به گزارش مرکز رسانه و روابط عمومی شورای عالی انقلاب فرهنگی، دکتر ابراهیم شکرانی در نشستی که در محل قوه قضاییه به مناسبت چهلمین سالگرد تشکیل شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد با تسلیت ایام شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) اظهار کرد: امسال چهلمین سال فعالیت شورای عالی انقلاب فرهنگی به پایان رسید. قبل از تشکل شورا، ما حدود پنج سال ستاد انقلاب فرهنگی را داشتیم و اکنون با گذشت چهار دهه از تشکیل شورا، نیاز است نگاهی به گذشته بیندازیم تا چالش‌ها، ظرفیت‌ها و فرصت‌های گذشته و همچنین ظرفیت‌ها و فرصت‌های آینده را در مسیر گام دوم شورا شناسایی کنیم. 

وی ادامه داد: مقام معظم رهبری در سال ۱۴۰۰ شورای عالی انقلاب فرهنگی را موظف کردند که طی دو ماه سند تحول را تدوین کند و بر اساس آن، ساختارها، ماموریت‌ها و وظایف را در سطح شورا و دبیرخانه شورا متحول کند. این کار آغاز شد و تعداد زیادی از نخبگان کشور، فرهنگیان و اعضای دبیرخانه در این فرایند مشارکت کردند. 

دبیر ستاد فرهنگی و اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: پس از حدود شش یا هفت ماه، این سند آماده شد، اما در دولت قبل فرصت نشد که در جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی مورد بحث قرار گیرد. در اوایل دولت شهید رئیسی، این بحث مورد توجه قرار گرفت و در سال ۱۴۰۱، سند تحول شورای انقلاب فرهنگی ابلاغ شد. 

دکتر شکرانی اضافه کرد: در راهبرد جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی، این شورا از یک نهاد سیاست‌گذار و ناظر در سطح کلان، وظایف دیگری را نیز بر عهده گرفته است. از جمله این وظایف، افزایش ورود شورا به حوزه راهبری و همچنین انجام بررسی‌های اثرسنجی در مورد مصوبات و اقدامات است. محور تحول شورا بر اساس نگرش مقام معظم رهبری این است که شورای عالی انقلاب فرهنگی باید به عنوان قرارگاه مرکزی فرهنگی کشور عمل کند. از این رو، اگر قرار است قرارگاهی تشکیل شود، لازم است تحولات میدانی به‌طور مستمر رصد شود. 

وی بیان کرد: این ملزومات باید در دبیرخانه و در سطح شورا فراهم شوند. دبیرخانه شورا به ویژه به چهار ستاد تقسیم شده است: ستاد فرهنگی و اجتماعی، ستاد علم و فناوری، ستاد زنان و خانواده و ستاد تعلیم و تربیت. برای رصد تحولات و مدیریت آن، یک مرکز ارزیابی نیز در سطح مقام تشکیل شده است که قرار است اقدامات بزرگی انجام دهد و تحولات را مدیریت کند. این امر شامل تجزیه و تحلیل اطلاعات نهادها و دستگاه‌های مختلف، حتی نهادهای امنیتی، خواهد بود.

دبیر ستاد فرهنگی و اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: در رویه جدید، علاوه بر تدوین اسنادی که در گذشته وجود داشته و بخش زیادی از وظایف شورا را تشکیل می‌داد، تمرکز جدی بر راهبری مصوبات و نظارت بر اجرای آنها و همچنین اثرسنجی میزان تحقق آنها خواهیم داشت. برای تحقق این وظایف، سه میز جدید تشکیل شده است که هر یک به تناسب وظیفه خود و با مشارکت نخبگان، متخصصان، گروه‌های مردمی و نهادهای دولتی عمل می‌کنند. 

دکتر شکرانی ادامه داد: یکی از اولویت‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی، موضوع پیوست فرهنگی است که شورا در پیشبرد آن پیشگام بوده است. دبیرخانه شورا حدود ۲۰ سال بر روی این موضوع سرمایه‌گذاری و کار کرده است. ما کمیسیونی برای پیوست‌نگاری فرهنگی داشتیم که مسئولیت آن سال‌ها بر عهده آقای دکتر و همکارانشان بود و نهایتاً در سال ۹۲، نظام فرهنگی پیوست‌نگاری مصوب شد. 

وی بیان کرد: در ادامه، دستگاه‌های دیگری نیز به این موضوع پیوستند و پیوست‌های اجتماعی تهیه شدند که در هیئت دولت مصوب شدند. بر اساس ماده‌ای که در سال ۱۴۰۰ در ستاد رهبری و نقش مجلس مصوب شد، این پیوست‌ها تجمیع و به پیوست‌های فرهنگی و اجتماعی تبدیل شدند و ابلاغ شد. 

دبیر ستاد فرهنگی و اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: آیین‌نامه اجرایی پیوست فرهنگی و اجتماعی به اتمام رسیده است. اگر این همکاری مشترک بین دبیرخانه شورای عالی، به ویژه ستاد و امور فرهنگی و معاونت فرهنگی به وجود بیاید، می‌توانیم ادعا کنیم که اولین کار عملیاتی در زمینه پیوست فرهنگی و اجتماعی تحقق یافته است. 

وی متذکر شد؛ اگر در سطح راهبردی، دستگاه‌هایی نظیر شورای عالی فعالیت می‌کنند، در سطح عملیاتی نیز باید اجرا کنند. باید فاصله میان این دو سطح را در سطح تاکتیکی پر کنیم. پیوست فرهنگی و اجتماعی یکی از مهمترین آثارش همین است؛ زیرا این پیوست، ارتباط بین حوزه راهبردی و حوزه عملیاتی را برقرار کرده و اجرایی شدن و اثرسنجی طرح‌های مهم و کلان اقتصادی کشور و سیاست‌ها و برنامه‌ها را پیگیری می‌کند.

در ادامه این نشست حجت‌الاسلام و المسلمین سعید سعدی؛ رئیس امور فرهنگی معاونت منابع انسانی و امور فرهنگی قوه قضاییه، با بیان اینکه عملکرد دستگاه قضایی به عنوان یکی از سربرنامه های فرهنگی شناخته می‌شود، اظهار کرد: فرهنگ به معنی علم، ادب، دانش و رسوم است. واژه فرهنگ قرن‌ها قبل در معانی متنوع به کار گرفته می‌شد.

وی افزود: فردوسی در برخی موارد واژه فرهنگ را به عنوان آموختن به کار گرفته است. در زبان فارسی و زبان معیار ما واژه فرهنگ جایگاه بسیار مهمی دارد و برخی بزرگان ادب همچون منوچهری دامغانی فرهنگ را به مثابه عدل و داد دانسته‌اند.

حجت‌الاسلام والمسلمین سعدی تصریح کرد: فرهنگ نظام‌واژه‌ای است از عقاید و باورهای اساسی و ارزش‌ها و الگوهای ریشه‌دار دیرپا و مصنوعات که ادراکات، رفتار و مناسبات جامعه را جهت و شکل می‌دهد و هویت آن را می‌سازد.

وی با تاکید بر تاثیرات فرهنگی مذاهب و باورهای مذهبی در فرهنگ مردم، گفت: مذهب تاثیرات شگرفی بر اجتماع دارد و فردی که کار فرهنگی می‌کند نمی‌تواند از اهمیت مذهب در این زمینه چشم‌پوشی کند.

این مسئول قوه قضاییه عنوان کرد: امروزه از فرهنگ در قاموس و عرف سیاست به عنوان قدرت نرم یاد می‌شود چرا که قدرت نرم توانایی شکل‌دهی به ترجیحات دیگران را دارد و جنس آن از نوع اقناع است؛ به نحوی که امروزه این قرائت از قدرت در مقابل قدرت سخت که توام با اجبار و خشونت است به کار می‌رود.

وی با اشاره به آثار ناشی از توجه به قدرت نرم یا فرهنگ، تاکید کرد: کسب وجهه و اعتبار، نفوذ در افکار عمومی، اقناع و تاثیرگذاری در اندیشه‌ها، جهت‌دهی و تعیین رفتارها و عملکردها از مهمترین آثار ناشی از توجه به قدرت نرم در جامعه است. باید توجه داشت که بکارگیری قدرت نرم یا فرهنگ به تناسب میزان اهمیت فرهنگ، هویت فرهنگی، عرصه‌های فرهنگی، جایگاه، امکانات، فرصت‌ها و ظرفیت‌های فرهنگی هر کشور متفاوت است.

حجت‌الاسلام والمسلمین سعدی در رابطه با گستره شمول پیوست فرهنگی در اجتماع گفت: تهیه و تدوین پیوست فرهنگی شامل طرح‌های مهم و کلانی است که یا در حال طراحی و یا در حال اجرا هستند.

وی اضافه کرد: در اجرای طرح‌های مهم و کلان مشمول پیوست فرهنگی باید به گستردگی و اهمیت نوع تاثیرات فرهنگی طرح و همینطور جمعیت تحت پوشش و تاثیرپذیر از طرح توجه داشت.

رئیس امور فرهنگی قوه قضاییه فرهنگ‌پژوهی، آسیب‌شناسی فرهنگی، آینده‌پژوهی فرهنگی، دین‌پژوهی فرهنگی و موضوع و مسئله‌شناسی فرهنگی را از مهمترین ابعاد پیوست فرهنگی برشمرد و گفت: پیوست‌نگاری فرهنگی در موضوعات قوه قضاییه در واقع توجه به پیامدهای فرهنگی دادرسی در مراحل مقدماتی، رسیدگی و انشاء رای صادره است. در این راستا نحوه دستگیری و تفهیم اتهام متهمان، چگونگی مواجهه با خانواده آنان، چگونگی مواجهه با ارباب جراید و رسانه‌های داخلی و خارجی، نحوه اطلاع‌رسانی از آرای صادره و توجه به آرای خلاقانه در حوزه مجازات‌های جایگزین حبس در دستگاه قضایی بسیار با اهمیت است.

وی با اشاره به چالش‌های پیش‌رو در موضوعات و مقولات فرهنگی، تاکید کرد: برخی مدیران بسیاری اوقات مسئله فرهنگ را به عنوان یک تخصص نمی‌بینند و این یکی از مهمترین چالش‌های پیش روی ماست در حالی که در مسائل و موضوعات فرهنگی نیز مانند سایر مسائل باید به متخصص آن مراجعه کرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین سعدی نشناختن تاثیرات متقابل فرهنگ، سیاست و اقتصاد بر یکدیگر را یکی دیگر از آسیب‌های حوزه فرهنگ برشمرد و خاطرنشان کرد: باید به این باور برسیم که موضوعات و مسائل سیاسی و اقتصادی بر فرهنگ مردم اثرگذار است و باید برای این برنامه‌ریزی کرد.

به گفته وی آشنایی ناقص اکثریت مدیران اجرایی از مفهوم فرهنگ و فرهنگسازی، نگاه حداقلی به موضوع فرهنگ در حد برگزاری شعائر و مناسک و نگرانی از افشای نقاط ضعف مدیران یا کارفرمایان از رهگذر مطالعات پیوست‌نگاری از دیگر موانع و چالش‌های در حوزه پیوست فرهنگی است.

وی تاکید کرد: پیوست نگاری فرهنگی برای تمامی اقدامات دستگاه قضا ضروری است و قوه قضاییه در تبیین مولفه های فرهنگی نقش اثرگذار و مهمی را ایفا می کند.

رئیس امور فرهنگی قوه قضاییه اصلاح آثار فرهنگی طرح‌ها و افزایش نقش سازنده آن، تربیت نسل تازه‌ای از نیروی انسانی کیفی در حوزه فرهنگ، تسهیل در روند تحولات فرهنگی مثبت در جامعه، شناسایی و بهره‌وری بیشتر از ظرفیت‌های فرهنگی جامعه و کمک به سالم‌سازی فرهنگ سازمانی دستگاه‌های اجرایی را از مهمترین آثار مثبت پیوست‌نگاری فرهنگی برشمرد و گفت: باید از حکمرانی فرهنگی در زمینه تربیت مدیران سالم، متعهد و دلسوز و همچنین سالم‌سازی فرهنگ دستگاه‌های اجرایی بهره برد.

وی در پایان با اشاره به تاکیدات مکرر مقام معظم رهبری به موضوعات و مقولات فرهنگی، بیان کرد: مسئولان و متولیان فرهنگی در قوه قضاییه و سازمان‌های تابعه باید به این موضوع توجه ویژه داشته باشند و به اجرای پیوست فرهنگی و اجتماعی در سازمان‌های متبوع خود کمک کنند.

در ادامه این نشست فعالان فرهنگی و مدعوین به بیان نقطه نظرات خود پیرامون مسائل و موضوعات فرهنگی پرداختند.