به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، دستور اول جلسه 261 کمیته فرهنگ و تمدن ایران و اسلام، موضوع «مواریث پژوهی در دانشگاه‌ها» بود که دکتر غلامحسین رحیمی معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم گزارشی در این زمینه ارائه کرد.
 

 

 دکتر رحیمی با بیان اینکه بنده از مدت‌ها قبل در وزارت علوم این دغدغه را داشتم  که دانشگاه‌های ما بتوانند در حوزه مواریث علمی کشور کار پژوهشی انجام دهند افزود: هدف اصلی این برنامه توجه به مواریث علمی، فرهنگی، فنی و تمدنی کشورمان به اتکاء مطالعات علمی و پژوهش‌های دانشگاهی است.
وی با تاکید بر اینکه ما در کشور روی هر استانی که دست بگذاریم، دانشمندان بزرگ و علمای صاحب نام و برجسته زیادی داریم اضافه کرد: برنامه مواریث پژوهی می‌تواند به سه صورت موضوعی یا متکی به شخصیت‌ها یا ترکیبی از هر دو باشد مثلا هر دانشگاه به یک موضوعی بپردازد و از منظر علمی و تحقیقاتی باید به آن موضوع نگاه کنند.
معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم اظهار داشت: در حوزه مهندسی می‌توان از ظرفیت دانشگاه‌های شریف، امیرکبیر، خواجه نصیر و صنعتی اصفهان استفاده کرد، که خوشبختانه دانشگاه شریف و دانشگاه امیرکبیر رشته فلسفه علم دارند که این رشته ارتباط نزدیکی با حوزه تاریخ علم پیدا می‌کند.
وی با بیان اینکه باید تاریخ علم را خاص کرده و در حوزه تمدن اسلامی بررسی کرد ادامه داد: در مواریث پژوهی ما با دنبال تاریخ به معنای واقعی نیستیم بلکه به دنبال علم، در بستر تاریخ هستیم.
وی تاکید کرد: علوم انسانی، هنر و علوم اسلامی ما باید بتواند با زبان بین‌المللی صحبت کند و نتایج تحقیقاتی خود را در قالب مقالات علمی و پژوهشی در اختیار دنیا قرار دهد و در بسترهای علمی بین المللی چاپ کنند.
بعد از گزارش دکتر رحیمی، اعضا به بیان نظرات و پیشنهادات خود پرداختند.
 

دکتر حسن کریمیان عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در سخنانی اظهار داشت: مطالعه سوابق کشفیات رصد خانه مراغه نشان می‌دهد که نخستین حفریات این رصدخانه از طریق دانشگاه تبریز پیگیری ‌شده است، لذا باید این کشفیات را ادامه داد و دانشگاه تبریز مسئولیت حفریات رصدخانه را بر عهده بگیرد و دانشگاه تهران نیز در این زمینه می‌تواند همکاری‌های لازم را انجام دهد.
وی ادامه داد: مواریث کلمه بسیار وسیعی است و چون این برنامه به اشخاص مربوط می‌شود، لذا اگر مشاهیر پژوهی کنیم بهتر است و از گستردگی موضوع کاسته شده و می‌توانیم به طور خاص بررسی کنیم.
 

همچنین دکتر حسن بلخاری رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در سخنانی اظهار داشت: کلمه مشاهیر حصر در اشخاص می‌شود و با توجه به اینکه در باب موضوع هم کارهای بسیار مهمی انجام شده است، به دلیل گستردگی تمدنی مواریث را انتخاب کردیم، که هم شامل  موضوعات می‌شود و هم از لحاظ مفهومی جامعیت دارد.
وی ادامه داد: انجمن آثار و مفاخر ملی حدود  80 یا 90 ساختمان را ساخته است، ولی بزرگترین مشکلی که در شورای هنر از آن صحبت می‌شود این است که از لحاظ فرهنگی این ساختمان‌ها رها هستند،  لذا در شورای هنر تلاش می‌شود حوزه فرهنگی این مواریث به انجمن آثار و مفاخر برگردانده شود، برای اینکه این جایگاه‌ها تبدیل به قطب تمدنی شوند.
رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با تاکید بر اینکه جنس و روح کارهایی که در وزارت علوم انجام می‌شود، با سبک کار و جنس و روح کار در سازمان میراث فرهنگی متفاوت است اضافه کرد: مواریث پژوهی، تحلیل آکادمیک پژوهش‌های بنیادی، و کار وزارت علوم است و قطعاً مخل، کارهای سازمان میراث فرهنگی نیست و یک ماهیت جدایی دارد.

در ادامه دکتر اسدالله نصیری قیداری رییس دانشگاه شهید بهشتی اظهار داشت: مسئله میراث پژوهی اگر در سطح دانشگاه‌ها اشاعه پیدا کند خیلی مهم است، و باید دانشگاه‌ها در این موضوع درگیر شوند و در حوزه‌های مختلف دانشی دسته بندی شوند و کار را پیش ببرند.
وی افزود: در هر همایش بین المللی نجوم، اختر فیزیک و کیهان شناسی که شرکت می‌کنیم، به دلیل مشارکت جدی که ایران فرهنگی ما در بحث نجوم، اختر فیزیک و کیهان شناسی داشته است احترام ویژه‌ای را به تمدن ایران و اسلام قائلند.
دکتر نصیری قیداری ادامه داد: از قرن دوم تا نهم هجری، 23 رصدخانه اجداد ما در ایران فرهنگی ساختند، رصدخانه مراغه 300 سال بزرگترین رصدخانه جهان بوده است و 120 منجم از کشورهای مختلف در آنجا حضور داشتند، که متاسفانه این گذشته درخشان نجوم و اختر فیزیک ما به دنیا منتقل نشده و این کار دانشگاه‌ها است و لازمه آن، این است که رشته‌های مختلف در دانشگاه‌ها  پژوهش‌های خود را  به زبان‌های بین‌المللی انجام دهند و گذشته تمدن اسلام و ایران را به دنیا معرفی کنند.
رییس دانشگاه شهید بهشتی تصریح کرد: باید بدنه دانشگاه‌ها و انجمن‌های علمی درگیر شود و کارهایی را در سازمان‌های بین المللی مانند یونسکو انجام دهیم، همچنین ثبت رصدخانه مراغه که در یونسکو متوقف مانده است باید با جدیت پیگیری شود.
 

در ادامه دکتر علی وطنی معاون توسعه فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جهوری طی سخنانی گفت: وظیفه اصلی و محوری کمیته فرهنگ و تمدن اسلام و ایران سیاست‌گذاری است، ولی چون متولی اجرایی ندارد نیاز به یک دبیرخانه دارد که منابع مالی و اختیارات کافی داشته باشد، لذا توصیه بنده این است که تدوین سند توسعه فناوری ایران و اسلام باید با جدیت از طرف دبیرخانه پیگیری شود.
وی با تاکید بر اینکه نسل امروز باید با استفاده از تمام تکنولوژی‌ها و نوآوری‌ها یک نقش آفرینی جدی برای تمدن سازی آینده انجام دهد افزود: باید تفکر ساختاری داشته باشیم که که با رفتن و آمدن مسئولین در یک حوزه‌ای، آن تفکر و بینش بنیادی نباید خدشه‌دار شود، همچنین باید مصوباتی داشته باشیم که نسل‌های بعدی روی مبانی علمی و ارزشی، مسیر فعلی را ادامه دهند و هم‌افزایی کنند، به جای اینکه مجددا بخواهند از صفر شروع کنند.
به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، در ادامه این جلسه گزارشی از موضوع «مؤلفه‌ها و شاخص‌‌های تمدن نوین اسلامی» توسط دکتر علی ایرانمنش استاد دانشگاه تربیت مدرس ارائه شد.
 

پس از ارائه این گزارش دکتر محمدرضا شمس اردکانی دبیر کمیته فرهنگ و تمدن اسلام و ایران طی سخنانی گفت: برای داشتن فرهنگ و تمدن نوین ابتدا باید تمام مولفه‌ها و شاخص‌های تمدن قبلی به خوبی احصاء شود، همچنین باید دلایل خیزش و افت تمدن‌ها در دوره‌های مختلف تاریخی مورد بررسی قرار گیرد.
وی ادامه داد: باید به مقتضی زمان و مکان، به برخی از مولفه‌ها با تاکید بیشتری پرداخته شود.
همچنین حجت‌الاسلام و المسلمین حسن خیری رئیس انجمن مطالعات اجتماعی حوزه علمیه قم در سخنانی با بیان اینکه در بحث تمدن پژوهی علاوه بر مولفه‌ها و شاخص‌ها باید به بحث مبانی و رویکردها هم پرداخته شود اظهار داشت: باید در حوزه علوم انسانی مخصوصاً در باب رویکردها، جایگاه ویژه‌ای به تعیین مولفه‌ها و شاخص‌ها که بنا است به تمدن بزرگ اسلامی منتهی شود اختصاص دهیم.
به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، ادامه بررسی مؤلفه‌ها و شاخص‌‌های تمدن نوین اسلامی به جلسه آینده کمیته فرهنگ و تمدن موکول شد.