محمدمهدی طهرانچی روز یکشنبه در نخستین کنگره علم و قرآن که در تالار علامه امینی دانشگاه تهران برگزار شد، افزود: دانشمندان علوم مختلف مخاطب آیات قرآن هستند، خداوند می‌فرماید در زمین حرکت کنید و ببینید خلقت چگونه شکل گرفته است. این آیه خطاب به زیست‌شناسان، فیزیکدانان و دانشمندان است. قرآن در مثال‌هایش هم بین پدیده‌های طبیعی و موعظه ارتباط برقرار می‌کند.
وی اظهار داشت: علم و دین موضوع بسیار مهمی هستند؛ اما آنچه در جهان غرب به عنوان علم و دین مطرح می‌شود، معمولا بر مبنای مسیحیت است. قرآن کتابی است که ۱۷ سال پس از نزول به کتابت درآمد. ویژگی این کتاب آسمانی این است که پس از ۲ قرن کتابی نوشته نشد، مگر آنکه زبانش، زبان قرآن بود.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: قرآن در جوامع علمی مهجور است و آنچنان که باید و شاید به قرآن رویکرد نداریم، البته کنگره علم و قرآن فرصتی است که در مورد قرآن و پدیده‌های طبیعی صحبت کنیم.
طهرانچی با طرح این سوال که آیا دسته‌بندی علوم به علوم پایه و طبیعی، علوم انسانی و اجتماعی از نظر قرآن هم مورد تایید است، خاطرنشان کرد: خداوند عالم است، پس غالب است و در همه زوایای عالم احاطه دارد. قرآن کتاب هدایت است. در قرآن خطاب به حضرت موسی (ع) آمده است؛ این که تصور می‌شود علم تفسیری بر کل اشیا است، دقیق نیست. بلکه در همه خلقت برای انسان معلمی وجود دارد.
وی ادامه داد: نکات و ظرایفی وجود دارد که می‌تواند مسیر انسان را نشان دهد. به همین دلیل، جداسازی علوم انسانی و علوم طبیعی مشکل‌ساز است. خداوند می‌فرماید ای موسی این کتاب را به قوت بگیر و به قوم خود بگو این موعظه‌ها را دریابند.از این دست موعظه‌ها در قرآن زیاد وجود دارد. خدا می‌فرماید در زمین حرکت کنید و ببینید خلقت چگونه شکل گرفته است. این آیه خطاب به زیست‌شناسان، فیزیک‌دانان و دانشمندان است. خداوند می‌گوید سیر خلقت را از لحظه شکل گیری ببین و موعظه اینجاست. قرآن در مثال‌هایش هم بین پدیده‌های طبیعی و موعظه ارتباط برقرار می‌کند.
رییس دانشگاه آزاد یادآور شد: پدیده‌شناسی طبیعی در قرآن وجود دارد. خداوند می فرماید دانشمندان باید با هم سخن بگویند و یکپارچگی داشته باشند. آنچه که مهم است این است که بین دسته‌بندی‌هایی که ما قائل شده‌ایم می‌تواند رد و بدل‌هایی انجام شود.
طهرانچی تاکید کرد: جامعه‌شناسی حیات در آیات قرآن مطرح شده است. غرب از این تبادل غفلت داشته و اکنون با علوم بین‌رشته‌ای قصد دارد، دوباره پیوند برقرار کند. در سخن گفتن مورچه و هد هد در قرآن نشانه‌های شعور دیده می‌شود. هد هد دریافت اجتماعی دارد و قرآن این را برای ما بیان می‌کند.

هنوز فهم و درک صحیح از قرآن در خلقت زمین و آسمان شکل نگرفته است
علی اکبر صالحی قائم مقام فرهنگستان علوم در ادامه کنگره بین‌المللی علم و قرآن در سخنانی با بیان اینکه نکاتی که امروز در نهایت تواضع قصد ارائه دارم از منظر یک معتقد به حقانیت تمام و کمال به قرآن کریم است، افزود: به عبارتی قصد بنده به محک کشیدن قرآن از طریق علم و دانش بشری امروز نیست.
وی با بیان اینکه ما نمی خواهیم قرآن را از منظر دانش امروز بشر ارزیابی کنیم، بلکه برعکس به دلیل اینکه به حقانیت قرآن معتقدیم، می خواهیم این دستاوردهای بشری را به قرآنی ترین شکل و در چهارچوب قرآن ببینیم، چراکه اعتقاد داریم اگر یافتیم در تجانس با قرآن نیفتیم، بنابراین ما یک برداشت علمی به قرآن عرضه کردیم.
این استاد دانشگاه ادامه داد: حال اگر یافته های علمی ما در تجانس با قرآن نبود یا آن یافته بشری هنوز کامل نیست یا فهم و درک و استنباط ما از قرآن ناقص است و یکی از این اینهاست.
صالحی با ذکر مثالی با اشاره به اختلاف روز و شب افزود: خیلی جالب است در انگلیسی به طلوع و غروب sun rise و sunset یا همان بالارفتن و پایین آمدن آفتاب گفته می شود اما در مباحث کلامی، قرآن و اسلام طلوع و غروب یا ظاهرشدن و غایب شدن آفتاب گفته می شود و همین داده ها نکته ظریفی است.
وی خاطرنشان کرد: جایی که گفته می شود sun rise برای اینکه ما نمی دانستیم که شبانه روز به خاطر چرخش زمین دور محور خودش است، یعنی قدیم که نمی دانستیم زمین دور خود می چرخد، فکر می کردند این آفتاب است که بالا و پایین می رود.
وی ادامه داد: اما در قرآن بلوغ را شاهد هستیم یعنی زمین می چرخد و آفتاب ظاهر و بعد غایب می شود، پس بنابراین اگر ما یک پدیده علمی را در معرض قرآن قرار می دهیم اگر هم در تجاوز می بینیم یا قرآن را خوب نفهمیده ایم یا آن پدیده علمی هنوز کامل نیست.
قائم مقام فرهنگستان علوم با ذکر مثالی دیگر گفت: در یونان قدیم فکر می کردند نیروی ثابت، سرعت ثابت ایجاد می کند و ظاهرا هم درست بوده است، اما نیوتن گفت نیروی ثابت شتاب ثابت ایجاد می کند، بنابراین یونانی ها اصطکاک را ندیده بودند.
صالحی تصریح کرد: پس مفهوم علم دائما در حال پیشرفت و رو به جلو است، اما ما هنوز فهم درست و صحیحی از قرآن در خلقت آسمان و زمین نداریم و این درک هنوز شکل نگرفته است.
به گزارش ایرنا، نخستین کنگره بین‌المللی قرآن و علم، صبح امروز یکشنبه ۳۰ اردیبهشت ماه با حضور اندیشمندان داخلی و خارجی در تالار علامه امینی دانشگاه تهران گشایش یافت.
این کنگره با برگزاری نشست های تخصصی تا فردا (دوشنبه) ادامه دارد.