• جلسه: 55
• |
• تاریخ تصویب: 16 اسفند 1400
• |
• تاریخ ابلاغ: 20 فروردین 1401
• |
• شماره مصوبه: 3275
• |
• شماره ابلاغ: 1400/20274/دش

بیانیه تحول و بازسازی ساختار و نظام امور قرآنی کشور

---

دبیرخانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی

به پیوست مصوبه «بیانیه تحول و بازسازی ساختار و نظام امور قرآنی کشور» که در اجرای بندهای 4 تا 7 ماده 4 منشور توسعه فرهنگ قرآنی در جلسه 55 مورخ 16/12/1400 شورای توسعه فرهنگ قرآنی به تصویب رسیده است جهت پیگیری اجرایی ­شدن ابلاغ می‌شود.
سعید رضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و رئیس شورای توسعه فرهنگ قرآنی
بیانیه تحول و بازسازی ساختار و نظام امور قرآنی کشور
مصوب جلسه 55 مورخ 16/12/1400 شورای توسعه فرهنگ قرآنی – تاریخ ابلاغ: 25/12/1400 شماره ابلاغ: 20274/1400/دش
«ساختار فرهنگی کشور نیاز به یک بازسازی انقلابی دارد.» مقام معظم رهبری شهریور 1400

به منظور تأمین مطالبات مقام معظم رهبری مدظله‌العالی در بازسازی انقلابی و خردمندانه ساختار فرهنگی و تحول شورای عالی انقلاب فرهنگی و تبدیل آن به قرارگاه فرهنگی کشور و در اجرای اقدام ملی نخست نقشه مهندسی کشور مبنی بر اجرا و به­روز­رسانی منشور توسعه فرهنگ قرآنی، با کاربست نتایج مطالعات پژوهشی و کارشناسی سال­های اخیر، کانون­های تحولی و اولویت­های اثربخش و پیشران در اجرای اسناد راهبردی توسعه فرهنگ قرآنی با نگاه به اصول حاکم و اولویت­ها به شرح ذیل تعیین می­شود.

اصول حاکم

1. تحول از شناخت وضع موجود آغاز می­شود و با آینده­ نگاری زمینه آینده­سازی را فراهم می­کند و برنامه تحول باید مبتنی بر اقدام عملیاتی قابل ارزیابی جهت ارتقای وضع موجود باشد.
2. به لطف الهی و با مساعی فعالان و نهادهای قرآنی در چنددهه گذشته دستاوردهای ارزشمندی در کشور حاصل آمده که حفظ و تعالی آن از اصول تحول به شمار می­رود، لیکن فاصله وضع فعلی با تحقق رویکردهای سه­گانه مورد انتظار منشور و اسناد راهبردی توسعه فرهنگ قرآنی مبنی بر هماهنگ­سازی، فرهنگ­سازی و نظام‌سازی قرآنی نیازمند اهتمامی مجدّانه و بیش از قبل است.
3. اسناد راهبردی توسعه فرهنگ قرآنی محصول کار یک فرد یا یک بخش نبوده بلکه نماد و حصیله برنامه­ریزی راهبردی قرآن در نظام جمهوری اسلامی است و کلید تحول در امور قرآنی التزام و جاری­سازی این اسناد مبتنی بر اولویت­ها و زمان­بندی است.
4. تحول فرایندی زمینه­ساز تحول نگرشی، محتوایی و ساختاری خواهد شد. در این بین فرایندهای تأمین نیروی انسانی، مالی و اداری که فرایندهای اصلی را پشتیبانی می­کنند اهمیت بیشتری دارند.
5. در اصلاح ساختاری دو دیدگاه تمرکز و شبکه مطرح است. ساختارها باید چابک شده و از توسعه ساختاری خودداری شود. همچنین اصلاحات ساختاری بایستی مبتنی بر واگذاری حداکثری امور به مردم، کاهش تداخل و موازی­کاری و تعیین متولی برای وظایف معطل­مانده، افزایش شفافیت، کیفی­سازی فعالیت‌ها و افزایش اثربخشی جهت کاربردی کردن قرآن در زندگی فردی و اجتماعی باشد.
6. در عصر فرااطلاعات حمایت از فعالیت­های مؤثر قرآنی در فضای مجازی نقش بی­بدیلی در تحقق تحول مطلوب ایفا می­کند.
7. با توجه به «بیانیه‌ گام دوم انقلاب» به مثابه منشور خودسازی، جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی خطاب به ملت ایران به‌ویژه جوانان ، ضمن تأکید بر سطح فردی تمسک به قرآن و لزوم افزایش معنویت و اخلاق در فضای عمومی جامعه، حرکت به سمت سطح اجتماعی تمسک به قرآن و نیز تحقق مرجعیت قرآنی جمهوری اسلامی ایران در عرصه بین­الملل نیازمند تسریع و تقویت است.

اولویت­ ها و راهکارهای تحولی
اولویت نخست فعالیت­های قرآنی دولتی، عمومی و مردمی، رشد و ارتقای تحولی فعالیت­های مربوط به تلاوت، حفظ و تبیین با هدف پرورش ۱۰ میلیون حافظ و 15 میلیون آشنا به تلاوت، فهم و تدبر قرآن و اولویت دوم افزایش بهره‌گیری فراگیر از معارف و گزاره­های هادی و الهام‌بخش قرآن در پیشرفت نظام حکمرانی کشور با تفصیل مندرج در حیطه­های سه­گانه ذیل است.
الف- حیطه نگرشی
تغییر در حوزه نگرش با تأکید بر اقشار و گروه­های مرجع تأثیرگذار از جمله مسئولان، روحانیون، معلمان و نخبگان، مقدمه منطقی تحول در امور قرآنی است. لذا گفتمان­سازی نقش حداکثری قرآن در حل مسائل جامعه و ارتقا و تحول سبک زندگی و نظام­سازی مبتنی بر قرآنی با تأکید بر نقش و جایگاه موارد زیر مورد نظر است:

1. تولید و توزیع محتوای قرآنی در رسانه ­ها بخصوص صدا و سیما و فضای مجازی

2. تربیت و سبک زندگی قرآنی در خانواده با محوریت مادران

3. مرجعیت قرآن در نظام آموزشی و تربیتی حوزه­ و دانشگاه­ها

4. ارتقای قرآنی معلمان و فعالان نظام تعلیم و تربیت رسمی کشور

5. ارتقای قرآنی مدیران و کارگزاران نظام مدیریت و برنامه­ریزی کشور

ب- حیطه فرایندی

1. توانمندسازی قرآنی مربیان مهد و پیش­دبستانی و مؤسسات مردمی، آموزگاران ابتدایی، دبیران قرآن، دینی و عربی متوسطه و مربیان تربیتی آموزش و پرورش، و مدرسان حوزه و دانشگاه

2. توانمندسازی نیروی انسانی فعال در بخش قرآنی دولتی و مردمی و استقرار نظام ارزشیابی نیروی انسانی بر مبنای سیستم پاداش عملکرد

3. توانمندسازی سرمایه انسانی قرآنی در حوزه تولید و توزیع محصولات و صنایع فرهنگی­، هنری و رسانه­ای با رویکرد فناورانه و نوآورانه

4. ساماندهی و تقویت جلسات قرآنی خانگی و محلی

5. مأموریت­گرا کردن رشته­ها و دانشکده­های قرآنی جهت تأمین، تربیت و تقویت سرمایه انسانی مورد نیاز امور قرآنی

6. برنامه­ریزی جذب استعدادهای برتر و درخشان به سمت تحصیل و فعالیت در حوزه امور قرآنی

7.  بازنگری فرایندهای تربیت، توانمندسازی و انتصاب مدیران امور قرآنی بر محور گردش نخبگانی و تحول­­گرایی

8. تقویت رویکرد حمایت زیرساختی و توانمندساز از مؤسسات قرآنی مردمی

9. ایجاد و تقویت سازوکارهای شفافیت حداکثری فرایندهای مالی امور قرآنی

10. یکسان­ سازی ردیف­های مصرح قرآنی دستگاه­ها در قانون بودجه عمومی کشور همراه با درج عناوین اعتبارات ذیل اجرای اسناد منشور به صورت مستقیم در ردیف­های بودجه­­ای دستگاه­ها و انحصار اعتبارات صندوق مشارکت به تأمین مالی پروژه­های ذیل اقدامات ملی اسناد راهبردی

11. تقویت سازوکارهای توسعه مشارکت مالی مردمی و وقف و خیریه در امور قرآنی

12. مأموریت­گرایی و تخصصی شدن مؤسسات قرآنی مردمی و حمایت از ایجاد زیست­بوم نوآوری و شتابدهنده

13. تسهیل امکان اختصاص استفاده از فضای مدارس، ساختمان­های اداری بلااستفاده و مساجد در ساعات غیرفعال به مؤسسات قرآنی مردمی

14. تسهیل صدور مجوز ایجاد مهدها و مراکز پیش­دبستانی و مدارس تخصصی حفظ قرآن برای مؤسسات قرآنی موفق

15. واگذاری حداکثری فرایندهای اجرایی صدور مجوز مؤسسات قرآنی مردمی به اتحادیه مردم­نهاد

16. اعتباربخشی به مدارک و گواهی­نامه­های آموزشی مؤسسات قرآنی مردمی

17. تصویب قوانین و مزایای تشویقی برای ترویج حفظ قرآن و تربیت ده میلیون حافظ قرآن کریم

18. تدوین و الحاق شرایط و شایستگی­های قرآنی به شرایط عمومی احراز مشاغل و پست­های دستگاه­ها

19. پیگیری اخذ مجوز جذب و به­کارگیری نیروی انسانی متخصص در پست­های امور قرآنی دستگاه­ها

20. ساماندهی و توانمندسازی نیروی انسانی جهت فعالیت در عرصه­های قرآنی بین­المللی

ج- حیطه ساختاری

1. تقویت نظام قرارگاهی در سیاست­گذاری، هماهنگی و نظارت راهبردی امور قرآنی با بازآرایی شورای توسعه فرهنگ قرآنی، کمیسیون ها و شوراهای وابسته ملی و استانی

2. بازمهندسی فعالیت­های حاکمیتی امور قرآنی دستگاه­ها برای حذف موازی­کاری و تعیین مأموریت­های فاقد متولی و کاهش تصدی­گری و ارتقای فعالیت­های صفی قرآنی داخل دستگاهی (با تقویت ساختارهای قرآنی دستگاهی و تشکیل شورای هماهنگی امور قرآنی دستگاهی)

چارچوب نهادی
مساعی این بیانیه بر کشف و شناسایی مسائل اصلی، تنگناهای اجرایی و کانون­های تحولی امور قرآنی با تکیه و تأکید بر اسناد راهبردی توسعه فرهنگ قرآنی بوده است تا جغرافیای برنامه­ریزی و اولویت­های عمل و اقدام فعالیت­های قرآنی بخش­های دولتی، عمومی و مردمی مشخصاً ترسیم شود و در نهایت گام­های مؤثر اجرایی و اولویت­گزینی تحولی اقدامات ملی اسناد راهبردی در چهار سال آینده تعیین و مبنای عمل ظرفیت­ها و ساختارهای دولتی، عمومی و مردمی قرار گیرد. این نقطه وفاق و اتفاق یقیناً مبنایی برای رفع تشتّت­ها و عملیات­های مبتنی بر سلائق خواهد بود. شورای توسعه فرهنگ قرآنی مسئولیت پیگیری تحقق آن را با تصویب ضوابط و مقررات و تشکیل کمیته اجرایی­سازی بیانیه بر عهده دارد.