آیت‌الله علیرضا اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه کشور شامگاه دوشنبه ۲۱ آبان ۱۴۰۳ در چهاردهمین گردهمایی و مجمع عمومی اساتید علوم عقلی حوزه های علمیه که در سالن همایش‌های امام خامنه‌ای حرم مطهر حضرت معصومه(س) برگزار شد، با بیان اینکه حوزه قم محل بارور شدن افکار و اندیشه‌های علمای بزرگ است، اظهار کرد: در یکصد سال اخیر قم پایگاه اصلی علوم اسلامی بوده، از این رو محل بارور شدن افکار و اندیشه‌های علمای بزرگی از تمامی مشارب بوده است.
مدیر حوزه های علمیه با اشاره به جایگاه ونقش علوم عقلی و حکمی در حوزه قم، افزود: حوزه متأخر و نوین قم یک حوزه پیشرو و ممتاز شده که پایه‌گذار آن آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری(ره) است که توانسته در قلمروهای عقلی و حکمی دستاوردهای زیادی به ارمغان آورد.

عضو فقهای شورای نگهبان، فقه را پایه و اساس حوزه و تأمین کننده سبک زندگی جامعه عنوان کرد و ادامه داد: مراحل علوم عقلی در حوزه قم با پیشینه بالا از مکتب‌های فلسفی و عقلی متفاوتی استفاده کرده است و فلاسفه و حکمای زیادی را در خود جای داد و تربیت کرد.
مدیر حوزه های علمیه با اشاره به اینکه همزمان با رشد حوزه قم، علمای عقل گرای بسیاری از نجف به قم منتقل شدند، گفت: علامه طباطبایی(ره) جز بزرگترین علمای عقل گرا هستند که به قم نقل مکان کرد و در این شهر مقدس بارور شد.
باروری اندیشه فلسفی، عقلی و حکمی در قم
آیت الله اعرافی، قم را در یکصد سال گذشته جایگاه فقاهت و کانون‌ تشیع و پذیرای اندیشه‌های بلند فیلسوفان، حکیمان و علمای اخلاق عنوان کرد و ادامه داد: در طول ۱۰۰ سال اخیر حتی حکمای تهران هم به قم منتقل شدند و این انتقال انجام شد و بزرگانی این دانش‌ها را بارورتر کردند و اندیشه فلسفی، عقلی و حکمی در قم بارورتر شد و گسترش یافت.
عضو مجلس خبرگان رهبری تاکید کرد: حوزه قم در دوره رشد علوم عقلی محل آشنایی و ارتباط با فلسفه غربی شد و با روی باز وارد تعامل فعال با پایگاه‌ها و مراکز فلسفی در غرب و کشور شد.
کار مهم علامه طباطبایی(ره)
مدیر حوزه‌های علمیه کشور بیان کرد: تولید ادبیات گفتگو با جهت گیری درست و فعال که متناسب با زمان بود بر آمده از زحمات و تلاش‌های علامه طباطبایی است و ایشان توانست دریچه و پلی برای ارتباط و تولید ادبیات لازم برای ارتباط با دیگر مکاتب فکری ایجاد نماید.
آیت الله اعرافی افزود: توسعه مرزهای فلسفه‌های جدید و مضاف در قم متولد شده و توسعه مرزها در رشته‌ها و قلمروهای جدید در قم اتفاق افتاده است.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور ادامه داد: رویکرد فهم و نقد فعال و پاسخگویی به شبهات و مسائل روز جامعه یکی از رویکردها و جهت گیری‌هایی است که در قم متأخر ایجاد شده و امروز به روزتر در حال فعالیت است.
عضو شورای عالی حوزه های علمیه کشور تاکید کرد: قم با تلاش علمای بزرگ باعث جریان سازی در محورهای متفاوتی شد که اوج آن کار رهبری انقلاب اسلامی توسط امام خمینی(ره) است.
فعالیت‌های آموزشی فعال حوزه نوین قم
آیت الله اعرافی در خصوص فعالیت‌های آموزشی فعال حوزه نوین قم گفت: سال گذشته حدود ۲ هزار استاد در سطوح عالی، خارج و آزاد فعالیت داشته اند و تعداد ۴۵۱ کلاس درس خارج فقه و اصول برگزار شده است، هم اکنون به صورت روزانه بین ۶ تا ۷ هزار درس در حوزه علمیه قم ارائه می‌شود و ۲۷۵ درس تفسیر آزاد در سطوح مختلف وجود دارد.
مدیر حوزه های علمیه کشور در خصوص فعالیت‌های علوم عقلی افزود: ۲۲۷ درس فلسفه و ۶۶ درس کلامی، ۱۷ درس عرفان، در مراکز و مدارس حوزوی قم دایر است و طلاب سطوح مختلف از این دروس بهره مند می‌شوند.
آیت الله اعرافی به رشته ها و گرایش های مربوطه اشاره و اظهار کرد: در حال حاضر حوزه علمیه دارای رشته ها و گرایش های متعدد فلسفی، کلامی و عرفان است که در سطح ۳ چهار رشته، در سطح ۴، ۱۴ رشته، در رشته کلام سطح ۳ شش رشته و ۱۲ گرایش، سطح ۴، شش رشته و ۱۶ گرایش وجود دارد و در هر دو بخش بیش از ۱۰ موسسه فعال فلسفی، کلامی دوره آموزشی و پژوهشی دارند.