علم و مفسر قرآن با اشاره به اینکه باید مراقب بود تا در برنامهریزیهای قرآنی از کارهای دکوری پرهیز شود، گفت: اگر قرار است به اسم قرآن، شهر و پایتخت قرآنی کاری انجام شود، نظارتی از سوی یک اسلامشناس صورت گیرد.
آئین اعلام رسمی انتخاب بوشهر به عنوان پایتخت قرآنی ایران در سال ۱۴۰۰ امروز، دهم خردادماه، در سالن کوثر استانداری بوشهر با حضور جمعی از مدیران کشوری و استانی برگزار شد. در بخشی از این مراسم، پیام تصویری حجتالاسلام والمسلمین محسن قرائتی پخش شد که مشروح آن در ادامه آمده است.
«اعوذ بالله من الشیطان الرجیم
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدالله رب العالمین بعدد ما احاطه به علمه
اَللّهُمَّ أَنطِقنی بِالهُدی و أَلهِمنی التَّقوَی
خبردار شدیم جمعی از علاقهمندان به قرآن در بوشهر جمع شدهاند و آنجا را پایتخت قرآنی کشور معرفی کردهاند. این بستری خواهد شد تا کارهای قرآنی در این استان و سایر استانها رشد کند.
من چند جمله میگویم که کلید همه حرکتهای قرآنی است، اول اینکه در جامعه خیال میکنند، تفسیر مستحب است. حال اینکه به اعتقاد من تفسیر واجب است، به این دلیل که خداوند برای کار مستحب توبیخ نمیکند؛ مثلاً غسل جمعه مستحب است، اما نمیپرسد چرا غسل جمعه انجام ندادید؟ یا نمیپرسد چرا نماز شب نخواندید؟ اما میگوید: «أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ». چرا در قرآن تدبر نمیکنید؟ اینکه خدا توبیخ میکند نشان میدهد که تفسیر یک امر واجب است.
دوم اینکه بدانید دیر شده است. بعد از چهل سال این کارها باید انجام شده باشد و بابت این تقصیر و قصور از خداوند متعال معذرتخواهی میکنیم.
مسئله سوم این است که مهجوریت قرآن از مظلومیت اهل بیت(ع) پررنگتر است، چون هم اهل بیت پیامبر(ص) مظلوم بودند و شهید شدند و هم قرآن مهجور است. با وجود این پیامبر(ص) در روز قیامت از مهجوریت قرآن گلایه میکنند نه از مظلومیت اهل بیت و پیداست کنار گذاشتن قرآن از شهادت امام حسین(ع) برای پیامبر(ص) بیشتر سخت گذشته است.
قانع به کارهای انجام شده نباشید
مسئله دیگر این است که به کارهای انجام شده قانع نشویم. ما الان نیاز به ۱۳۰ تا ۱۴۰ تفسیر قرآن داریم، مثلاً دانشکده حقوق، آیات و روایات حقوقی را بیرون بیاورد و آنها را ارائه کند؛ من حقوقدان نیستم و عناوینی مانند فقیه و فیلسوف هم ندارم. یک طلبه ساده هستم و با همین سواد در تفسیر نور دو هزار و ۶۰۰ نکته حقوقی را از قرآن استخراج کردم که در حال حاضر جزء کتابهای درسی دانشگاههاست.
اسلام در مورد ساخت و ساز، علوم سیاسی، جبهه و جنگ، نماز و روزه، روانشناسی، حقوق زن و بسیاری از موارد دیگر حرف دارد. بنابراین هر رشته و هر صنف باید یک تفسیر داشته باشد تا به آیات مربوط به شغل خود رجوع کند.
بیان تفسیر قرآن در سخنرانیها فراموش نشود
نکته دیگر این است که باید منبرهای ما قرآنی شود. آقایانی که در این جلسه حضور دارند در این راه تلاش کنند. وظیفه امام جمعه، سازمان تبلیغات، اوقاف و ... این است که به روحانیون منبری توصیه کنند که نیمی از وقت منبر خود را به مباحث تفسیری اختصاص دهند. دلیل حرف من هم آیه قرآن است. خدا به پیامبر(ص) میفرماید: «لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ...» یعنی «اگر میخواهی سخنرانی کنی تفسیر بگو و وحی را برای مردم بازگو کن»؛ چون تاریخ ممکن است راست یا دروغ باشد. ممکن است در شعر تخیلات شاعر وجود داشته باشد و ... اما قرآن از هر انحرافی بیمه است.
از حضرت امام رضا(ع) حدیث نقل شده است که فرمودهاند: «خدا نماز را واجب کرد تا قرآن از مهجوریت خارج شود». مسلمانان کشورهای دیگر همراه سوره حمد سورههای دیگر را میخوانند، یعنی کسی که میخواهد نماز بخواند مجبور است که سورههای دیگر را هم بخواند. این مهم است. شما اگر نماز بخوانید قرآن هم از مهجوریت خارج میشود.
حضرت علی(ع) در احد وقتی قصد نماز خواندن بر شهدای احد را داشتند، فرمودند هر شهیدی که قرآن بیشتر میدانست، اول به جنازه او نماز میخوانم. حضرت امیر در جبهه پرچم را از یکی گرفت و به دیگری سپرد، پرسیدند یا علی علت این کار چه بود؟ فرمود این فرد از دیگری بیشتر قرآن میدانست. یعنی باید شهریههای حوزه بر اساس تدبر در قرآن باشد.
انشاءالله این حرکت، فضای قرآنی به وجود بیاورد، منتها کارهای دکوری انجام ندهید. برخی وقتها میخواهند کار خیری انجام دهند و کنار آن کارهای غیر خیر هم انجام میدهند.
تواشیح جای اذان را گرفت
ما یک جاهایی قرآن را فراموش کردیم، مانند تواشیح که جای اذان را گرفت؛ ما اذان را کنار میگذاریم و برای آن بودجه تعیین نمیکنیم، اما برای تواشیح بودجه تعیین میکنیم. نمیگویم تواشیح بد است؛ میگویم به قیمت حذف اذان به آن نپردازیم. در حرکت قرآنی مراقب باشید که به اسم قرآن کارهای غیرمعقول انجام ندهید.
در یک استان بسیار بزرگ من را برای اهدای جایزه به برگزیدگان قرآنی برده بودند. در زمان اهدای جایزه هفتم شک کردم. پرسیدم کار قرآنی چه چیزی بوده است که برای آن جایزه در نظر گرفتهاید. گفتند یک آیه در قرآن هست که ۱۱ قاف دارد. سؤال در مورد همین آیه بوده است. یعنی یک تابستان کامل بچهها حروف «قاف» قرآن را شمردند تا به جواب سؤال برسند.
شخصی نزد من آمد گفت قرآن را برعکس حفظ کرده است، امتحان کردم دیدم واقعاً راست میگوید. تعجب کردم. از من پرسید جایزه من چه چیزی میتواند باشد. گفتم این نه تنها جایزه ندارد، بلکه باید در عاقل بودن شما هم شک کرد.
به کاشیکاریهای امامزادهها نگاه کنید. هیچ کسی نمیتواند یک متر آن را بخواند. اولاً در ارتفاع چند متری قرار دارد و چشم به سختی میبیند. در ثانی خط کسی که میخواهد آن را بخواند ایرانی است اما کاشیکاری به خط میخی و کوفی و ... است.
لذا باید مراقب بود که اگر قرار است به اسم قرآن و شهر و پایتخت قرآنی کارهایی انجام شود، نظارتی از سوی یک اسلامشناس صورت گیرد.
دکورسازی نکنید
یک بار شنیدم قراردادی در حال انعقاد است که بر اساس آن یک قرآن را چاپ خواهند کرد که هر سوره آن از جنس یک نوع چوب خواهد بود. مثلاً سوره کوثر آن با چوب انار، سوره تکاثر با چوب عناب؛ بلافاصله جلوی این کار را گرفتم. علت را که پرسیدم. گفتند این کار بینظیر است و همین باعث میشود که در یونسکو ثبت شود. متوجه شدم در عقل برخی مسئولان فرهنگی باید شک کرد. به اسم یک کار بینظیر قرآنی، قرآن را با چوب انجیر درست میکنند تا در یونسکو ثبت کنند! دکورسازی نکنید که آنچه به سر ما آمد به خاطر همین بود که واقعیت را ندیدیم و به سراغ دکورها رفتیم.
حالا که استان بوشهر پایتخت قرآنی کشور شده است بررسی کنید و ببینید که این استان چند جلسه عزاداری دارد، به همان تعداد جلسه تفسیر بگذارید، چرا که فرموده است بین قرآن و عترت جدایی نیست.
کاری که طراحی شده است کار خوبی است. انشاءالله حضور مبارکی باشد؛ در این زمینه میتوانیم کمکی انجام دهیم و برای روحانیون استان دورههای تفسیر را برگزار کنیم.»
منبع:ایکنا