعم از منقول و غیر منقول (باقیمانده پس از انجام تصفیه)، متعلق به آستان است.

ماده 24 – موارد پیش‌بینی نشده
درباره مسائل مسکوت و مواردی که در این اساسنامه پیش‌بینی نشده، طبق آئین‌نامه‌ها، ضوابط و مقررات جاری آستان و امریه‌های تولیت آستان عمل خواهد شد.
ماده 25- این اساسنامه مشتمل بر یک مقدمه، 25 ماده و 7 تبصره در جلسه 376 مورخ 12/07/1401 شورای معین شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب؛ و مطابق مفاد تبصره ۴ ماده ۲۰ آیین‌نامه‌ داخلی شورای عالی انقلاب فرهنگی، در جلسه 872 مورخ 10/08/1401 شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب تلقی گردید و از تاریخ ابلاغ، لازم‌الاجراء است.


سید ابراهیم رییسی
رئیس­جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی












رونوشت به انضمام يك نسخه مصوبه، به:

• دفتر مقام معظم رهبري (مدظله العالي)
• دفتر رئيس جمهور
• مجلس شوراي اسلامي
• شورای نگهبان قانون اساسی
• قوه قضائیه
• ديوان محاسبات كشور
• معاونت امور مجلس ریاست جمهوری
• معاونت حقوقي رياست جمهوری
• اداره كل تدوين و تنقيح قوانين و مقررات نهاد رياست جمهوري
• دفتر بازرسي ويژه رئيس جمهور
• وزارت دادگستري (براي درج در روزنامه رسمي كشور)
• دفتر دبير شوراي عالي
• دفتر امور شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای معین
• اداره کل حقوقی و تدوین و تنقیح مقررات
• واداره کل روابط عمومی و امور بین الملل، ابلاغ می­شود.