دکتر امید عبدالهی مدیرکل رصد پایش و آینده نگاری و نماینده شورای عالی انقلاب فرهنگی در استان البرز، در مصاحبه با مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی از رونمایی برش نقشه مهندسی فرهنگی استان البرز در هفته آینده به عنوان هفتمین استان دارای سند بالادستی حوزه فرهنگ، خبر داد.
به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، مشروح گفتگو به شرح ذیل است:
- ضرورت و اهمیت مهندسی فرهنگی چیست؟
عبدالهی: مهندسی فرهنگی یکی از مطالبات اصلی رهبر معظم انقلاب اسلامی از شورای عالی انقلاب فرهنگی به شمار میرود که بارها و به صورت موکّد از سوی ایشان مطرح گردیده است. بدون تردید مهندسی فرهنگی تأثیر تعیینکنندهای در اصلاح و بهبود وضع نابسامان فرهنگی کشور، ایجاد زمینة لازم برای مقابلة فعّال و مبتکرانه با ابعاد تازة تهاجم فرهنگی غرب و از همه مهمتر تضمین حیات انقلاب اسلامی به عنوانی یک انقلاب عظیم فرهنگی خواهد داشت؛ لذا سرمایهگذاری مادی و معنوی جدّی و سریع برای اجرای مهندسی فرهنگی یکی از ضرورتهای گریزناپذیر قلمداد میشود.
خط مشی گذاری در مدیریت فرهنگی یکی از اقداماتی است که مورد پذیرش اکثر کشورهای توسعه یافته هم قرار گرفته است، وجود این خط مشی گذاری موجب میگردد تا به بخش قابل ملاحظهای از نیازهای بخش فرهنگ عمومی پاسخ داده شود.به تبعِ رویکرد کشورها به فرهنگ، عرصه های مورد توجه آنها در فرهنگ هم مشخص میشود، که میزان پوشش این عرصهها باید با توجه به اسناد بالادستی و خرده فرهنگها و بقیه مسائل مبتلابه در آن کشور تعیین گردد.
نقشه مهندسی فرهنگی کشور که بحث جدی آن از سال 1386 مطرح و در نهایت درسال 1392 تصویب شد از این نوع خط مشی گذاری است. مهندسی فرهنگی با هدف بازشناسی، ارتقاء و مدیریت بخش فرهنگی و جهت دهی آن بر پایه هویت اصیل اسلامی – ایرانی با توجه به مقتضیات ملی و جهانی تبیین شده است. در سند، با برشمردن مفاهیم، ارزشها، اصول کلی و چشم انداز فرهنگی کشور به تبیین راهبردها و اقدامات ملی برای نیل به اهداف کلان فرهنگی پرداخته و در نهایت چارچوب نهادی نظام فرهنگی کشور (شامل سیاستهای کلان ملی و استانی) تبیین شده است.
نقشه مهندسی سه بعد اصلی هویت حیات و امنیت فرهنگی را مورد توجه قرار داده و به عنوان سند بالادستی حوزه فرهنگ معرفی گردید. سوای از همه بحثهایی که پیرامون نقشه مهندسی فرهنگی وجود دارد باید گفت که بدون شک وجود یک نقشه راه که حاصل مطالعات مداوم و جرح و تعدیلهای متعدد اصحاب فرهنگ بوده است برای ادامه مسیر لازم و ضروریست و این بدان معنا نیست که در طول مسیر نیاز به بازنگری و اصلاح این سند نباشد.
- ضرورت برش استانی و اهمیت و جایگاه این برشهای استانی نقشه در توسعه و پیشرفت هراستان چیست؟
عبدالهی: مهمتر از خود سند نحوه اجرایی سازی این سند و تداوم مسیر آن در سطح مناطق و استانهای کشور است. یعنی اگر نقشه مهندسی فرهنگی کشور مبنای توسعه فرهنگی کشور است این مساله منوط به توسعه در سطوح استانی هم می باشد بدون شک در ین مسیر توجه به زیست بوم و وضعیت فرهنگی و اجتماعی استانها مسیر توسعه ابعاد مختلف استان را هموارتر خواهد ساخت.
به نظر بنده یکی از نقاط قوت برشهای استانی این نکته است که هر چند برش استانی تداوم نقشه در سطح اقدامات و برنامه های استانی است لکن چون این برش ها توسط خود استان تهیه و برای اجرا آماده می شود و نمایندگان دبیرخانه در واقع فقط راهبری تهیه نقشه هر استان را بر عهده دارند بنابراین مسائل احصا شده در هر استان از دل واقعیت های موجود استان برآمده است و قطعا زیست بوم استان را مورد توجه قرار داده است و بسیار دقیقتر و ملموس تر از زمانی است که این مسائل را بخواهیم بیرون از استان احصا نماییم.
نکته اساسی دیگر در مورد برشهای استانی نقشه هم این مساله است که این برشها گام را از اقدامات ملی فراتر گذاشته و در قالب اقدامات استانی و برنامه های اجرایی و همراهی و همکاری مسئولین و دست اندرکاران اجرایی خو داستان تهیه شده است. بنابراین این برشها قطعا نقشه مهندسی فرهنگی را یک قدم دیگر به اجرا نزدیکتر ساختهاند.
- برش استان البرز به چه مسائلی پرداخته است؟
عبداللهی: استان البرز به لحاظ ریشههای تاریخی یکی از کهنترین استانهای کشور به حساب میاید که دارای جاذبههای تفریحی و گردشگری بسیار زیادی است و نکته ای که بسیار اهمیت دارد تنوع قومیتی و فرهنگی در این استان است بعد از استان تهران، البرز مهاجرپذیرترین استان کشور محسوب میشود که البته این مساله فرصت و تهدیدهای فرهنگی و اجتماعی فراوانی را در این استان به وجود آورده است و همچنین نزدیکی این استان به تهران و حجم تبادلات فرهنگی و رفت و آمدهای زیاد بین این دو تا استان باعث تاثیر و تاثرات فراوانی شده است.
این میزان از تنوع جمعیتی، زیستی و تنوع خرده فرهنگها، توجه و برنامهریزیهای دقیق و موثری در حوزههای فرهنگی و اجتماعی را میطلبد و نقشه مهندسی فرهنگی برش استان البرز با توجه به اهمیت این موضوع و به همت مسئولین فرهنگی استان و فعالان حوزههای فرهنگ تهیه شده است نقشه مهندسی فرهنگی کشور برش استان البرز سندی است که پنج مسئله فرهنگی استان را به عنوان اولویتهای اصلی مورد توجه قرار داده است و برای آنها برنامه و طرح ارائه کرده است.
این موضوعات عبارتند از تضعیف سبک زندگی ایرانی- اسلامی به ویژه در میان جوانان ، ضعف بنیان خانواده و افزایش نرخ طلاق ، حاشیه نشینی و ضعف کانون های هویتی،: ناکارآمدی مدیریتی در جلب اعتماد عمومی و کمبود زیر ساخت های فرهنگی.
این سند برای حل مسائل عنوان شده 23 اقدام ملی و 84 اقدام استانی و 156 برنامه و فعالیت دستگاهی را در دستور کار قرار خواهد داد. که تفضیل برنامهها و نگاشت نهایی آنها در سند مذکور بیان شده است.
حضرت آیت الله حسینی همدانی، امام جمعه محترم و نماینده ولی فقیه در استان که خود فرد فرهنگی هستند در زمینه تهیه سند همکاریهای مناسبی داشتند و رهنموودهای تاثیرگذاری برای مسئولین استان داشتند، ضمن اینکه اداره کل فرهنگی و اجتماعی استان، جناب حجه الاسلام سعیدی نماینده محترم امام جمعه و همچنین سایر نهادهای فرهنگی استان همکاری ثمربخشی را در تهیه نقشه داشتند که از همه عزیزان سپاسگزاریم. برش نقشه مهندسی فرهنگی استان البرز در هفته آینده به عنوان هفتمین استان دارای سند بالادستی حوزه فرهنگ، رونمایی خواهد شد.
امید میرود همچنان که در بعد تهیه سند همکاری و همراهی مناسبی صورت گرفته است شاهد اجرای مناسب و دقیق سند تهیه شده باشیم و اثرات و تبعات مثبت فرهنگی و اجتماعی آن را در آینده نزدیک در سطح استان شاهد باشیم.