در این کتاب، هفت نظریه در هفت فصل با عناوین: عدالت‌خانه، سکولاریزاسیون، نظریه پردازان رادیکال، ولایت فقیه، رهبری کاریزماتیک، بسیج توده‌ای و جامعه مدنی، هفتمین گفتمان بررسی شده است. هر یک از این نظریه‌ها در مقطعی خاص از تاریخ ایران مطرح شده و آثار و کارکردهای اجتماعی ویژه‌ای داشته‌اند. پنج نظر از این هفت نظریه با آن‌که بخشی از ذهنیت نخبگان را تسخیر کرده و بخشی از فرهنگ جامعه را تصرف می‌کند ریشه در فرهنگ تاریخی جامعه ایران ندارد.

این پنج نظریه در واقع تولید نظریه پردازان داخلی نیست بلکه نظریه‌هایی است که در بخشی دیگر از جهان برای حل مسائل اجتماعی همان بخش تولید شده است... .

ساختار اثر
این کتاب در هفت فصل تألیف شده است؛ فصل اول با عنوان «عدالت‌خانه» گسل تاریخی دولت و ملت، مبانی نظری عدالت‌خانه و نظریه مشارکت رقابت آمیز را بررسی می‌کند.

فصل دوم با عنوان «سکولاریزاسیون» جدایی دین از سیاست، شبیه سازی تاریخی و دلایل ناکامی سکولاریزم در ایران را شرح می‌دهد.

نویسنده در فصل سوم با عنوان «نظریه پردازان رادیکال» زمینه‌های تکوین مارکسیسم، کوشش برای بومی کردن مارکسیسم و بازتاب‌های اجتماعی نظریه‌های رادیکال را به رشته تحریر درآورده است.

«ولایت فقیه» عنوان چهارمین فصل از کتاب حاضر است که در آن دو قرائت از مشروطه، مسائل اجتماعی ایران از دیدگاه مرحوم نائینی و بازتاب مشروطیت در مرجعیت شیعه بیان شده و رویکرد مجدد امام خمینی(ره) به سیاست فعال، بنیان‌های فقهی و اجتماعی ولایت فقیه و تحلیل حرکت امام بر اساس موقعیت سرحدّی مورد تأکید قرار گرفته است.

فصل پنجم با عنوان «رهبری کاریزماتیک» ضمن تشریح تحلیل انقلاب ایران با الگوی نظری وِبِر، بسترهای فکری وبر و انواع کنش و اقتدار، مسیر انتقال اندیشه‌های وبر، آفت‌های کاربرد نظری اندیشه وبر و غفلت از عناصر و ابعاد عقلی رهبری دینی را به نگارش درآورده است.

فصل ششم با عنوان «بسیج توده‌ای و جامعه مدنی» جامعه توده وار، اصلاح طلبی و محافظه‌کاری، انتقال اندیشه‌های رفرمیستی و اصلاح طلبی سکولار را بیان می‌کند.

هفتمین و آخرین فصل از کتاب مذکور با عنوان «هفتمین گفتمان» پیشینه چپ، لیبرالیسم متأخر و حقیقت روشنگری را شرح داده و تلقی مثبت، لیبرالیسم محافظه‌کار یا انقلابی و پست مدرنیته و پسافوردیسم را مورد بررسی قرار داده است.