معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش وضع عدالت آموزشی در کشور و مولفه‌های تاثیرگذار بر آن را تشریح کرد.
رضوان حکیم‌زاده در برنامه تلویزیونی پرسشگر به مفهوم عدالت‌آموزشی اشاره کرد و گفت: «عدالت آموزشی یعنی همه کودکان امکان رفتن به مدرسه را داشته باشند. معنای کیفی عدالت‌آموزشی نیز یعنی فرصت برابر برای یاد گرفتن وجود داشته باشد. آیا همه آن‌ها که امکان رفتن به مدرسه را پیدا می‌کنند، می‌توانند فرصت‌های برابر برای یادگیری داشته باشند؟ عدالت‌آموزشی می‌تواند زمینه‌ساز عدالت اجتماعی باشد. اکثر رتبه‌های برتر کنکور وضع اقتصادی و اجتماعی برتر داشتند که بیانگر تفاوت در دسترسی به فرصت‌های برابر است. ما پیشرفت‌های خوبی در زمینه عدالت آموزشی داشتیم اما هنوز در بخش‌هایی نیازمند بهبود اوضاع هستیم. یکی از دستاوردهای خوب، پوشش تحصیلی 98.13 درصدی در دوره ابتدایی است.»
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: «وقتی همه دانش‌آموزان به مدرسه میروند یعنی همه حق موفقیت دارند. اگر این اصل را به‌عنوان هدف نظام‌آموزشی بپذیریم وضع باید به گونه‌ای باشد که همه دانش‌آموزان به یک اندازه فرصت رشد داشته باشند، ولی در عمل این اتفاق نمی‌افتد و کد رشته‌های خوب کنکور در اختیار دانش‌آموزان و خانواده‌های مناطق برخوردارتر قرار می‌گیرد.»
میانگین پوشش کشوری پیش‌دبستانی 74 درصد است
حکیم‌زاده افزود: «ریشه این موضوع به دوران کودکی و یادگیری اولیه برمی‌گردد. فرصت برخورداری از آموزش‌های پیش‌دبستانی یکی از شاخص‌های مهم است و ما دستاورد خوبی در این زمینه داریم. اکنون نرخ پوشش پیش‌دبستانی 74 درصد است و اتفاقا نکته جالب توجه آنکه مناطق کمتربرخوردار پوشش بهتری دارند چون چند سالی است که ردیف اعتباری ویژه پیش‌دبستانی مناطق دوزبانه در بودجه‌های سالانه دیده می‌شود. در این حال که میانگین کشوری پوشش پیش‌دبستانی 74 درصد است در استان‌هایی چون خوزستان 100 درصد و در برخی چون ایلام 90 درصد است. در واقع در استان‌های کمتربرخوردار وضعیت پوشش ما بسیار خوب است.»
او به عوامل موثر یادگیری در دوره ابتدایی اشاره کرد و گفت: «عوامل درون‌مدرسه‌ای و برون‌مدرسه‌ای موثر بر یادگیری وجود دارند. معلم، کیفیت همسالان در کلاس درس، تراکم جمعیت کلاسی، فضا، امکانات و دسترسی به منابع یادگیری از جمله عوامل درون‌مدرسه‌ای تعیین‌کننده کیفیت یادگیری دانش‌آموزان هستند.»
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش با طرح این سوال که آیا همه 98 درصد دانش‌آموزان به یک اندازه می‌توانند یاد بگیرند؟ گفت: «آیا سیاست‌های ما در جهت تحقق عدالت‌آموزشی است یا خیر؟ آیا بهترین و باتجربه‌ترین معلمان را به مناطق محروم می‌فرستیم؟ متاسفانه جواب ما به این پرسش منفی است. رویه غلطی شکل گرفته است مبنی بر اینکه هرچقدر معلمان باتجربه‌تر می‌شوند در مناطق بهتری به کار گرفته می‌شوند. هرچه قدر ارتفاع ثروت در شهر بیشتر می‌شود معلمان باتجربه‌تر به مناطق بهتر میروند. انگیزه‌ای فراهم نمی‌کنیم که معلم باتجربه به مناطق محروم برود.»
احتمال جذب معلم باکیفیت عشایر از طریق دانشسرا
حکیم‌زاده گفت: «در گذشته دانشسرای مخصوص عشایر داشیم که حذف شده است. تقاضا و درخواست‌هایی داشته‌ایم و قول‌هایی هم داده‌اند و پیگیری‌هایی انجام شده است تا بتوانیم معلم باکیفیت عشایر از طریق دانشسرا جذب کنیم. اگر سربازمعلم به کلاس مناطق محروم برود که تجربه ندارد به کیفیت یادگیری آن دانش‌آموزان لطمه می‌خورد.»
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش افزود: «عامل دیگر کیفیت همکلاسی‌هاست. اینکه دانش‌آموزان باهوش‌تر و باانگیزه‌تر در کلاس باشند بر یادگیری تاثیر می‌گذارد. اما سیاست ما این است که انواع مختلفی از مدارس را ایجاد کردیم و به بهانه‌های مختلف دانش‌آموزان با انگیزه را به بهانه فراهم کردن زمینه بهتر از مابقی دانش‌آموزان جدا می‌کنیم.»
قرار بود مدارس نمونه‌دولتی در مناطق محروم باشند عجیب است که از مناطق شهری سردرآوردند
او در این باره گفت: «یکسری از دانش‌آموزان به مدارس تیزهوشان میروند. یکسری را با آزمون به نمونه‌دولتی می‌فرستیم. جالب اینکه قرار بوده مدارس نمونه‌دولتی در مناطق محروم باشد ولی عجیب است که چطور از مناطق شهری سر در آورده‌اند. در مدارس شاهد هم جداسازی می‌کنیم و اشخاص دارای شرایط خاص وارد این مدارس می‌شوند. جداسازی براساس طبقه اجتماعی ئ اقتصادی هم رخ می‌دهد و بخشی هم به مدارس غیردولتی میروند. در هیئت امنایی‌ها هم خانواده‌ها بسته به اینکه چقدر امکان مشارکت در تامین هزینه مدرسه دارند فرزندشان را ثبت‌نام می‌کنند تا زمینه یادگیری بهتر فراهم شود.»
رضوان حکیم‌زاده ادامه داد: «رویه از گذشته‌ها بر این بوده که دوره ابتدایی در مرکز توجه نبوده است. هرچند در سند تحول بنیادین تاکید شده که اولویت باید در دوره ابتدایی باشد. یکی از راهکارهای کمک به کیفیت بهتر یادگیری، یکپارچه‌سازی مدارس است و در سند تحول بنیادین هم به این موضوع توجه شده است. البته صحبت بر سر این نیست که انواع مدارس خاص اشکال دارند بلکه از آن‌سو معنایش دور شدن 80 درصد دانش‌آموزان مدارس دولتی از عدالت آموزشی است. مدارس خاص دستاوردهای خوبی دارند اما اگر نگاه فراگیر داشته باشیم همان کاری را می‌کنیم که شهید رجایی کرد و مدارس را یکپارچه کرد.»
حدود 62 درصد کلاس‌های ابتدایی تراکم بالای 26 نفر دارند
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش درباره تراکم جمعیت دانش‌آموزی در دوره ابتدایی نیز گفت: «طبق مصوبات شورای عالی آموزش و پرورش، تراکم کلاسی نباید بالای 26 نفر در دوره ابتدایی باشد. نرخ مطلوب هم 20 تا 22 نفر است. این در حالی است که حدود 62 درصد کلاس‌ها تراکم بالای 26 نفر دارند. 48.2 درصد کلاس‌ها 26 تا 35 دانش‌آموز، 12.1 درصد کلاس‌ها 36 تا 40 دانش‌آموز، 1.7 درصد کلاس‌ها بالای 41 دانش‌آموز دارند. آخرین آمار نشان می‌دهد 3022 کلاس درس بالای 41 نفره داریم. این اتفاق در مدارس خاص رخ نمی‌دهد و در مدارس دولتی رخ می‌دهد. چند سال دیگر کد رشته‌های خوب کنکور نیز از دسترس طبقه متوسط خارج خواهد شد.
منبع: پانا
