• جلسه: 901
• |
• تاریخ تصویب: 29 خرداد 1403
• |
• تاریخ ابلاغ: 30 تیر 1403
• |
• شماره مصوبه: 3441
• |
• شماره ابلاغ: 7806

«اساسنامه خانه ملی گفت‌وگوی آزاد»

---

نهاد ریاست جمهوری
مجلس شورای اسلامی
قوه قضائیه
خانه ملی گفت و گوی آزاد
دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی

 مصوبه «اساسنامه خانه ملی گفت‌وگوی آزاد» که در جلسه 901 مورخ 29‏‏/03‏‏/1403 شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است؛ به شرح ذیل برای اجرا ابلاغ می‌گردد:
مقدمه:
«نبايد از آزادي ترسيد و از مناظره‌ گريخت‌ و نقد و انتقاد را به‌ كالاي‌ قاچاق‌ و يا امري‌ تشريفاتي‌، تبديل‌ كرد؛ چنانچه‌ نبايد به‌ جاي‌ مناظره‌، به‌ جدال‌ و مراء، گرفتار آمد و به جاي‌ آزادي‌، به‌ دام‌ هتاكي‌ و مسئوليت‌‌گريزي‌ لغزيد. آن‌ روز كه‌ «سهم‌ آزادي»، «سهم‌ اخلاق» و «سهم‌ منطق»، همه‌ يكجا و در كنار يكديگر اداء شود، آغاز روند خلاقيت‌ علمي‌ و تفكر بالنده‌ ديني‌در اين‌ جامعه‌ است». «بدون‌ فضاي‌ انتقادي‌ سالم‌ و بدون‌آزادي‌ بيان‌ و گفت‌وگوي‌ آزاد با حمايت‌ حكومت‌ اسلامي‌ و هدايت‌ علماء و صاحب‌نظران‌، توليد علم‌ و انديشه‌‌ ديني‌ و در نتيجه‌، تمدن‌سازي‌ و جامعه‌پردازي‌، ناممكن‌ يا بسيار مشكل‌ خواهد بود». مقام معظم رهبری^{(مدظله العالی)}
نهادینه­سازی جریان مستمر بازنگری انتقادی و ارتقاء کیفیت حکمرانی، مبتنی بر عقل‌ورزی جمعی، اخلاق اسلامی و قوانین کشور از طریق گفت‌وگو و تبادل آزاد اندیشه نخبگان، از اصول قانون اساسی و دغدغه‌های مهم امام خمینی^(ره) و مقام معظم رهبری^{(مدظله‌العالی)} برای تکمیل نظام‌سازی و تحقق فزون‌تر حکمرانی اسلامی و مردم‌سالار در پرتو خلاقیت فکری اقشار جامعه بوده است. ایشان پرهیز جدی از رکود و تحجر اندیشه‌ها و تکرار دعواهای بی‌فایده و دعوت مستمر به تحرک و تولید فکر و زاد و ولد فرهنگی؛ با اعتقاد راسخ به عقل جمعی و ایمان قوی به اثربخشی مناظره و گفت‌وگوی آزاد؛ تأمین فضاي‌ نقد و انتقاد و مناظره سالم‌، ‌آزادي‌ بيان‌ با حمايت‌ حكومت‌ اسلامي را بستری شگفتی‌ساز و تحول‌آفرین در تحقق تمدن‌سازی و جامعه‌پردازی می‌دانند.
در این راستا و به منظور ارتقاء سطح «مردم‌سالاری دینی» در تدبیر امور فرهنگی و مدیریتی کشور و در اجرای اصول حکمرانی اسلامی و تأکیدات حضرت امام خمینی^(ره) و مقام معظم رهبری و سپس تأکید مکرر آیت الله دکتر رئیسی؛ رئیس جمهور شهید و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه 891 مورخ 16/09/1402 شورای عالی انقلاب فرهنگی، مبنی بر تسریع به‌روزرسانی و نهایی‌سازی اساسنامه خانه ملی گفت‌وگوی آزاد و آغاز فعالیت این نهاد با هدف مشارکت بیشتر مردم در حکمرانی و تأمین فضای قانونی برای اعتراضات و مطالبات و با استناد به مصوبه ماده واحده «تأیید کلیات اساسنامه خانه ملی گفت‌وگوی آزاد و انتخاب مدیرآن»؛ «اساسنامه خانه ملی گفت‌وگوی آزاد» (مصوب جلسه 596 مورخ ۰۵/۱۰/۱۳۸۵ شورای عالی انقلاب فرهنگی) در جلسه 483 شورای معین و بر اساس تفویض جلسه 901 مورخ 29‏‏/03‏‏/1403 شورای عالی انقلاب فرهنگی به شرح ذیل اصلاح و تکمیل گردید:
 ماده ۱- تعریف و جایگاه حقوقی
«خانه ملی گفت و گوی آزاد» که به‌اختصار «خانه گفت‌وگو» نامیده می­شود؛ جهت ارتقاءسطح «مردم سالاری دینی»، تکامل شیوه‌نامه­های «حکمرانی اسلامی» و در تداوم مراتب نظام‌سازی و حل حداکثری مشکلات عمومی و شفاف‌سازی حقوق متقابل مردم و نهادهای حاکمیتی با هدف تعمیق روابط دوجانبه و ایجاد محملی برای طرح منطقی و قانونی اعتراضات و مطالبات اجتماعی و تحلیل زمینه‌های آن و پاسخ‌گویی به آنها، تأسیس می‌گردد. شورای عالی انقلاب فرهنگی که به فرمایش امام راحل^(ره) و مقام معظم رهبری^{(مدظله‌العالی)} در عرصه فرهنگ، برای نهادهای حاکمیتی، حکم ستاد برای صف را دارد، مؤسس و مسئول این نهاد است.
 ماده ۲- موضوع فعالیت
نهادسازی با اختیارات نافذ قانونی برای توسعه گفت‌وگوهای صریح، منطقی، آزاد، نتیجه‌بخش و عمل‌گرا در چارچوب قانون و اخلاق و با مشارکت مسئولانه و پاسخ‌گویانه نمایندگان تام الاختیار سران محترم سه قوه و نهادهای حاکمیتی به تناسب موضوعات در جهت اصلاح امور کشور و حل ابهامات، معضلات و اختلاف نظرهای نخبگانی در درون و بیرون حاکمیت، به‌ویژه مرتبط با شیوه‌های مدیریت کشور در مسائل بحران‌خیز اجتماعی و در جهت اجرای قانون اساسی و تحقق ارزش‌های انقلاب اسلامی.
 ماده 3- اهداف:

1. درک به­موقع و دقیق فرصت­ها و تهدیدهای ملی، واقعیت­ها، مطالبات اجتماعی و حساسیت­های فرهنگی و اجتماعی؛
2. هم‌افزایی همه نهادهای حاکمیتی و اجتماعی جهت حل منازعات فرهنگی و مطالبات اجتماعی؛
3. ایجاد فضایی آرام، اخلاقی و منطقی برای اعتراضات قانونی و شنیده شدن و دریافت پاسخ آنها؛
4. ارتقاء کارآمدی و پاسخ‌گویی در حکمرانی؛
5. فرصت‌سازی برای دیده شدن خدمات و مشکلات نهادهای حکمرانی و شنیده شدن توضیحات مدیران کشور.

ماده 4- وظایف

1. ایجاد فرصت قانونی و عادلانه برای عرضه علمی و آزاد دیدگاه‌های کارشناسانه و نوآورانه همه طیف‌های نخبگانی در نقد و اصلاح نظامات و ساختارهای مدیریت محلی و ملی کشور و شنیده شدن پیشنهادهای منتقدان و و معترضان؛
2. زمینه‌سازی برای ظهور ظرفیت‌ها و خلاقیت‌های اجتماعی و رقابت سالم در بهره‌گیری از این مناظرات برای کارآمدی و شفافیت بیشتر در عرصه‌های حکمرانی؛
3. ترغیب نهادهای تصمیم‌گیر کشور به گفت‌و‌گوهای آزاد انتقادی و تقویت روح پاسخ­گویی و انعطاف (بدون انفعال) مدیران کشور، اعتمادسازی نزد افکار عمومی، نهادینه‌سازی «امربه‌معروف و نهی ازمنکر» و متقابلاً «جهاد تبیین» خدمات نظام در هندسه «فرهنگ عمومی» و شنیده شدن توضیحات مسئولان، رفع سوء تفاهم‌ها و تبلیغات سوء دشمنان امنیت و اتحاد کشور و خنثی‌سازی سیاه‌نمایی‌ها و یأس‌پراکنی‌ها؛
4. فعال‌سازی و هم‌افزایی حداکثری مراکز علمی حوزوی و دانشگاهی و متخصصان درون و بیرون حاکمیت و تمرکز پژوهش‌‎ها و پایان‌نامه‌ها و مقالات علمی برحل واقع‌بینانه‌تر، سریع‌تر، دقیق‌تر و کم‌هزینه‌تر مشکلات کشور و عطف توجه به نیازهای واقعی مردم به جای مرجعیت‌بخشی به مجلات و نهادهای غربی؛
5. تقویت زمینه فرهنگ مباحثه در مسائل بزرگ ملی و محلی و جلوگیری از قطبی شدن جامعه و اصلاح امور در فضای تفاهم و تعامل و نتیجه‌بخش کردن گفت‌وگوهای پراکنده جاری تا رسیدن به برنامه‌های کارآمد و عملی از طریق منطقی‌تر و اخلاقی‌تر کردن فضا و طرح بدون تنش و تحریک و تحریف دیدگاه‌ها در شیوه‌های اداره کشور.

 ماده 5- سطوح گفت‌وگوهای آزاد
گفت‌وگوهای آزاد در سه سطح به شرح ذیل طراحی می‌شود:

1. سطح عمومی
2. سطح نخبگانی
3. سطح امور اجرائی و شیوه‌های حکمرانی

تبصره- جزئیات و نحوه طراحی سطوح سه‌گانه فوق و اجرای آنها، به موجب آیین‌نامه‌ای است که به تصویب شورای سیاست‌گذاری خواهد رسید.
ماده 6- ارکان

1. شورای سیاست‌گذاری
2. شوراها و کارگروه‌های موقت علمی و اجرایی به تناسب هر موضوع
3. مدیر خانه گفت‌وگو
4. دبیرخانه خانه گفت‌وگو

 ماده 7- اعضای شورای سیاست‌گذاری

1. نمایندگان رسمی و تام‌الاختیار سران قوا
2. دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی
3. دو نفر از اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی به انتخاب شورای عالی
4. نمایندگان رسمی و تام‌الاختیار سایر نهادهای حاکمیتی حسب موضوع بحث در هر میز گفت‌وگو

تبصره - نمایندگان رسمی و تام‌الاختیار قوای سه‌گانه و سایر نهادهای حاکمیتی از سوی رؤسای محترم سه قوه و نهادهای مزبور به مدیر خانه گفت‌وگو معرفی می‌شوند.
 ماده 8- وظایف شورای سیاست‌گذاری

1. تعیین ضوابط اجرای کرسی‌های گفت‌وگو در سطح ملی و محلی
2. پیشنهاد اعضای شوراهای مشورتی اجرایی یا کارگروه‌های تخصصی به مدیر خانه گفت‌وگو
3. ارائه روایتی از نظام مسائل مورد نظر قوای سه‌گانه و دستگاه‌ها و صورت‌بندی ایده مسئولان برای مطالبات اجتماعی
4. ارائه گزارشی از اقدامات صورت‌گرفته برای حل مسأله در راستای جهاد تبیین و آگاه‌سازی افکار عمومی از خدمات و تلاش‎های سه قوه
5. همکاری عملی و به‌موقع در برگزاری گفت‌وگوها و فرایند پاسخ‌گویی و شفافیت
6. پیگیری جمع‌بندی گفت‌وگوها و انتقادات و پیشنهادها جهت اصلاح امور
7. تضمین حقوق و امنیت برگزارکنندگان و مشارکت‌کنندگان در گفت‌وگوها در چارچوب قانون.

تبصره- نمایندگان تام‌الاختیار رؤسای قوای سه‌گانه موظف به پشتیبانی مادی و حمایت معنوی از فرایند اجرای مصوبات و تصمیمات خانه  گفت‌و‌گو هستند.
 ماده 9- مدیر خانه گفت‌وگو
مدیر خانه  گفت‌و‌گو، توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی انتخاب می‌شود.
ماده 10- وظایف و اختیارات مدیر خانه گفت‌وگو

1. پیشنهاد ضوابط و شیوه‌‌نامه اجرای کرسی­های گفت‌­وگوهای آزاد به شورای سیاست گذاری جهت تصویب
2. تعیین نوع، شیوه و سطح نشر و انعکاس مناظرات یا نتایج آنها حسب مورد
3. تعیین اعضای شوراهای مشورتی اجرایی و نماینده نهادهای مسئول به تناسب موضوع هر مناظره، با مشورت شورای سیاست گذاری
4. ارائه گزارش سالانه به شورای عالی انقلاب فرهنگی

ماده 11- منابع مالی مورد نیاز برای اجرای این اساسنامه، توسط سازمان برنامه و بودجه پیش­بینی و تأمین می­گردد.
ماده 12- این اساسنامه در 12 ماده و 3 تبصره در جلسه 901 مورخ 29/03/1403 شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب  رسید و از تاریخ ابلاغ، اساسنامه قبلی خانه ملی گفت‌و‌گوی آزاد (مصوب جلسه 596 مورخ ۰۵/۱۰/۱۳۸۵ شورای عالی انقلاب فرهنگی)، ملغی می­گردد.

محمد مخبر
سرپرست ریاست جمهوری و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی




رونوشت به انضمام يك نسخه مصوبه، به:

• دفتر مقام معظم رهبري (مدظله العالي)
• دفتر رئيس جمهور
• مجلس شوراي اسلامي
• شورای نگهبان قانون اساسی
• قوه قضائیه
• ديوان محاسبات كشور
• معاونت امورمجلس رياست جمهوري
• معاونت حقوقي رياست جمهوری
• اداره كل تدوين و تنقيح قوانين و مقررات نهاد رياست جمهوري
• دفتر بازرسي ويژه رئيس جمهور
• وزارت دادگستري (براي درج در روزنامه رسمي كشور)
• دبیرخانه شورای معین و امور شورای عالی انقلاب فرهنگی
• اداره کل حوزه ریاست دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی
• و اداره کل امور حقوقی و تدوین مقررات ابلاغ مي‌شود.