موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی به عنوان یکی از مراجع ارائه آمار آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است و مجموعه آمارهای آموزش عالی را هر ساله جمع‌آوری کرده و در قالب کتابی به نام آمار آموزش عالی ایران منتشر می‌کند. جدیدترین آمار در این حوزه به نام کتاب آمار آموزش عالی ایران سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ اخیرا منتشر شد و رئیس موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی در نشستی با خبرنگاران مهم‌ترین آمارهای آن را تبیین کرد.
آمارهای ارائه شده در این کتاب شامل آمار و اطلاعات مربوط به دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی و موسسات آموزش عالی غیردولتی-غیرانتفاعی همچنین موسسات آموزش عالی وابسته به دستگاه های اجرایی کشور در سال ۱۴۰۱-۱۴۰۲ است.
همچنین این کتاب شامل شش فصل است که در هر فصل آن به بررسی یکی از بخش های نظام آموزش عالی پرداخته شده است. در فصل اول تا فصل سوم آن آمار ثبت نام شدگان، دانشجویان و دانش آموختگان به تفکیک، جنسیت، وابستگی، شیوه آموزشی و غیره در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ ارائه شده است.
همچنین در فصل چهارم کتاب آمار آموزشگران دانشگاهی به تفکیک نوع خدمت، مرتبه علمی، جنسیت، وابستگی به تصویر کشیده شده است. فصل پنجم کتاب؛ شامل آمار کارکنان غیرآموزشی است که به تفکیک مدرک تحصیلی، جنسیت و وابستگی، ارائه شده است. در فصل ششم یا فصل آخر کتاب روند رشد برخی از اقلام آماری در دوره ۱۰ ساله بررسی شده است.
خبرگزاری ایرنا در سلسله گزارش‌هایی به بررسی تحلیلی از تازه‌ترین آمارهای آموزش عالی در حوزه‌های مختلف می‌پردازد. اولین شماره از این گزارش‌ها، تعداد دانشجویان در سال گذشته تحصیلی و تفکیک آنها بر اساس جنسیت، مقاطع تحصیلی و گروه‌های آموزشی و مقایسه‌ای مختصر با چهار سال گذشته را دربر دارد.
بر اساس آمار منتشر شده در این کتاب در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۲ تعداد کل دانشجویان در موسسه‌های آموزش عالی کشور برابر ۳ میلیون و ۲۴۹ هزار و ۶۰۱ نفر بود. آمارها نشان می‌دهد ۲ میلیون و ۸۲۰ هزار و ۹۱۲ دانشجو (معادل ۸۶.۸ درصد) در دوره های حضوری دانشگاه ها شامل روزانه، نوبت دوم یا شبانه، پردیس‌ها و پودمانی‌ها حضور داشتند. همچنین ۳۹۶ هزار و ۲۱۵ دانشجو به صورت نیمه حضوری (روزانه، فراگیر و نیمه حضوری) (معادل ۱۲.۲ درصد) مشغول به تحصیل بودند.
افزون بر این، ۲ میلیون و ۶۶۳ هزار و ۲۱۳ نفر از دانشجویان در مجموع دانشگاه‌های دولتی و غیردولتی به صورت روزانه تحصیل می‌کنند که ۹۳.۵ درصد دانشجویان را شامل می‌شود. البته باید در نظر داشت که از این تعداد ۱ میلیون و ۲۴۷ هزار و ۳ نفر فقط در دانشگاه‌های دولتی به شکل روزانه مشغول به تحصیل هستند که به معنای تحصیل رایگان آنهاست و این رقم ۴۰ درصد کل دانشجویان را شامل می‌شود. از این تعداد ۵۹۱ هزار و ۹۳۸ نفر زن هستند. ۱ درصد به شیوه الکترونیکی، ۴.۱ درصد به صورت شبانه، ۰.۶ درصد دانشجویان به شیوه فراگیر و ۰.۷ درصد دانشجویان در پردیس مشغول به تحصیل بوده‌اند.
زنان؛ بیش از ۵۰ درصد دانشجویان
مطابق آمار موسسه پژوهش و برنامه ریزی وزارت علوم از میان ۳ میلیون و ۲۴۹ هزار و ۶۰۱ دانشجوی مشغول به تحصیل در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۲ تعداد یک میلیون و ۶۳۱ هزار و ۹۶ دانشجو زن و یک میلیون و ۶۱۸ هزار و ۵۰۵ دانشجو مرد هتند.
به طور کلی در سال تحصیلی مذکور ۵۰.۲ درصد دانشجویان را زنان و ۴۹.۸ درصد از دانشجویان را مردان تشکیل می‌دهند.
جدول توزیع تعداد دانشجویان آموزش عالی به تفکیک شیوه آموزش، نوع تحصیل و وابسنگی مرکز جنیسیت
تعداد دانشجویان دولتی و غیردولتی
بررسی توزیع دانشجویان موسسات آموزشی عالی در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۲ بیانگر این است که ۵۶.۲ درصد (معادل یک میلیون و ۸۲۵ هزار و ۹۲۷ نفر) از دانشجویان در موسسات بخش دولتی و ۴۳.۸ درصد (یک میلیون و ۴۲۳ هزار و ۶۷۴ نفر) در موسسات غیردولتی مشغول به تحصیل بودند.
۶۳ درصد دانشجویان در مقطع کارشناسی
توزیع درصد دانشجویان موسسات آموزش بر اساس مقطع تحصیلی بیانگر این است که ۴۰۸ هزار و ۳۱۹ نفر (۱۲.۶ درصد) در مقطع کاردانی، ۲ میلیون و ۷۵ هزار و ۲۲۲ دانشجو (۶۳.۹ درصد) در دوره کارشناسی، ۵۲۶ هزار و ۲۴۸ دانشجو ( ۱۶.۲ درصد) در مقطع کارشناسی ارشد، ۱۰۲ هزار و ۱۱۹ نفر (۳.۱ درصد) در دوره دکتری حرفه‌ای و ۱۳۷هزار و ۶۹۳ دانشجو (۴.۲ درصد) در مقطع دکتری تخصصی مشغول به تحصیل بودند.
مقایسه جمعیت دانشجویی در چهار سال گذشته
مطابق آمار موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی جمعیت دانشجویی در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۲ برابر ۳ میلیون و ۲۴۹ هزار و ۶۰۱ نفر بود. در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ در دانشگاه‌های کشور در مجموع ۳ میلیون و ۳۴۲ هزار و ۲۲۰ نفر مشغول به تحصیل بودند.
براساس آمار اعلامی موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی تعداد دانشجویان کشور در سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ نیز به ۳ میلیون و ۷۰ هزار و ۷۴۸ نفر و در سال تحصیلی سال تحصیلی ۹۸-۱۳۹۹ به ۳ میلیون و ۱۸۲ هزار و ۹۸۹ نفر رسید.
مقایسه جمعیت دانشجویی در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۲ و ۱۴۰۰-۱۴۰۱ نشان می‌دهد که جمعیت دانشجوی در این دوسال ۲.۷ درصد کاهش یافته است. البته جمعیت دانشجویی در سال گذشته نسبت به چهار سال قبل از آن ۲ درصد افزایش داشته است.
