محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، صبح امروز یکشنبه بیست و چهارم مهرماه در نشست هم اندیشی مدیران ستادی و استانی ستاد هماهنگی کانون های فرهنگی هنری مساجد در مجتمع آدینه گفت: از زمان آغاز نهضت انقلاب اسلامی در ایام فاطمیه سال ۱۳۴۱ که با مولفه های امام و امت معنا پیدا کرد تا امروز که حدود شصت سال از آن می گذرد، تمامی موفقیت های این نهضت در بستر مساجد به عنوان مزیت مطلق نهضت به دست آمده است.


وی تاکید کرد: در بررسی علل موفقیت نهضت امام خمینی(ره) باید خدمات آیت الله بروجردی در فراهم آوردن زیرساخت ها را مورد توجه قرار داد؛ به گونه ای که از سال ۱۳۲۴ تا ۱۳۴۱ علاوه بر گسترش فضای حوزه های علمیه، تعداد طلاب پرورش یافته نسبت به پیش از آن، رشد چند برابری را تجربه کرد و در طول دو دهه شبکه مساجد تقویت و گسترش پیدا کرد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی اضافه کرد: امام (ره) نهضت خود را با شبکه مساجد آغاز کردند و فضاهای دینی و تقویم شیعی را بستر پیشبرد اهداف نهضت انقلاب اسلامی قرار دادند. 

وزیر فرهنگ، رخدادهای تقویم شیعی را پربسامدترین نقاط عطف نهضت انقلابی امام(ره) برشمرد و گفت: سرآغاز این مسئله پانزده خرداد سال چهل و دو متعاقب سخنان امام راحل در روز عاشورا رقم خورد. در سال ۱۳۵۶ هم مراسم اربعین حاج آقا مصطفی در مساجد مهم شهرهای بزرگ برگزار شد و در همین مقطع بود که اشتباه تاریخی و استراتژیک رژیم پهلوی رقم خورد؛ و آن زمانی بود که رهبران اصلی نهضت امام (ره) به مناطق دورافتاده تبعید شد. به عنوان مثال رهبر معظم انقلاب به عنوان صحابی برجسته و مفسر برجسته  اندیشه امام و انقلاب به شهرستان ایرانشهر تبعید شدند که این موضوع همچون امدادی غیبی زمینه آشنایی مردمان آن دیار را با اهداف نهضت را فراهم کرد.

اسماعیلی با اشاره به جایگاه مسجد در تفکرات امام(ره) گفت: این سخنان امام خمینی (ره) که «مسجدها سنگر اند» در واقع از یک واقعیت خبر می دهد؛ چرا که مردم انقلاب را در مساجد شکل دادند و تداوم بخشیدند.

وی تصریح کرد: به شخصه قائل به استفاده حداکثری از بسترهای ارتباطی روزآمد هستم،  اما معتقدم مساجد به عنوان مزیت مطلق نهضت انقلاب اسلامی که همواره پیوند مردم و روحانیت را رقم زده است، باید بیش از همیشه تقویت شود. 

وزیر فرهنگ با اشاره به سخنان رهبر معظم انقلاب در طلیعه فعالیت دولت مردمی گفت: تغییرات انقلابی در ساختارهای فرهنگی مورد تاکید رهبری معظم انقلاب بود و از آن با عنوان «بازگشت به ریل انقلاب» یاد کردند که عملا به معنای بازسازی ساختارها بر اساس مزیت های مطلق بومی است.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به دوره تاریخی درخشش تمدن اسلامی از قرن سوم تا پنجم گفت: در این دوران شاهد حاکمیت آل بویه در ایران و عراق، حمدانیان در شمال عراق و فاطمیان در مصر هستیم که بررسی آن نکات جالب توجهی را نمایان می سازد. به عنوان نمونه در دوره آل بویه در کنار مساجد دارالعلم ها شکل گرفت تا محملی برای مباحثات دینی و علمی باشد. دولت آل بویه مسجد را در مرکزیت امور قرارداد و در کنار آن کتابخانه های بزرگ و فضای آزاداندیشی برپا کرد.

اسماعیلی افزود: حتی در دوره خلافت عباسی که مشکلات فراوانی برای امامان شیعه(ع) به وجود آورد، بسیاری از فعالیت های علمی در مساجد پیگیری می شد؛ تا آن جا که رساله توحیدیه امام صادق(ع) در پی مباحثات یکی از شاگردان ایشان، مفضل، با منکران در مسجد مدینه، شکل گرفت.

وی با اشاره به بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی گفت: رهبر معظم انقلاب، افق گام دوم انقلاب را تحقق تمدن نوین اسلامی دانسته اند و این تمدن نوین باید با بهره از تجارب گذشته محقق شود. 

وزیر فرهنگ افزود: دشمن همواره تلاش کرده تا مردم را از مساجد دور کند در حالی که پس از پیروزی انقلاب و در طول دفاع مقدس، مساجد همچنان کانون تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بودند. از اعزام نیرو به جبهه ها تا رخدادهای فرهنگی هنری از جمله نمایش فیلم و تئاتر همگی با محوریت مساجد شکل می گرفت و نوجوانان حضور در اجتماعات مدنی نظام اسلامی را در مساجد تجربه می کردند.

 اسماعیلی تاکید کرد: در سال های پس از
دهه شصت، بر مبنای یک تفکر وارداتی، تمرکز رویدادهای اجتماعی از مساجد برداشته شد تا نسل جوان از مساجد فاصله بگیرند و ایده شکل گیری کانون های فرهنگی هنری مساجد در همین مقطع زمانی شکل گرفت تا در کنار فضاهای نوظهور اجتماعی، مرکزیت مساجد تضعیف نشود و فعالیت های فرهنگی هنری با محوریت مساجد تداوم یابد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به جایگاه کانون های مساجد در ساختار فرهنگی کشور گفت: بر اساس گزارش ها، بیش از نوزده هزار کانون در جشنواره فهما سال گذشته مشارکت داشتند. از سوی دیگر  مصوبه هیئت دولت برای تبدیل ستاد کانون های مساجد به نهاد عمومی با نظر مثبت رئیس جمهور گام مهمی در اصلاح ساختاری این نهاد بود  و امیدواریم با مصوبه مجلس این روند تکمیل و تثبیت شود. 

وزیر فرهنگ نخستین گام پیش روی مسئولان ستاد کانون های مساجد را پیگیری مسائل حقوقی و ساختاری این نهاد دانست و گفت: نمی خواهیم فعالان مساجد را به کارمندان دولت تبدیل کنیم اما با تخصیص بودجه حساب شده تلاش می کنیم کانون های مساجد را تقویت کنیم.

وی افزود: وزارت فرهنگ بار اصلی قرارگاه محرومیت زدایی را بر دوش کانون های مساجد قرار داده است؛ چرا که این کانون ها گستره مساجد سراسر کشور است و به واسطه مساجد می توان برای انقلاب اسلامی نیرو جذب کرد.

اسماعیلی در بخش دیگری از سخنان خود به اتفاقات یک ماه اخیر کشور گفت: فتنه ای که در یک ماهه اخیر پشت سر گذاشته ایم نشان داد که در سال های گذشته از ظرفیت مساجد به خوبی بهره نبرده ایم.

وی ادامه داد: مساجد باید کانون محلات شهری باشد و امر به معروف از سوی مردم محلات با زبان دوستی ترویج شود. اگر امر به معروف را از مساجد و محلات بگیریم و در میادین شهری متمرکز کنیم، طبیعتا ممکن است اتفاقاتی خارج از تدبیر ما رخ دهد. بنابراین باید در نقطه آسیب وارد عمل شد و اجازه نداد حجم آسیب گسترش پیدا کند. 

وزیر فرهنگ افزود: متاسفانه مفهوم و معنای امر به معروف در جامعه ما تقلیل پیدا کرده است و چنان که رهبری معظم انقلاب فرمودند صرفا جزئیات پوشش را به ذهن می آورد؛ حال آن که این موضوعات، حداقل های امر به معروف است و کشور ما بعضا دچار مشکلاتی است که باید به طور جدی به آن ها پرداخت. 

اسماعیلی تصریح کرد: چنان که احادیث فراوانی در اهمیت نماز جماعت وارد شده، بزرگترین معروف ترویج مسجد است و امر به معروف یعنی دعوت به حضور در مسجد و صفوف فشرده نماز جماعت. آیه "ان الصلاه تنهی عن الفحشاء و المنکر" به روشنی از این وعده قرآنی خبر می دهد که ترویج نماز موجب کاهش فحشا و منکر می شود.
 
وزیر فرهنگ با بیان این که دشمن در نقطه حساس فرهنگ خیمه زده است، گفت: نسل جدید دهه هشتادی ما نه تنها از امام(ره) و جنگ تحمیلی خاطره ای ندارد، بلکه اتفاقات فتنه هشتاد و هشت را هم به خوبی به یاد ندارد. این نسل اطلاعات خود را از فضای مجازی کسب می کند و فضای فکری متفاوتی دارد.
 
اسماعیلی افزود: امروز وقتی به فضای مجازی نگاه می‌اندازیم شاهد غلبه دشمنان در جنگ روایت هستیم که با استفاده پیشرفته ترین ابزار رسانه ای واقعیت های جامعه را در فضای مجازی وارونه جلوه می دهند، بطوری که انگار انقلاب اسلامی در بدترین شرایط ممکن قرار دارد.

وی در پایان تاکید کرد: آشتی نسل جوان با فرهنگ اصیل و بومی ماموریت مهم امروز مسئولان فرهنگی کشور است که البته دشواری های خاص خود را دارد.