پژوهش «روش اسلامی نهادینه کردن عفاف در جامعه، با رویکرد ترتیب نزولی سوره‌ها»؛ به‌‌کوشش عبدالکریم بهجت‌پور (مجری طرح)، دکتر مهدی رضاييان (ناظر طرح) انجام شده که توسط دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 1394منتشر شد.
به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی در مقدمه این پژوهش نگاشته شده است تنظیم درست روابط انسان با خود، خدا، دیگر انسان‌ها و جهان هستی کار بزرگ دین کامل و همهجانبهنگر اسلام است.
بخشی از تعالیم دینی باید به تبیین حدود و تعریف چهارچوب حیا و عفت‌ورزی بپردازد و بخش دیگر به ارائه برنامه‌ای عملی جهت تثبیت این فضیلت انسانی، در حیطه‌ی فردی و اجتماعی و مراقبت مستمر بر رعایت آن توجه دهد.
بیشک دین موافق نیازهای درونی بشر و همسو با ویژگیهای خلقتی انسان‌ها بوده و پاسخ به نیازهای طبیعی آنان را به رسمیت میشناسد. اصولاً رسالت بزرگ دین، حرکت انسان در راستای شکوفا ساختن همه ظرفیتها و قابلیتهای عاطفی، روحی، عقلی، علمی و عملی او بهشکلی جامع و متوازن است.
بنابراین مسأله اصلی امروز کشور ما، چگونگی سامانبخشی به خط انتقال عناصر فرهنگ دینی (شامل مفاهیم، معارف، ارزشها و رفتارها) است که ضمن برخورداری از همراهی و استقبال حداکثری گروههای هدف، با کمترین هزینه، توان خارج ساختن رقبا را از میدان داشته باشد و نتایج ماندگارش سندی بر ارزشمندی و درستی آن باشد.
بنابراین هدف از این نوشتار، ترسیم صراط مستقیم قرآنی، و ارائه تصویر روش خدای متعال برای تحول جامعه هدف است. تأمین این هدف، مربیان و مدیران فرهنگی را قادر می‌سازد تا طرح‌ها و برنامه‌های فرهنگی، تربیتی، حقوقی و اجتماعی را در روشی روان و آسان و قابل انتساب به خدای متعال سامان داده و اطمینان داشته باشند که دعوت به ارزش‌های دینی را بنا بر بصیرت برگرفته از دین، طراحی کرده‌اند.
همچنین ترکیب محتوا و شیوه، با عنایت به مخاطب و زمان مناسب روش این پژوهش است.
در ذیل عنوان
«روش اسلامی نهادینه کردن عفاف در جامعه با رویکرد ترتیب نزولی سوره‌ها» نتایج منتج به آن به‌شرح ذیل نگاشته شده است:
- تنظیم رابطه انسان با پرودگار بر مدار بندگی خالصانه،
- کنترل و مراقبت بر این رابطه،
- اجتناب دادن افراد مؤمن از آلودگیهای جنسی،
- کنترل و مراقبت بر این ارزش فردی،
- اجتماعیسازی ارزش اخلاقی عفاف،
- کنترل و مراقبت بر این ارزش اجتماعی.
بین مراحل شکلگیری جامعه ایمانی با گام‌های فرهنگسازی عفاف و پوشش در قرآن، هماهنگی معناداری وجود دارد. ترکیب مراحل شکلگیری جامعه ایمانی با گام‌های شش‌گانه نهادینهسازی و فرهنگ شدن عفاف و پوشش اسلامی در جامعه معاصر نزول، بخش زیادی از مرادهای خدای متعال و روشهای تحولآفرین قرآن را دراختیار پژوهشگران قرار میدهد.
همچنین گام‌های شش‌گانه «نهادینهسازی و فرهنگ شدن عفاف و پوشش اسلامی در جامعه» به‌شرح ذیل نگاشته شده است:
گام نخست: بندگی خالص پروردگار(علق نزول 1تا قمر نزول 37)،
گام دوم: کنترل و مراقبت بررابطه بندگی،
گام سوم: اجتناب دادن مؤمنان از آلودگیهای جنسی و مقاومسازی آنها،
گام چهارم: کنترل و آسیبشناسی مقاومت بندگان خدا بر اجتناب از آلودگی جنسی،
گام پنجم :اجتماعیسازی ارزش اخلاقی عفاف و پوشش اسلامی و اوجگیری احکام تضمینی عفاف،
گام ششم :کنترل و مراقبت بر ارزش اجتماعی عفاف.
همچنین
«تثبیت و ماندگاری امر عفاف» به‌ترتیب با این توصیهها همراه بوده است:
- راه مهم برای گریز از شکستن پیمانهای الهی، شکیبایی و نماز است. مؤمنان باید از راه عمل به این دستور، به تقویت استواری خود بر عمل به پیمانهای الهی بپردازند،
- مؤمنان در انتخاب همسران حساس باشند و با برتری دادن عامل ایمان به بهگزینی دست بزنند،
- هرگونه تزلزل در روابط همسران باید به نحو شایسته، عادلانه و کریمانه‌ای در زمان مناسب ترمیم شود.
- محروم کردن زنان مطلقه از همسرگزینی جدید، جایز نیست و هیچکس اجازه ممانعت از ایشان درباره ازدواج مجدد را ندارد،
- طلاق و جدایی همسران از یکدیگر نباید همراه با تلاش برای شکستن حرمت و کرامت همسران و آلوده شمردن آنها باشد.
- همه جامعه ایمانی باید برای مراقبت از پاکی جامعه و آلوده نشدنش به فسادهای اخلاقی مراقب باشد و نگذارد تا آلودگیهای اخلاقی جنبه گسترده و اجتماعی به خود بگیرد،
جامعه ایمانی باید اهل بصیرت باشند. بههمین منظور، باید تقوا و خویشتنداری را در جامعه گسترش داد،
- لازم است تا آحاد والدین، برای اهل عبادت بودن فرزندان و سلامت آنها از مکر شیطان به درگاه خدا دعا کنند،
- باید در جامعه ایمانی، گروهی از مؤمنان به دعوت برای گسترش خیر در جامعه و امر به معروف و نهی از منکر اقدام کنند،
- باید با عوامل کندکننده ازدواج مؤمنان برخورد، و برای آنها چارهاندیشی کرد،
- همسران باید در چهارچوب تقوا، میزان تحمل خود را از همسرانشان بالا ببرند و حدالمقدور کجرفتاریهای همدیگر را تحمل کرده با خدا معامله کنند،
- اختلال در روابط همسران در داخل خانه، حتی المقدور توسط خود اعضای خانه و یا وابستگان آنها رفع شود و درصورت گریزناپذیری به دادگاههای صالح و خارج از خانه، ارجاع شود،
- در جامعه ایمانی باید واکنشهای منفی سخت و شدیدی در بهتانزدنهای جنسی حاکم باشد،
- آحاد جامعه ایمانی باید بر حفظ ارزشها و آرمانهای الهی در جامعه حساسیت نشان دهند،
- مردم باید قدردان احکام الهی نازلشده درباره عفاف و پوشش باشند،
- جامعه ایمانی باید به اهل انحراف فرصت بازگشت و اصلاح را بدهد و به عبارت روشن‌تر اصولاً این محدودیتها برای تنبیه و اصلاح افراد منحرف است نه حکمی دائمی و مستمر که تا پایان زندگی آنها تداوم داشته باشد،
- باید با هرگونه اشاعه فحشا و آبروریزی اخلاقی مؤمنان، معامله انکار و برخورد شدید کرد مگر آنکه در دادگاه صالحه اثبات شود،
- بهمنظور تقلیل فرصتهای اتهامزنی و رفع سوءتفاهمها، ضرورت دارد تا مؤمنان از ورود سرزده به خانه همدیگر و بدون اجازه از اهالی خانه، اجتناب کنند،
- بهمنظور حمایت از حریم پاکی اخلاقی افراد و خانوادهها، لازم است تا از مؤمنان و مؤمنات از نگاه به مواضع غیرجایز اجتناب کنند،
- برای تداوم عفاف و جلوگیری از گسترش آلودگیها، ضروری است برای ازدواج مؤمنان مجرد و مؤمنات آنها تشریک مساعی کند، البته مجردان نیز تا تحقق شرایط مناسب ازدواج عفت‌ورزی کنند.
فایل پژوهش مذکور را می‌توانید از اینجا دانلود کنید:
