دکتر ابوذر ابراهیمی‌ترکمان، رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در سخنرانی خود در ششمین گردهمایی مؤسسه‌های فعال در آموزش زبان فارسی در جهان که صبح امروز (7 بهمن‌ماه) در حسینیه الزهرا(س) این سازمان برگزار شد، به جدال بین «داشتن» و «شدن» اشاره کرد و گفت: تصور می‌کنم در حوزه اقتصاد و سیاست اساس چیزی که اقتصاد دانان و سیاست ‌دانان دنبال می‌کنند، موضوع داشتن است. در اقتصاد هدف غایی داشتن ثروت است و در سیاست داشتن قدرت.
هدف غایی در فرهنگ، شدن و بودن است
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: در حوزه فرهنگ، هدف غایی «شدن» است نه داشتن. در واقع ما به «شدن» و «بودن» در حوزه فرهنگ توجه بسياري داريم. چه بسا که این مهم در آموزه‌های دینی و فرهنگی به همین صورت است، زیرا آنچه دین از بشر انتظار دارد، شدن است. هوشیار شدن؛ عادل شدن؛ پرهیزگار شدن؛ دوستدار بشریت شدن؛ صالح شدن و شدن‌های دیگر.
وی تأکید کرد: علمای ما در گذشته به دنبال «شدن» بودند اما فضای کنونی جهان به سمت «داشتن» رفته و این امر در آن غلبه پیدا کرده است. در حوزه زبان فارسی واقعا دنبال «بودن» هستیم زیرا فرهنگ ما متأثر از آموزه‌های دینی، حکمت‌های ادیبان و عرفان است.
دکتر ابراهیمی‌ترکمان به بررسی مقایسه‌ای «زبان فارسی» در کتاب مقالات شمس پرداخت و گفت: شمس که استاد مولاناست در این اثر می‌گوید زبان فارسی برای بیان مافی‌الضمیر قابل مقایسه با دیگر زبان‌ها نیست. مهمترین نکته آن این است که زبان فارسی دارای قابلیت‌هایی است که شمس و همینطور، حافظ و سعدی و بزرگان دیگر از شبه قاره این ویژگی‌ را درک کردند و در حکمت‌های فراوانی ساری و جاری ساختند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به سابقه طولانی یادگیری زبان فارسی به دلیل علاقه‌مندی به آن در سراسر جهان، گفت: قبل از اینکه توجه ما به موضوع آموزش زبان فارسی جلب شود، افرادی در سراسر دنیا به آن علاقه‌مند شده و یادگیری آن را آغاز کرده‌اند.
دکتر ابراهیمی‌ترکمان دلیل این علاقه‌مندی و مطالبه ذاتی برای آموزش زبان فارسی را وجود مفاخر بزرگ در آن، خوش‌آهنگی زبان و دربرگیری آموزه‌های ایرانی ـ اسلامی دانست و گفت: بسیاری آثار کهن فرهنگ‌های مختلف به زبان فارسی نوشته شده‌اند که اگر اهالی آن کشورها زبان فارسی را ندانند نمی‌توانند با میراث گذشته خود ارتباط بگیرند.
رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به اهمیت فراگیری زبان فارسی در خارج از کشور اشاره و تصریح کرد: تشنگی زیادی برای آموزش زبان فارسی در جهان وجود دارد و دلیل آن خوش‌آهنگی، وجود مفاخر بزرگی که به آن شعر گفته‌اند و آموزه‌های ایرانی و اسلامی در آن است.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره رسالت و جایگاه بنیاد سعدی اظهار کرد: بنیاد سعدی، بر اساس اهداف، سیاست‌‌ها و راهبردهای حاكم بر روابط فرهنگی بین‌المللی ایران، وظیفه انجام فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی در حوزه زبان فارسی در خارج از كشور را به عهده دارد.
وی در ادامه سخنانش، به مشکلات آموزش زبان فارسی در جهان اشاره کرد و گفت: اول اینکه خود نهادهای متولی باید به وفاق جمعی در شیوه، ابزار و سیاست تدریس برسند؛ زیرا تشتتی میان این نهادها هست که مانع گسترش زبان فارسی می‌شود.
ضرورت تجربه‌نگاری در زبان فارسی و انتقال آن به آیندگان
دکتر ابراهیمی‌ترکمان بر ضرورت تجربه‌نگاری در زبان فارسی و انتقال آن به آیندگان تأکید کرد و گفت: مشکل دیگر نبود تجربه‌نگاری‌ها در زمینه آموزش زبان فارسی است. آموزگاران زبان‌های دیگر معمولا تجربه‌های خود را مکتوب می‌کنند که برای پیشرفت آموزش زبان بسیار مهم است و اگر مثلا منبعی خوب نیست مربیان می‌توانند از آن منبع دیگر استفاده نکنند.
رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی خاطرنشان کرد: در سال‌های گذشته، تعداد بسیاری از اساتید بومی زبان فارسی که اکنون در اختیار بنیاد سعدی هستند، از سوی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و رایزنان فرهنگی ایران در خارج از کشور شیوه‌های تدریس و آموزش زبان فارسی را آموختند و امروز در اختیار بنیاد سعدی قرار گرفتند.
ابراهیمی‌ترکمان بیان کرد: در یک دوره زمانی برای اینکه الفبا تدریس کنیم، باید استاد از جمهوری اسلامی ایران اعزام می‌کردیم، اما در حال حاضر در بسیاری از کشورها با همکاری سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، بنیاد سعدی و وزارت علوم در کشورهای دیگر استاد بومی در حوزه زبان فارسی وجود دارد.
مشکلات آموزش زبان فارسی؛ از تشتت بین دستگاه‌ها تا تعطیلی کرسی‌ها در خارج
وی یادآور شد: ما بر این که بتوانیم زبان فارسی را در خارج از کشور پیش ببریم و گسترش دهیم باید دو شیوه رفع و دفع را در نظر بگیریم. رفع مشکلاتی که امروز وجود دارد را از سر راه زبان فارسی برداریم. باید تلاش کنیم کتاب‌های جدیدی که تآلیف کردیم، جایگزین کتاب‌های قدیمی کنیم و کاربری فراوانی داشته باشیم و از شیوه از راه دور، صوتی و تصویری بهره گیریم و از ظرفیت‌های آموزشگاه‌های خارج از کشور برای آموزش زبان فارسی استفاده کنیم.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در پایان سخنان خود، مشکل دیگر را کاهش ارتباط با کرسی‌های زبان فارسی دانست و ادامه داد: برخی کرسی‌های زبان فارسی در جهان به دلیل مشکلات ارزی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از درجه ۱ به درجه ۲ تنزل یافته و در بعضی مراکز تعطیل شد‌‎ه‌اند؛ همچنین وزارت آموزش و پرورش بعضی مدارس خازج از کشور را به دلیل همین تنگناهای بودجه‌ای تعطیل کرده‌اند یا با حداقل ظرفیت کار می‌کنند.
بنابر اعلام این خبر، ششمین گردهمایی مؤسسه‌های فعال در آموزش زبان فارسی در جهان با حضور بیش از ۳۰ دستگاه مرتبط و فعال در امر آموزش زبان فارسی با هدف شناسایی نقاط ضعف و قوت و هم‌افزایی این دستگاه‌ها امروز به همت بنیاد سعدی و به میزبانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در حسینیه الزهرا(س) این سازمان در حال برگزاری است.
در این گردهمایی، چهار نشست تخصصی با موضوعات «نقش و جایگاه سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در آموزش و گسترش زبان فارسی»، «آموزش مجازی زبان فارسی (دستاوردها و چالش‌های پیش رو)»، «راهکارهای جذب فارسی‌آموزان و تقویت کرسی‌های زبان و ادبیات فارسی» و «استانداردسازی آموزش و آزمون‌سازی زبان فارسی (آمفا، داتفا و تی تی سی)» برگزار می‌شود.
همچنین در حاشیه این گردهمایی یک روزه، نمایشگاهی با محوریت معرفی محصولات مؤسسه‌های فعال در آموزش زبان و ادبیات فارسی در جهان برپا شد.