هشتاد و هفتمین گردهمایی معاونان فرهنگی واحدها و سازمان‌های جهاددانشگاهی امروز چهارشنبه ۲۶ آبان‌ماه با حضور عیسی علیزاده، معاون فرهنگی جهاددانشگاهی، محمدحسین حسنی، رئیس سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور، مهدی عباسی رئیس سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی و جمعی از معاونان فرهنگی و رؤسای سازمان‌ها و مراکز فرهنگی جهاد دانشگاهی سراسر کشور برگزار شد.
در ابتدای این نشست، عیسی علیزاده، معاون فرهنگی جهاددانشگاهی با تأکید بر اینکه جهاددانشگاهی در انتقال به موقع فعالیت‌های فرهنگی از فضای حقیقی به فضای مجازی در ایام تعطیلی کرونایی دانشگاه‌های کشور، کارنامه قابل قبولی را به جای گذاشته است، گفت: در جهاد از اولین مجموعه‌های فرهنگی بودیم که توانستیم مخاطبان خود در دانشگاه‌ها را در فضای مجازی بازیابی کنیم.
وی با تأکید بر اینکه برای کار فرهنگی اصیل و اثرگذار باید هزینه کرد، گفت: این حرف به معنای مخالفت با توسعه اقتصاد فرهنگ نیست، ولی واقعیت این است که هدف کار فرهنگی وقتی درآمدزایی تصور و تلقی می‌شود، محصول نهایی از استانداردها و معیارهای فرهنگی فاصله دارد ولی زمانی که غایت کار فرهنگی، تعالی فرهنگ و جامعه باشد و در خلال آن درآمدی هم حاصل شود، قطعاً مطلوب خواهد بود.
در ادامه رادیو رویتاب گزارشی از فعالیت‌های واحدهای مختلف جهاددانشگاهی کشور پخش کرد و سپس مهدی کاموس، نویسنده و مدرس تاریخ شفاهی کارگاه آموزشی درآمدی بر تاریخ شفاهی در ایران را برگزار کرد.
وی با اشاره به اینکه امروز روز آزادسازی سوسنگرد است، گفت: من با زنان و مردان سوسنگرد سخن گفته‌ام؛ روزگاری که بر سوسنگر گذشت روزگار غریبی بود و جا دارد تاریخ شفاهی سوسنگرد کار شود.
کاموس مهم‌ترین نکته در مورد تاریخ شفاهی را منبع و منشأ آن دانست و گفت: تاریخ نگاری شفاهی به معنای روش را می‌توانیم در تاریخ روایی و نقلی جست‌وجو کنیم. در تاریخ نگاری اسلامی زیاد دیده‌ایم که مطلبی به نقل از فلانی و فلانی و فلانی و ... بیان می‌شود و معمولاً منابع مرجع در ارائه تاریخ، کسی جز افراد مشهور و شاهد نیستند که یا عامل اتفاق بودند و یا ناظر و یا نقل قول کننده؛ مثل صحابه که در رخدادهای تاریخی یا شاهد و عامل یا نقل کننده رخداد.
وی ادامه داد: مبنای تاریخ‌نگاری روایی یا نقلی، نقل قول از افراد است. بسیاری از افراد گمان می‌کنند تاریخ‌نگاری نقلی همان نگارش تاریخ شفاهی است که این اشتباه موجب آسیب شده است، چراکه مجموعه مصاحبه‌هایی از یک شخص را کنار هم جمع و منتشر می‌کنند و تصور می‌کنند این اقدام، تاریخ‌نگاری شفاهی است.
این نویسنده در تشریح رخدادهایی که وقوع آنها موجب پدید آمدن تاریخ‌نگاری شفاهی شد، گفت: دو سال بعد از جنگ جهانی اول، رادیو و ضبط صوت اختراع شد که تحول مهمی در ضبط و انتقال داده‌ها ایجاد کرد. با اختراع رادیو، ضبط خاطرات سربازان جنگ جهانی اول و در ادامه خاطرات سربازان جنگ دوم جهانی انجام شد.
وی به این مسئله اشاره کرد که وقوع جنگ‌های جهانی موجب شکست نظریات فراگیر مثل مارکسیسم و ... در جهان شد و افزود: با شکست نظریات مهم و کشتار میلیونی انسان‌ها شعارهای آزادی خواهانه با شکست مواجه شد و با افول نظریه‌های کلان بعد از جنگ جهانی دوم مواجه هستیم.
کاموس اضافه کرد: با این اتفاق پس از جنگ جهانی دوم نظریات خُرد بیشتر مطرح و جایگاه پیدا کرد و افرادی به سمت ضبط تاریخ طبقه بی‌صدا و اقلیت پرداختند. یعنی به جای اینکه مانند گذشته برای نقل جنگ به سراغ ژنرال‌ها بروند به سراغ سربازان، خانواده سربازان، زنانی که همسرانشان را در جنگ از دست داده بودند و ... رفتند و جنگ را از زبان آنها روایت کردند و بعدها چندین دانشگاه مطرح دپارتمان تاریخ شفاهی را راه‌اندازی کردند.
تاریخ شفاهی جانبازان اعصاب و روان و شیمیایی را تهیه کنیم
وی با یادآوری این مسئله که اکنون در جهان مرکز شهادت‌های مردمی وجود دارد که مردم اتفاق‌های شهر خود را در آن گزارش می‌کنند، گفت: می‌توانیم علیه سازمان مجاهدین خلق گزارش‌ها و شهادت‌های مردمی از ترور افراد بی‌گناه و عادی را جمع‌آوری و علیه این سازمان در مجامع بین‌المللی استفاده کنیم. همچنین اسنادی که در مورد تاریخ شفاهی جانبازان اعصاب و روان و شیمیایی وجود دارد را در قالب تاریخ شفاهی برای مردم جهان مطرح کنیم که این کار دست بالای ما در مجامع جهانی را فراهم می‌کند.
کاموس با اشاره به اینکه اکنون سردمدار نگارش تاریخ شفاهی یهودیان هستند که به دنبال ساختن و تداوم خاطره جمعی از ماجرای هولوکاست در جهانند، گفت: در ایران از این ظرفیت استفاده نکرده‌ایم.
وی در مورد معایب و مشکلات تاریخ شفاهی نویسی در ایران گفت: آنچه در ایران رخ می‌دهد مبتنی بر حوزه نظری و فلسفی تاریخ شفاهی نیست بلکه حوزه روشی تاریخ شفاهی است؛ در بهترین حالت نگاهمان در نگارش تاریخ شفاهی تولید دانش ضمنی و یا تجربه‌نگاری است و برای جمع‌آوری تجربه‌های مدیریتی و خاطرات افراد به سراغ آنها می‌رویم و کمتر به تاریخ طبقه پایین پرداخته می‌شود.
تاریخ را فقط بیان می‌کنیم نه تبیین
این مدرس نگارش تاریخ شفاهی با تأکید بر اینکه تاریخ تبیین و بیان امر واقع است، گفت: در ایران فقط در حال بیان امر واقع هستیم و به تبیین آن نمی‌پردازیم. عده‌ای فقط رکوردر در مقابل فردی می‌گذارند و از او می‌خواهند رخدادها را بیان کند ولی خودشان به دلیل فقط اطلاعاتی توان نقد صحبت‌های آن فرد را ندارند. در نگارش تاریخ شفاهی نه فقط به صحبت‌های یک فرد بلکه باید به صحبت‌های اطرافیان او نیز توجه شود و روایت‌های آن شخص را در کنار سایر روایت‌های اطرافیان بیان کرد.
وی تأکید کرد: ارزش تاریخ شفاهی به تعدد و تکثر روایت‌ها و نگاه انتقادی نسبت به رخدادها است. بسیاری تاریخ شفاهی را با مصاحبه مطبوعاتی اشتباه می‌گیرند و صرفا مجموعه مصاحبه‌ها را به هم وصل و منتشر می‌کنند.
کاموس بیشتر اشتباهات نگارش تاریخ شفاهی در ایران را رفتن به سمت نخبگان به جای رفتن به سراغ مردم عادی و جمع‌آوری داده‌های صرف و انتقال دانش بدون توجه به تحلیل داده‌‌ها دانست و گفت: تاریخ شفاهی یک فرایند است؛ مثلاً ۵۰ جلد کتاب در مورد یک موضوع است که با چندین نفر در خصوص آن صحبت شده است.
وی در پایان از معاونان جهاددانشگاهی خواست به ثبت تاریخ شفاهی مراکز خود اقدام کنند اما حتماً در این زمینه با افراد متخصص مشورت کنند.
نجمه موسی‌پور از واحد کرمان، سخنران بعدی این نشست بود که به ارائه فعالیت‌های این مرکز از جمله برپایی بزرگ‌ترین فروشگاه صنایع دستی استان کرمان و راه‌اندازی غرفه جهاددانشگاهی برای عرضه ایده‌ها و فعالیت‌های جهاد در آن پرداخت.
علی متقیان، مدیرعامل خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) سخنران بعدی این مراسم بود.
وابسته نبودن به جناح‌ها؛ بزرگ‌ترین امتیاز ایسنا
وی ویژگی و بزرگ‌ترین امتیاز این خبرگزاری را وابسته نبودن به هیچ جناح، فکر و تشکیلاتی دانست و گفت: باید شاکر باشیم که اخبار را به سلیقه و ذوق یک گروه سیاسی و فکری منتشر نمی‌کنیم. ایسنا سال گذشته و ۶ ماه اول امسال در بین خبرگزاری‌های رسمی بالاترین امتیاز و رتبه از لحاظ بهره‌مندی از خبرها در سایت‌ها و مطبوعات را به خود اختصاص داده است و این یعنی به ایسنا اعتماد وجود دارد.
وی امتیاز دیگر ایسنا را یکصدایی و نظم دانست و افزود: ما را به دولتی بودن متهم می‌کنند اما ما خبرگزاری تراز انقلاب اسلامی هستیم. در نظام انقلاب اسلامی و تحت رهبری مقام معظم رهبری کار می‌کنیم. این نظام، دولت، مجلس، قوه قضائیه و ... دارد اما برای خبرگزاری ایسنا همه ارکان مساوی هستند.
در ادامه حسین‌پور از واحد چهارمحال و بختیاری خواستار دقت در ارائه مجوز چاپ کتاب‌ها شد و گفت: هچ کتاب ضعیفی نباید منتشر شود. علی حسینی از واحد قم نیز خواستار برگزاری دوره ضمن خدمت برای معاونت‌های فرهنگی جهاد شد.
در ادامه مهدی رفیعی، رئیس مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران(ایسپا) نتایج نظرسنجی صورت گرفته از دانشجویان در خصوص شناختی که از جهاددانشگاهی و فعالیت‌های آن دارند را بیان کرد و گفت: این نظرسنجی به صورت تلفنی از هزار و ۳۰۰ دانشجو و یا فارغ‌التحصیلانی که حداکثر سه سال از پایان دانشجویی آنها گذشته است، انجام شد. از دانشجویان پرسیده شد در کدام تشکل عضو هستید که بسیج بیشترین درصد را داشت و ۴,۳ درصد اعلام کردند که عضو جهاددانشگاهی هستند.
وی ادامه داد: از دانشجویان سؤال شد آیا نام جهاددانشگاهی را شنیده و با فعالیت‌های آن آشنایی دارید که بیش از ۲۳ درصد نام جهاد را شنیده و با آن آشنایی داشتند. همچنین ۲۸,۹ درصد اعلام کردند علاقه دارند عضو جهاد شوند. از شرکت‌کنندگانی که در برنامه‌های جهاد شرکت کرده بودند در مورد نحوه برگزاری سؤال شد که در مجموع کسانی که شرکت کرده بودند برنامه‌ها را خوب و موفق ارزیابی کردند و این نشان می‌دهد برنامه‌ها خوب برگزار می‌شود اما مشکل یا از اطلاع‌رسانی بوده که تعداد شرکت‌کنندگان کم است یا مشکل دیگری وجود دارد.
رئیس ایسپا همچنین گفت: در این نظرسنجی از دانشجویان سؤال شد که چگونه از برنامه‌های مخصوص دانشجویان مطلع می‌شوید که اعلام کردند بیشتر از طریق شبکه‌های اجتماعی و بعد از طریق دوستان. همچنین از آنها سؤال شد دوست دارید چگونه از برنامه‌های ویژه دانشجویان مطلع شوید که اعلام کردند از طریق شبکه‌های اجتماعی و این مسئله نشان می‌دهد برای معرفی برنامه‌های جهاد باید بیشتر از شبکه‌های اجتماعی استفاده کرد.
وی اضافه کرد: از دانشجویان پرسیده شده چه قدر در برنامه‌های فرهنگی شرکت می‌کنید که ۱۵ درصد اعلام کردند همیشه و زیاد و دلیل اینکه شرکت نمی‌کنند را فرصت نمی‌کنم، علاقه ندارم، دانشگاه مجازی شده، اطلاع رسانی ضعیف است و عدم جذابیت اعلام کرده‌اند. در ادامه لیستی از برنامه‌ها به دانشجویان ارائه شد تا تمایل آنها سنجیده شود که ۷۱ درصد اعلام کردند به برگزاری دوره‌های کارآفرینی و کسب و کار علاقه دارند. برگزاری سفرهای دانشجویی، کنسرت، تئاتر، برگزاری نشست علمی و در آخرین رتبه برگزاری مسابقات قرآنی، مراسم‌ مذهبی و کتابخوانی عنوان شد. در این نظرسنجی تفاوتی بین دانشجویان دانشگاه‌های سراسری، آزاد و ... مشاهده نشد.
راه‌اندازی شبکه گردشگری دانشجویی
در ادامه آزادبخت از واحد لرستان پیشنهاد کرد شبکه گردشگری دانشجویی راه‌اندازی و به سمت تشکیل انجمن‌های علمی گردشگری دانشجویان پیش برویم.
امین مختاری از واحد هنر، اعلام کرد: طی هفته آینده فراخوان اولین رویداد تولید محتوای هدفمند متمرکز بر تولید ویدئوهای یک دقیقه‌ای توسط دانشجویان اعلام و از فعالان این عرصه حمایت می‌شود.
حسین یاری از واحد علوم پزشکی تهران نیز با اشاره به اینکه مهاجرت یکی از دغدغه‌های دانشجویان است و به همین دلیل سلسله برنامه‌هایی با حضور افرادی که مهاجرت کرده‌اند برای دانشجویان برگزار شده است، گفت: انتخاب رشته دوره تخصص یکی دیگر از دغدغه‌هاست که نشست‌هایی نیز در این حوزه برگزار کردیم که مورد توجه دانشجویان قرار گرفت.
وی تأکید کرد: وقتی بیش از ۷۲ درصد دانشجویان اینستاگرام دارند باید از این شبکه اجتماعی استفاده و برای دانشجویان تولید محتوا کرد که ما نیز یک صفحه راه‌اندازی و برای دانشجویان تولید محتوا می‌کنیم و امیدواریم مخاطبان صفحه را تا پایان سال به ۱۰ هزار مخاطب برسانیم.
می‌خوش از جهاددانشگاهی واحد خواجه نصیر نیز پیشنهاد کرد سازمان دانشجویان خارجی که مشغول تحصیل در ایران هستند را راه‌اندازی و از ظرفیت این افراد به عنوان رابطان فرهنگی و بازاریابی استفاده شود.
انتقاد شدید از عملکرد برخی رؤسای واحدهای جهاددانشگاهی برای حذف معاونت فرهنگی مطلبی بود که مهدی عباسی، رئیس سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی آن را مطرح کرد.
در ادامه این نشست حمیدرضا طیبی، رئیس جهاد دانشگاهی با اشاره به اینکه قرار بود از ابتدای این نشست حضور داشته باشد، گفت: امروز دیدار نخبگان با مقام معظم رهبری بود که تأکید شده بود رئیس جهاددانشگاهی به عنوان یکی از نهادهای علمی کشور در این جلسه حضور داشته باشد؛ به همین دلیل دیر به این نشست رسیدم.  
وی ادامه داد: مشکلات عمده کشور ما مربوط به فرهنگ و بی‌فرهنگی می‌شود. از عدم استفاده از دستاوردهای جهاد گلایه دارم که همین مسئله هم حاصل بی‌فرهنگی است که گریبانگیر کشور شده است.
طیبی اظهار کرد: ساختار فرهنگی خوبی در کشور داریم و اگر ضروری بود ساختار فرهنگی دیگری هم تشکیل می‌شد اما باید تلاش کنیم در این ساختارها کار کیفی تأثیرگذار انجام دهیم. در جهاددانشگاهی کارهایی داریم که در سطح ملی خوب انجام می‌شود. ایسنا، ایکنا و ایسپا کارهایشان را خوب انجام می‌دهند. سازمان دانشجویان مناظره‌های خوب دانشجویی برگزار می‌کنند، طرح ایران مرز پرگهر را انجام می‌دهیم اما باید کیفیت کار را افزایش دهیم.
وی تصریح کرد: وقتی کار کیفی تأثیرگذار انجام می‌دهیم حرف‌هایمان شنیده می‌شود پس باید بر روی کار کیفی تمرکز شود. اگر چنین برنامه‌هایی طراحی و اجرا شود حتماً حمایت‌های لازم را دریافت خواهد کرد.
رئیس جهاد دانشگاهی با اشاره به اینکه اکنون بچه‌ها از کارهای سنتی معمول استقبال نمی‌کنند و این یک فرصت است که باید از آن استفاده کرد، گفت: توان اجرای برنامه‌هایی که مورد استقبال دانشجویان باشد را داریم و باید از این فرصت استفاده کرد.
وی با اشاره به پیشنهاد مطرح شده در خصوص انجام برنامه‌های فرهنگی برای دانشجویان خارجی شاغل به تحصیل در ایران، گفت: دانشجویان خارجی ساماندهی خوبی در کشور ندارند. هزینه‌های زیادی برای بورس این افراد انجام می‌شود اما آنها را رها می‌کنیم و وقتی می‌بینند مدل مدیریت جامعه خودمان را نتوانستیم ارائه کنیم، گله‌مند از کشور خارج می‌شوند.
طیبی افزود: می‌توانیم اوقات فراغت دانشجویان خارجی را برنامه‌ریزی کنیم. جهاددانشگاهی دستاورهای خوبی دارد که می‌تواند به آنها ارائه کند. به صورت پایلوت چند واحد جهاد الگویی برای اوقات فراغت دانشجویان خارجی طراحی و آنها را با اقدامات جهاد آشنا کنند.
توسعه اقتصاد دانش‌بنیان
وی با تأکید بر اینکه جهاددانشگاهی تا زمانی که توسعه دانش بنیان و اقتصاد دانش‌بنیان مسئله اصلی کشور نشود، به جایگاه اصلی خود در کشور نخواهد رسید، گفت: به نظر می‌رسد سیاست مسئله اول کشور است و اقتصاد در ارتباط با سیاست مطرح می‌شود. باید اقتصاد دانش بنیان مسئله اصلی کشور شود و سایر مسائل ذیل آن تعریف شوند. البته جهاد اکنون جایگاه خوبی دارد و به نیکی از آن یاد می‌شود.
طیبی با اشاره به اینکه سال ۹۳ بحث تعریف مسئولیت و وظیفه برای جهاد را خدمت مقام معظم رهبری مطرح کردیم، گفت: ایشان مطرح کردند که موضوع را با شورای عالی انقلاب فرهنگی و دولت بیان کنید تا برای جهاد مأموریت تعریف شود اما به این مسئله بهایی داده نشد چون نمی‌خواهند بر روی این موضوعات کار جدی شود و کشور دچار روزمره‌گی شده است.
وی خطاب به معاونان فرهنگی جهاد گفت: چند برنامه ملی خاص و تأثیرگذار تعریف کنید و بودجه بخواهید و تبعات اجرای برنامه را برای جامعه تشریح کنید؛ ما هم تلاش می‌کنیم بودجه را اختصاص دهیم.