محمد مهدی اسماعیلی روز شنبه در نخستین نمایشگاه تخصصی که در باشگاه دانشجویان دانشگاه تهران به مناسبت روز وحدت حوزه و دانشگاه (۲۷ آذرماه) برگزار شد، با اشاره به جزئیاتی از این مناسبت، اظهار داشت: انقلاب اسلامی و تفکری که منشاء اصلی ایجاد نهضت اسلامی مردم ایران بود بر مبنای نواندیشی دینی بود. تلاش جریان نواندیش این بود که فهم و قرائتی از اسلام و مکتب تشیع ارایه بدهد و توان ایجاد تحولات گسترده در دوره معاصر داشته باشد. 
وی افزود: در ۲۰۰ سال اخیر در جامعه ایرانی دوگانه هایی ایجاد کرده بودند که عدم سازش میان دین و تحولات را زمینه سازی می کرد، چون ادعا می شد دین توان اداره جامعه، حل مسائل و مشکلات جوامع انسانی را ندارد؛ بنابراین، بیشتر روی این دوگانه ها اصرار داشتند. دوگانه علم و دین یعنی علم جدید به معنای علم تجربی و محاسباتی با مقوله دین که منشاء وحیانی دارد قابل جمع نیست و آنقدر در آن دمیده بودند که همین اتفاق رخ داد و همین تاکید را روی ملیت و اسلامیت همچنین دوگانه ایران و اسلام هم داشتند.
 
حوزه دانشگاه روی گسل علم و دین
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران با بیان اینکه حوزه و دانشگاه روی گسل علم و دین نشسته است، بیان کرد: فاصله میان علم و دین از جمله دوگانه هایی بود که انقلاب حل کرد. نگاه نواندیشی دینی به مسائل اجتماعی و سیاسی برای حل معضل و ایجاد راهکار جایگزین بود. اتفاقی که بعد از شهادت شهید مفتح رخ داد، بهانه ای برای این نامگذاری شد.
وزیر فرهنگ خاطرنشان کرد: امروز بعد از ۴۳ سال از پیروزی انقلاب اسلامی وقتی به این حرکت نظام نگاه می کنیم، حرکتی توأم با موفقیت است و جای تأمل و تدبیر بیشتر دارد. 
لزوم تعیین پیوست فرهنگی برای چهار میلیون مسکن
اسماعیلی در ادامه با اشاره به الگوی معماری اسلامی، تاکید کرد: در دولت سیزدهم با ساخت چهار میلیون مسکن مواجه هستیم و الگوی معماری اسلامی کجا باید تدوین شود؟ پیش از این، تجربه ای در مسکن مهر داشتیم و امروز که این پروژه را بررسی می کنیم به دلیل اینکه از مدل الگوی معماری اسلامی بهره مند نبود منجر به ایجاد مشکلات و آسیب های اجتماعی شد. 
وی با تاکید بر اینکه وزارت راه و شهرسازی باید برای ساخت چهار میلیون مسکن، پیوست فرهنگی تهیه کند، گفت: این پیوست فرهنگی همان الگوی معماری اسلامی است که خانواده و جامعه سالم را تضمین می کند. منشاء آسیب هایی مانند رشد طلاق، کاهش ازدواج و فرزندآوری که امروز در اجتماع مطرح می کنیم، همین مسأله است. 
به گفته وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، اگر جامعه ای می خواهد پیشتاز تمدن باشد باید از این مشکلات عبور کند؛ امروز بحران جمعیت جلوی چشم همه ما است. در سال ۱۴۴۰ ممکن است رشد جمعیت منفی شود و جامعه ای که دارای نیروی جوان لازم نیست، تحول بزرگی مثل تمدن نوین در آن رخ نمی دهد و باید برای آن چاره اندیشی کنیم. 
وزیر فرهنگ با بیان اینکه امروز در مرحله سوم و چهارم از مراحل پنجگانه برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی هستیم، تاکید کرد که ابتدا باید این مسائل و بحران های پیش رو حل شود؛ جامعه ای که با الگوی تمدنی روبرو است باید مسائل اقتصادی و تورمی را حل کند.
وی خاطرنشان کرد: بخش عمده این موارد مانند فرهنگ عمومی در حوزه وظایف تخصصی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که به کمک همه دستگاه ها در حوزه فرهنگ عمومی باید انجام دهیم.
مسأله عفاف و حجاب را باید حل کنیم. سبک زندگی اسلامی مقوله ای کامل است و همه مفاهیم آن از مراودات بین اعضای خانواده شرع می شود تا ارتباط با ارکان قانونگذار، مجریان قانون و همه این موارد کاری است که در شورای فرهنگ عمومی بر عهده وزارت فرهنگ قرار دارد.
وی تاکید کرد: حرکت دولت و نظام اسلامی برای عبور از مراحل باقیمانده و ایجاد نظم جدیدِ مبتنی بر تفکر توحیدی که انقلاب اسلامی داعیه دار آن است، ضروری به نظر می رسد.