وزیر کشور با مرور وظایف قانونی ستاد ملی پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی مدیریت بحران ، بررسی و تعیین سند راهبرد ملی مدیریت بحران، برنامه ملی کاهش خطر حوادث و سوانح، برنامه ملی آمادگی و پاسخ و برنامه بازسازی و بازتوانی جهت تقویت خروجی های این ستاد و همچنین بررسی و تصویب ضوابط فنی، فرایندها و دستورالعمل‌ها و استانداردهای مورد نیاز در مدیریت بحران را از جمله این وظایف برشمرد.
دکتر رحمانی فضلی وزیر کشور در جلسه ستاد ملی پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی مدیریت بحران که در سالن پیامبر اعظم (ص) وزارت کشور با حضور مقامات ارشد بیش از بیست دستگاه عضو این ستاد و شهردار تهران برگزار شد، گفت: جلسات این ستاد به صورت فصلی برگزار می شود تا بتوانیم پیش بینی های لازم و پیشگیری های لازم در جهت مدیرت حوادث غیرمترقبه و آثار آن را داشته باشیم. البته امکان پیشگیری از برخی از حوادث غیرمترقبه نیست اما باید بتوانیم خسارت‌ها را کاهش دهیم و بتوانیم کمک های لازم را به مردم برسانیم.
وزیر کشور در ادامه به وظایف قانونی ستاد ملی پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی مدیریت بحران اشاره کرد و گفت: بررسی و تعیین سند راهبرد ملی مدیریت بحران، برنامه ملی کاهش خطر حوادث و سوانح، برنامه ملی آمادگی و پاسخ و برنامه بازسازی و بازتوانی جهت تقویت خروجی های این ستاد و همچنین بررسی و تصویب ضوابط فنی، فرایندها و دستورالعمل‌ها و استانداردهای مورد نیاز در مدیریت بحران از جمله این وظایف است.
وزیر کشور در همین راستا با بیان اینکه رئیس سازمان مدیریت بحران کشور و همکاران ایشان در سازمان، در زمینه تدوین دستورالعمل‌ها و استانداردهای مورد نیاز در مدیریت بحران اقدامات خوبی داشتند، گفت: تدوین دستورالعمل ها و استانداردها در سطح وسیعی در حال انجام است و چند مورد هم برای سیر مراحل تصویب به دولت ارائه شده است.
رحمانی فضلی به اصل پایش بهنگام مخاطرات جوی و اعلام بموقع هشدارهای لازم به ذینفعان اشاره کرد و افزود: وارد فصلهای بارندگی و سرما می شویم و تجربه سالهای قبل به ما نشان می‌دهد که در مواردی غافلگیری رخ داده است و این غافلگیری، خسارت‌های زیادی برای مردم به همراه داشته است، بنابراین تحقق مستمر آمادگی های لازم در این عرصه ضروری است و سازمان هواشناسی و وزارت نیرو و سایر بخشهایی که در این حوزه کار می کنند، باید همه اطلاعات مورد نیاز، تحلیل ها، همه مراحل هشدارها و الگوهای بارش و تغییرات دما و دیگر اطلاعات مورد نیاز مدیریت بحران از جمله پیشگیری را به موقع اعلام کنند.
وی در همین راستا افزود: پیش بینی وضعیت هوا تا سه ماه امکان پذیر است اما ضریب خطای بالایی دارد و هرچه به زمان وقوع نزدیک تر می شویم، امکان پیش بینی دقیق‌تر می شود، بنابراین حداقل یک هفته را برای اعلام پیش بینی‌های نسبتا دقیق از سوی هواشناسی مبنا قرار می دهیم و البته لازم است که دو هفته یا حتی یک ماه قبل هم، اطلاع رسانی بین دستگاه ها انجام شود تا مراقبت های اولیه انجام شود و به ویژه در حوزه سرما و مسائل کشاورزی بتوان اقداماتی انجام داد.
وزیر کشور با تاکید بر اینکه بایستی جلسات جلسات متناظر استانی و شهرستانی ستاد ملی پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی مدیریت بحران به صورت مستمر هم در استانها و همچنین در شهرستانها برگزار و آمادگی های لازم ایجاد شود، گفت: امروز که این جلسه را تشکیل دادیم ظرف یک هفته همه استانها و شهرستانها نیز باید جلسات متناظر ستاد را برگزار کنند و مروری بر وضع موجود داشته باشند، برنامه ها را مد نظر داشته باشند و نقاط ضعف و آسیبها را شناسایی کنند و در آمادگی کامل باشند.
وی با بیان اینکه براساس سوابق گذشته، قبلا نقاط پر ریسک مشخص شده است، عنوان کرد: آنقدر منابع و امکانات در کشور نداریم که کل کشور را به صورت یکسره در کمک رسانی و در استقرار امکانات ببینیم. بلکه باید بر مبنای تجربیات و سوابق گذشته، مناطق را اولویت بندی کنیم و مناطق پرریسک را از نظر تامین امکانات، تجهیزات، وسایل و خدمات لازم در اولویت اول قرار دهیم.
وزیر کشور به رصد و بازبینی پلهای کم ارتفاع اشاره کرد و گفت: معمولا در هنگام بروز سیل یکی از دلایل خروج سیل از مسیل اصلی که بستر رودخانه ها است، احداث پلهای کم ارتفاع و غیراستاندارد است که واقعا مشکل ایجاد می کند.
وی در همین راستا افزود: مقرر بوده است که وزارت راه و شهرسازی درباره این موضوع کار کند و با همکاری وزارت نیرو، در یک بازه زمانی مشخص، پل های غیراستاندارد به خصوص در مناطقی که سیل را به سمت مراکز جمعیتی و کشاورزی هدایت می کند، حذف شوند.
رحمانی فضلی ادامه داد: این امر هنوز به صورت کامل محقق نشده است اما باید تلاش کنیم تا هرچه سریعتر عملیاتی شود تا بتوانیم از انحراف سیل به مناطق مسکونی و کشاورزی جلوگیری کنیم.
وزیر کشور با بیان اینکه در جلسه امروز به موضوع سوخت اشاره شد، افزود: به اندازه کافی بنزین، گاز و فراورده های نفتی برای مصارف مردم و نیروگاهها در کشور وجود دارد و باید سوخت مناسب برای وضعیت های خاص نیروگاهها نیز ذخیره شود که ما در شرایط خاص دچار اشکال نشویم. به هرحال باید برای شرایط خاص هم برنامه داشته باشیم.
وی به بارش برف در سال گذشته در استان گیلان اشاره کرد و گفت: این برف غافلگیری بزرگی برای همه بود که انتقال امکانات و خدمات و تجهیزات را دچار مشکل کرد و می توانست خسارات زیاد انسانی داشته باشد و البته با عنایت خداوند مدیریت شد.
وزیر کشور با اشاره به ماهیت اصلی ستاد مقابله با بحران که ناظر به شرایط اضطراری است و با یادآوری اینکه اساساً در شرایط عادی، ساختارها و ساماندهی هایی مثل این ستاد لازم نیست، گفت: هرچه شدت بحران بالاتر باشد، آزمون این ستاد خود را نشان می‌دهد و در برخی مواقع نتیجه این آزمون ها موفق نبوده است.
وی در ادامه به پیش بینی و تجهیز مکان های مناسب به منظور ارائه خدمات به آسیب دیدگان احتمالی از قبیل اسکان اضطراری به صورت اردوگاهی و همچنین استقرار و چینش بهینه سرویس های بهداشتی، نانوایی ها و آشپرخانه ها، اشاره کرد و گفت : مشکلی که در زلزله کرمانشاه و همچنین در سیل ۹۸، در چند روز اول داشتیم، ناهماهنگی های زیاد بود که بروز چنین مسائلی، کار را سخت می‌کند، انرژی ها را تلف و منابع را دچار آسیب می‌کند. به طور مثال کالاهایی درخواست و در محل دپو می‌شود اما برخی از آنچه که نیاز است اصلاً نیست. این تشخیص و تعیین اولویت بندی و سپس نحوه توزیع امکانات و خدمات و استقرار جمعیت، یک زنجیره مرتبط است که اختلال در آن منجر به مشکل می‌شود و در جهت رفع این مشکل، سازمان مدیریت بحران، باید طرح جامع تعیین اولویت بندی و نیازسنجی در روند امداد و بازسازی را تدوین کند.
وی بر تدوین طرح جامع تعیین اولویت بندی ها و نیازها تاکید کرد و گفت: باید یک نهاد را در زمان بحران در مناطق روستایی و همچنین متولی مشخصی را در مناطق شهری، مسئول توزیع منابع و امکانات کنیم که پیشنهاد دادیم در روستاها، شوراهای روستا و دهیاری ها را مسئول کنیم و در این زمینه آموزش دهیم، همچنین بسیج را به کمک اینها بیاوریم و در شهر نیز سازمانی برای این موضوع در نظر گرفته شود تا این مشکل را به صورت اساسی حل کنیم.
وزیر کشور در ادامه با اشاره به استقرار نیروهای امدادی و نیروهای نظامی و انتظامی استان جهت خدمات رسانی، بیان داشت: در حوادث، نیروهای انتظامی و نظامی و امنیتی جز اولین دستگاه هایی بودند که به محض وقوع بحران در محل حضور یافتند و موفق هم بودند. البته باید برنامه ریزی لازم را انجام دهیم تا از ظرفیت این نهادها بیش از پیش بهره مند شویم.
وی ادامه داد: بسیج در تمام حوزه ها با جدیت و اشتیاق، فعالیت کمک می کند، در بحران های سال های اخیر، مانند سیل ۹۸ هم دیدیم که همه جا پای کار و فعال هستند اما مهم این است که سازماندهی شده، متشکل و برنامه ریزی شده و آماده برای این کار و کاملا هماهنگ با کل روند مدیریت بحران باشند.
وزیر کشور در ادامه ضمن قدردانی از زحمات بسیج، با تاکید بر ضرورت تدوین طرح جامع بهره گیری از ظرفیت بسیج در مدیریت بحران، عنوان کرد: باید پایگاه های بسیج در کنار تمامی کارهایشان، به مدیریت بحران نیز بپردازند که این امر جزو شرح وظایف آنها نیز محسوب می شود؛ چرا که بسیج در حوزه های اجتماعی و شرایط بحرانی باید در خدمت مردم باشد.
رحمانی فضلی در ادامه بر تجهیز و استفاده از ماشین آلات مناسب از جمله برف‌روب، یدک کش، تجهیزات مورد نیاز آتش نشانی تاکید کرد و گفت: براساس گزارش امروز هلال احمر و وزارت راه و شهرسازی، هر دو دستگاه نگرانی و دغدغه در تامین این تجهیزات و وسایل دارند. خسارات عظیم سیل یا زلزله به خصوص اگر خسارت جانی باشد، قابل قیمت گذاری نیست و اگر در شرایط عادی بتوانیم حداقل امکانات را تامین کنیم، نه تنها جان افراد، بلکه اموال، دارایی ها و حتی زمینهای کشاورزی آنها را از خسارت های زیاد حفظ می کنیم.
وی با تاکید بر تامین امکانات لازم و خدماتی و ذخایر مورد نیاز هلال احمر مانند چادر و وسایل گرمایشی و مواد غذایی گفت: گزارش وضعیت انبارهای هلال احمر قانع کننده نیست و حتما باید وضعیت انبارها پیگیری شود.
رحمانی فضلی در ادامه به انجام و تمرین مانورهای استانی در طول سال اشاره و اضافه کرد: آموزش بسیار مهم است. آموزش عمومی در عرصه مدیریت بحران را باید جدی بگیریم و به صورت معمول و مستمر آموزش را در دستورکار خود قرار دهیم.
وی در همین راستا ادامه داد: کمیته تبلیغات و اطلاع رسانی ستاد بحران باید موضوع آموزش را به صورت مستمر دنبال کند و صرفا اطلاع رسانی به زمان وقوع حادثه موکول نشود، بلکه در طول سال به صورت مستمر این آموزش ها را دنبال کنیم. مدارس و کتب آموزشی، رسانه ها و به ویژه صدا وسیما باید در این زمینه مورد توجه قرار گیرند. لذا سازمان مدیریت بحران باید از کمیته تبلیغات و اطلاع رسانی برای تمام سال و در همه موضوعات و حوزه های مرتبط برنامه بخواهد.
وزیر کشور به اهمیت استفاده از ظرفیت بخش خصوصی و پیش بینی ساز و کار این مهم پرداخت و گفت: قطعاَ در سیلی مانند سیل ۹۸، که بیش از ۱۵۰ شهرستان تحت تاثیر سیل بود، امکانات دولتی جوابگو نیست و باید از بخش خصوصی کمک گرفت اما ساز و کار و پروتکل های جدی و مؤثری در این حوزه نداریم.
وزیر کشور در بخش دیگری از سخنان خود در موضوع تأمین امکانات مورد نیاز به بک تجربه در سیل ۹۸ اشاره و تصریح کرد: در سیل خوزستان شاهد بودیم که لوله‌های قطر بزرگ در این استان نبود و اعلام کردند که این لوله ها را صرفاً وزارت نفت در اختیار دارد که با آقای زنگنه تماس گرفتیم و ایشان هم بسیار کمک کردند. اما در مناطقی که چنین مصالحی احتیاج داریم، حتما باید دپوی اولیه داشته باشیم. همچنین باید به تعداد کافی از پلهای موقت نیز سفارش دهیم. البته هر زمان مورد نیاز بوده از سوی ارتش یا سپاه تامین شده است اما آنها نمی توانند همواره امکانات خود را در اختیار ما قرار دهند؛ چرا که وظایف زیادی دارند و باید همیشه آمادگی داشته باشند.
رحمانی فضلی با بیان اینکه باید در همه شهرها، پاکسازی و لایروبی رودخانه ها انجام شود، گفت: نباید در پی بارش برف و باران، کانالهای آبرسانی دچار اشکال شوند و موجب آبگرفتگی معابر و سطح شهرها شوند، به خصوص در جنوب شهر تهران که مشکلات زیادی ایجاد می شود که در جلسه امروز شهردار تهران گزارشی ارائه کردند که آمادگی لازم را ایجاد کردند و این اقدامات را بیشتر خواهند کرد.
وی افزود: وزارت نیرو در خصوص لایروبی رودخانه گزارش خوبی ارائه کردند که امیدواریم این موضوع تقویت شود و متناسب با اولویت هر یک از استان ها در این خصوص و براساس تجربیات سالهای گذشته اقدام شود.
وزیر کشور در بخش دیگری از سخنان خود به ساخت و سازها در حریم و بستر رودخانه ها اشاره و تاکید کرد: باید از ساخت و ساز در حریم و بستر رودخانه ها جلوگیری شود، و برای تحقق این موضوع وزارت نیرو به عنوان متولی اصلی باید با جدیت از حریم رودخانه ها صیانت کند. و البته در این روند، در محدوده شهری شهرداریها، و در محدوده غیرشهری، دهیاریها کمک کنند تا از حریم رودخانه ها صیانت شود.
وی تصریح کرد: قریب به ۷۰ درصد منازلی که در سیل خراب می شود، خانه های ساخته شده در حریم رودخانه ها است. لذا دیگر نباید اجازه داد که در حریم رودخانه ها سازه ای ایجاد شود و باید جدی تر از گذشته با متجاوزین به حریم رودخانه ها برخورد قانونی شود.
رحمانی فضلی همچنین به ایمن سازی و مقاوم سازی سازه های ساختمانی پرداخت و گفت: برخی سازه ها قدرت لازم را ندارند. برخی پل ها و بیمارستان با اینکه تازه ساز هستند، در سیل و زلزله به سرعت تخریب می شوند که نشان می‌دهد در مطالعات اولیه و کیفیت اجرا دچار اشکال بوده است که باید در این زمینه هم اقدامات لازم انجام شود و برخورد اساسی با متخلفین صورت گیرد تا دچار چنین مشکلاتی نشویم.
وزیر کشور با اشاره به اینکه عشایر در زمان بحران ها کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند، گفت: باید مکان های قشلاق و ییلاق عشایر در برنامه ریزی ها دیده شوند به گونه ای که در در زمان بحران، خدمات رسانی به همه از جمله عشایر مدنظر باشد و رسیدگی به این گروهها راحت تر انجام شود.
وزیر کشور همچنین به مشکل فاضلاب استان خوزستان، خصوصا شهرهای اهواز، خرمشهر و آبادان اشاره کرد و گفت: با بارندگی های شدید و یا زیاد شدن آب رودخانه کارون، سیستم فاضلاب این شهرها جواب نمی‌دهد و آب وارد خیابان ها می شود که سال گذشته و حتی امسال با شدت بیشتری با این مسئله مواجه بودیم. وزارت نیرو در قبال آبهای سطحی نیز مسئول است و باید فکر اساسی در این زمینه بشود. البته وزارت نیرو هم این کار را جزء برنامه های اولویت دار گذاشته است و در برآوردها و محاسبات لحاظ می کند.
رحمانی فضلی همچنین به نقش مهم دهیاری ها پرداخت و خاطر نشان کرد: دهیاری ها باید کمک های لازم و حداقل اقدامات اولیه در زمان بحران را انجام دهند و تا زمانی که نیروهای امدادی برسند، روستا را مدیریت کنند.
وی با بیان اینکه بیمه مسأله مهمی در بحران ها است، گفت: باید بیمه با جدیت وارد شود و خسارت پرداختی نیز متناسب با وضعیت بحران تنظیم شود و خسارت منطقی داده شود. البته دولت هم بهتر است که در پرداخت یارانه بیمه کمک کند.
وزیر کشور همچنین به موضوع آبخیزداری و اهمیت و فواید آن پرداخت و اظهار کرد: اهمیت آبخیزداری بیش از نقش جدی آن در کنترل سیلاب و جلوگیری از خسارت است، بلکه موضوع اصلی، تغذیه سفره های آب زیر زمینی و استفاده از آن در کشاورزی و تثبیت خاک و جلوگیری از فرسایش است و واقعاً در این زمینه، هرچه سرمایه گذاری کنیم جواب می‌دهد.
وی تاکید کرد: موضوع آبخیزداری باید به صورت مردمی و توسط گروههای جهادی و بسیج مردمی باشد که حتما دلسوزانه تر و با قیمت پایین تر انجام می شود و همچنین به دلیل اینکه اهالی روستا خود در جهت تحقق آن همکاری کرده اند، در نگهداری و حفظ آن بهتر عمل خواهند کرد.
وی اضافه کرد: یکی از مشکلات در زمان بحران موضوع انتظامات است که نیروی انتظامی در این زمان به زحمت می افتد و با سختی کار را پیگیری می کند. سایر نیروها هم کمک می کنند اما باید طرح داشته باشیم و مانند سایر بحران ها نیروی انتظامی باید به کمک بسیج و سایر نیروها انجام وظیفه کند و نیازهایش رفع شود.
وزیر کشور خاطر نشان کرد: اورژانس آمادگی لازم را دارد و در این جلسه گزارش خوبی ارائه کرد. وی ابراز امیدواری کرد: اورژانس بتواند در عمل هم به خوبی عمل کند و مراقبتهای لازم را انجام دهد؛ چرا که با توجه به شرایط کرونایی نگرانی ها بیشتر است و در هرحال ۱۵ درصد امکانات اورژانس باید برای شرایط خاص و بحرانی آماده باشد.
وزیر کشور بر بهره گیری از ابزارهای نوین و هوشمند در بحث مدیریت و سازماندهی بحران و در برآورد خسارات و اقدامات پیشگیرانه تاکید کرد و گفت: استفاده از عکسهای هوایی و ماهواره‌ای در بحران بسیارمهم است که پیش از این از آنها کمتر استفاده کرده‌ایم. در حالیکه با استفاده از با تصویر هوایی از کل منطقه می‌توان تصمیم های بهتری را در روند مدیریت بحران اتخاذ کرد.
وزیر کشور در همین راستا افزود: در سیل گذشته استفاده از تصاویر ماهواره‌ای در برآورد خسارات و همچنین ایجاد سامانه سجاد برای ثبت خسارات بسیار کمک کرد و این موضوع نقش مهمی در ارزیابی و برآوردهای دقیق خسارات ایفا کرد.
منبع:پایگاه اطلاع رسانی وزارت کشور
