پژوهش «موج سوم پیمایش سنجش وضعیت مصرف کالاهای فرهنگی در ایران»؛ بهکوشش دکتر سعید معیدفر (مدیر علمی)، محمد سلگی (مدیر طرح) و عباس وریجکاظمی (ناظر علمی) انجام شده که توسط پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در سال 1399 منتشر شده است.
به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، شناخت عالمانه مصرف فرهنگی؛ جزئیات، الگوهای اصلی و روندهای نوپدید؛ گامی در راستای بازنگری و بررسی ذائقه فرهنگی مردم ایران، به منزلۀ یکی از نشانگرهای تحولات فرهنگی و اجتماعی کلان و بهعنوان منبعی موثق در تحلیل تمایزات و نابرابریها در دسترسی به تولیدات فرهنگی و نیز معیاری برای سنجش کارآمدی و اثربخشی سیاستهای فرهنگی است.
لذا هدفکلی پژوهشگران این پیمایش به شرح ذیل است:
فراهم ساختن مجموعهای از دادهها درباره شیوه گذرندان زمان فراغت مردم در شهرها و روستاهای ایران و «مصرف فرهنگی» آنان بوده است. همچنین این پژوهش از نظر هدف، کاربردی بوده و از نظر زمانی، از نوع مقطعی میباشد. از نظر گستره، از نوع پهنانگر میباشد. در این پژوهش در دو سطح توصیفی و تحلیلی و با بهرهگیری از پارادایم مطرح در چهارچوب نظری، یافتههای بهدست آمده ارائه شده است.
دادههای این پژوهش به شیوه پیمایش گردآوری شده است. اطلاعات مربوط به شهروندان ایرانی از طریق پرسشنامه ساختاریافته بهصورت مصاحبه رودرو، جمعآوری شده است.همچنین جمعیت آماری این پژوهش، شامل تمامی افراد 15 سال به بالای ساکن شهر و روستاهای کشور است.
تعداد نمونه در این بررسی 15606 نفر در 31 استان کشور هستند.
این پیمایش در فروردین و اردیبهشت 1398 به مرحله اجرا رسید و در سال 1399 توسط پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات منتشر شد.
بخش
"مشارکت اجتماعی" این پیمایش، عضویت و مشارکت فرد در کانونها، انجمنها، احزاب، تشکلها، شوراها و امور فرهنگی، مذهبی، علمی، صنفی و سیاسی بررسی شده است.
بخش
«معاشرت اجتماعی»، برگزاری جشن تولد برای اعضای خانواده و به واسطۀ آن دورهمی خانواده و شرکت دوستان و آشنایان در آن و نیز میزان رفت و آمد با خویشاوندان، همسایگان، دوستان و همکاران بررسی شده است.
از پاسخگویان پرسیده شده که «در سال گذشته در خانواده شما جشن تولد برای فردی از اعضا برگزار شده است؟»
63.1 درصد گفتهاند که درسال گذشته جشن تولد برگزار کردهاند.
58.3 درصد برگزارکنندگان جشن تولد یا 36.8 درصد گفتهاند که در این مراسم افرادی غیر از اعضای خانواده نیز شرکت کردهاند.
در جدول ذیل
«برگزاری جشن تولد» نشان داده شده است:
بنابراین با کاهش سن، افزایش سطح تحصیلات، منزلت شغلی و پایگاه اقتصادی افراد میزان کسانی که گفتهاند در منزل آنان جشن تولد برگزار میشود و در این جشن افرادی غیر از اعضای خانواده نیز شرکت میکنند بیشتر میشود.
زنان بیشتر از مردان گفتهاند که در منزل آنان جشن تولد برگزار میشود و در این جشن افرادی غیر از اعضای خانواده نیز شرکت میکنند.
دانشآموزان و دانشجویان بیشتر از شاغلان و این دو بیشتر از خانهدارها و بیکاران و افراد دارای درآمد بدون کار کمتر از دیگر گروههای فعالیت گفتهاند که در منزل آنان جشن تولد برگزار میشود.
دانشآموزان و دانشجویان بیشتر از دیگر گروههای شغلی و افراد دارای درآمد بدون کار کمتر از دیگران گفتهاند که در برگزاری جشن تولد، افرادی غیر از اعضای خانواده شرکت میکنند.
در بخش
«رفت و آمد با خویشاوندان» از پاسخگویان پرسیده شده هر چند وقت یکبار با اقوام و خویشان رفت و آمد میکنید؟
7.6 درصد گفتهاند هرروز، 20 درصد هفتهای چندبار، 22.7 درصد هفتهای یکبار، 19.2 درصد ماهی دو سه بار، 12.6 درصد ماهی یکبار، 11.4 درصد سالی چندبار و 4.4 درصد سالی یکبار با اقوام و خویشان رفت و آمد دارند و 1.5 درصد نیز اصلاً رفت و آمد با خویشاوندان ندارند.
در جدول ذیل
«رفت و آمد با افراد و میزان آن» نگاشته شده است:
همچنین از پاسخگویان دربارۀ رفت و آمد با دوستان و همچنین رفت و آمد با همکاران سؤال شده است که با نتایج بهدست آمده معلوم شد که
هنوز بیشترین رفت و آمدهای افراد با یکدیگر در حوزه اقوام و خویشان و کمترین رفت و آمدها با همکاران است.
در جدول ذیل
«رفت و آمد با افراد و میزان آن» نگاشته شده است:
بنابراین مشخص شد
با افزایش سن، رفت و آمد با همسایگان افزایش و با دوستان کاهش مییابد.
رفت و آمد افراد در گروههای سنی 26 تا 64 سال با همکاران بیشتر از دیگر گروههای سنی است و رفت و آمد با خویشاوندان گروه سنی خاصی نمیشناسد.
مردان بیشتر از زنان با همکاران و دوستان خود، رفت و آمد دارند و زنان کمی بیشتر از مردان با همسایگان رفت و آمد میکنند.
با افزایش سطح تحصیلات مراوده و رفت و آمد با همسایگان کمتر و رفت و آمد با دوستان و همکاران بیشتر میشود.
با افزایش منزلت شغلی و پایگاه اقتصادی رفت و آمد با دوستان، همکاران و اقوام و خویشان افزایش و با همسایگان کمتر میشود.
دانشآموزان و دانشجویان کمتر از دیگر گروههای فعالیت با همسایگان و همراه شاغلان بیشتر از دیگران با دوستان رفت و آمد دارند.
خانهدارها کمتر از دیگران با همکاران و همراه افراد دارای درآمد بدون کار کمتر از دیگران با دوستان و بیشتر از دیگران با همسایگان رفت و آمد دارند.
شاغلان بیشتر از افراد دارای درآمد بدون کار و این دو بیشتر از بیکاران با همکاران رفت و آمد دارند.
رفت و آمد با اقوام و خویشان در گروههای سنی، جنسی و فعالیتی تقریباً پایدار است و تغییر نمیکند و تنها با منزلت شغلی و پایگاه اقتصادی تغییر میکند.
در جدول ذیل
«رفت و آمد و ویژگیهای فردی و پایگاهی» نگاشته شده است:
هنوز بیشترین رفت و آمدهای افراد با یکدیگر در حوزه اقوام و خویشان و کمترین رفت و آمدها با همکاران است.