مهدی نوید ادهم روز سه شنبه در چهارمین کنگره بین المللی جندی شاپور در تالار آیت الله قاضی دزفولی دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول گفت: پس از تصویب نهایی اساسنامه بنیاد بین المللی جندی شاپور، این بنیاد میدان دار بزرگداشت، احیا و بازشناسی جندی شاپور در سطح ملی و بین المللی خواهد بود.
وی ادامه داد: اهتمام به بازشناسایی و بازشناساندن کهن شهر جندی شاپور به عنوان اولویت در دستور کار کمیته فرهنگ و تمدن شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار دارد.
دبیر کمیته فرهنگ و تمدن ایران و اسلام شورای عالی انقلاب فرهنگی با تاکید بر اینکه بازشناسی کهن شهر دانشگاهی جندی شاپور از جمله اقدامات مهم ملی است، اظهارکرد: کهن شهر دانشگاهی جندی شاپور به عنوان قدیمی ترین دانشگاه جهان با یک هزار و ۷۵۰ سال قدمت افتخاری برای ایران است.
وی افزود: کمیته فرهنگ و تمدن ایران و اسلام در سال ۱۳۸۴ با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی و با مسوولیت دکتر علی اکبر ولایتی تشکیل و فعالیت‌های مختلفی برای بازشناسی مسایل گران سنگ ایران و اسلام انجام داده است.
نویدادهم بیان کرد: گوهر ارزشمند جندی شاپور همچنان در زیر خاک خفته است و باید برای معرفی این گنجینه بی نظیر که نشان دهنده غنای فرهنگ و علمی ایران است، تلاش کرد.
احیای ربع رشیدی و جندی شاپور در دستور کار ملی است
رییس هیات عالی جذب شورای عالی انقلاب فرهنگی، شهر دانشگاهی جندی شاپور را گنجینه‌ای ملی دانست و گفت: ربع رشیدی و جندی شاپور ۲ شهر دانشگاهی کهن ایران هستند که احیا و بازشناسی آنها در دستور کار شورای عالی انقلاب فرهنگی است.
محمدعلی کی‌نژاد با اشاره به اقدام‌های انجام شده برای احیای شهر دانشگاهی ربع رشیدی در تبریز افزود: شهر دانشگاهی ربع رشیدی در حدود ۷۵۰ سال پیش در تبریز ایجاد و دارای بخش‌های مختلف از جمله کتابخانه، مدرسه، مسجد، دارالایتام، حمام، مهمانسرا، بیمارستان، مدارس عالی و کارگاه‌های صنعتی بوده است.
وی با بیان اینکه سازماندهی مفصلی توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی برای احیای ربع رشیدی در تبریز انجام شده است، ادامه داد: متولیان کهن شهر دانشگاهی جندی شاپور باید از تجربه ربع رشیدی در تبریز استفاده کنند تا راه برای احیای شهر دانشگاهی جندی شاپور با یک هزار و ۷۵۰ سال قدمت در کشور هموارتر شود.
عضو حقیقی شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه حدود ۲ دهه پیش کار احیا و بازشناسی ربع رشیدی در کشور آغاز شده است، اظهارکرد: شهر دانشگاهی ربع رشیدی جمعیتی بالغ بر ۲۵۰ هزار نفر بوده است که ۶ هزار دانشجو از کشورهای مختلف دنیا در آن مشغول به تحصیل بوده‌اند.
میراث تاریخی و تمدنی ایران پاسخگوی نیاز کنونی کشور است
معاون فرهنگی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری نیز در این کنگره با بیان اینکه برگزاری چنین کنگره‌هایی در ترسیم تصویری روشن از گذشته و میراث و عناصر تمدنی کشور موثر است، گفت: بازخوانی داشته‌های تاریخی، تمدنی، علمی و فرهنگی تصویرساز امروز و آینده حرکت کشور است.
عبدالحسین کلانتری افزود: ادبیات مطالعات نهاد علم و دانشگاه در ایران نوپا است که یکی از دستاوردهای برگزاری این چنین کنگره‌هایی تقویت این رشته‌های علمی در کشور است.
وی با بیان اینکه خروجی این کنگره باید راهکارهایی برای برون رفت از مسایل مبتلا به نظام آموزش عالی باشد، اظهارکرد: نهاد علمی و دانشگاهی کشور نیاز به عمق بخشی نظری بیشتر است.
معاون وزیر علوم، تحقیقات و فناوری بیان کرد: یکی از سوال‌های مهم پیرامون شهر دانشگاهی جندی شاپور که همچنان مبتلا به معاصر است، چگونگی رابطه نهاد علم در کهن دانشگاه جندی شاپور با سایر نهادهای مستقر در آن جامعه مانند نهاد مذهب، خانواده و قدرت است که پاسخ به آن می‌تواند برای امروز کشور نیز موثر باشد.
وی تامین منابع مالی مورد نیاز دانشگاه‌ها را از جمله مسایل روز دانست و افزود: مدل‌ها و روش‌های مختلفی برای تامین منابع مالی دانشگاه‌ها اجرا شده است که بسیاری از این روش‌ها ریشه در غرب دارد لذا باید به دنبال مدلی بومی و پایدار برای آن باشیم.
کلانتری با بیان اینکه کنگره بین المللی جندی شاپور محلی برای پاسخ به برون دادهای دانشگاه است، گفت: شکل گیری یک نهاد علمی به سادگی امکانپذیر نیست و نیاز به انباشت انبوهی از تجربه‌های تاریخی است که ایجاد شهر دانشگاهی در بیش از یک هزار و ۷۰۰ سال پیش نشان از غنای علمی ایران در طول تاریخ دارد.
وی افزود: دانشگاه به شکل کنونی سوغات مدرنیته برای ایران است که بازخوانی تجربه آموزش عالی در کهن دانشگاه جندی شاپور مقدمه بازتعریف نهاد دانشگاه در کشور است.
معاون فرهنگی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با بیان اینکه نوآوری و ساخت نهاد جدید بی‌توجه به سنت و تجربه تاریخی گذشته ممکن نیست، اظهار کرد: نوآوری در گرو توجه به تاریخ تمدنی است که متاسفانه به میراث تاریخی خود بسیار بی‌توجه بوده‌ایم.
وی با بیان اینکه ایرانیان در طول تاریخی نگاهی جهانی برای عرضه علم و فرهنگ به تمام دنیا داشته‌اند، افزود: شرط تعالی کشور توجه به این میراث تاریخی است چراکه میراث تاریخی و تمدنی ایران امکان بازخوانی و احیا دارد و این میراث پاسخگوی نیاز کنونی کشور است.
دزفول خاستگاه علم، دانش و مقاومت است
امام جمعه دزفول نیز در این کنگره، دزفول را شهرستان علم و تاریخ و فرهیختگی دانست و گفت: آثار تاریخی و علمی دزفول به هزاران سال قبل بر می‌گردد.
حجت الاسلام و المسلمین مسعود بهرامپور با بیان اینکه فهم تاریخ کهن بشر اقدامی ارزشمند است، افزود: مطالعه در تاریخ گذشتگان با نگاه عبرت آموز مورد تاکید اسلام بوده است.
وی با بیان اینکه صعود و سقوط تمدن‌ها بدون علت نیست، ادامه داد: شناخت پیشرفت تمدن‌ها نیازمند کاوش‌های عمیق تاریخی است چراکه درک و فهم درست از عملکرد آن تمدن و شناخت نقاط ضعف و قوت آن می‌تواند موجب عبرت و درس آموز باشد.
امام جمعه دزفول با بیان اینکه اندیشه در علل افول تمدن‌های بشری از درس‌های اسلام برای کاوش‌های باستانی است، گفت: دزفول به عنوان خاستگاه علم، دانش و مقاومت و محل استقرار کهن دانشگاه جندی شاپور باید میزبان کنگره‌های جندی شاپور باشد تا از پرتو آن هویت علمی این شهر بازتعریف شود.
زبان پارسی برترین نشانه فرهنگ غنی ایرانی است
استاد برجسته دانشگاه و از چهره‌های ماندگار فرهنگ و ادب ایران در این کنگره، ایران را مهد شکوه و تمدن علمی، فرهنگی و تاریخی دانست و گفت: ایجاد نخستین دانشگاه‌ها در ایران نشان از غنای علمی و تمدن بی‌نظیر این دیار است.
استاد میرجلال الدین کزازی با بیان اینکه تمدن کهن ایران مورد تجلیل همه دانش پژوهان دنیا است، افزود: ردپای تمدن غنی ایران را می‌توان در کتابخانه‌های قدیم دنیا و نوشته‌های اندیشمندان شهیر تاریخ از جمله فیثاغورث و افلاطون جستجو کرد.
وی با اشاره به نمونه‌هایی از بهره گیری اندیشمندان برجسته دنیا از تمدن و علم ایران ادامه داد: اندیشه تمدن ایرانی بر دوگانه گرایی و ستیز دائم خیر و شر در نهاد آدمی استوار است.
کزازی فرهنگ ایرانی را فرهنگی پویا دانست و بیان کرد: پویایی راز ماندگاری فرهنگ ایرانی است و ابزار مهم این فرهنگ زبان پارسی است.
وی با بیان اینکه زبان پارسی برترین نشانه فرهنگ ایرانی است، افزود: مقایسه زبان پارسی با سایر زبان‌ها ظرفیت‌های غنی زبان پارسی را نشان می‌دهد چراکه بسیاری از زبان‌های امروز دنیا در دوران اسطوره‌ای خود باقی مانده‌اند.
این استاد دانشگاه بیان کرد: جندی شاپور نه تنها دانشگاه بلکه شهری دانشگاهی است که کتابخانه‌ای بی‌مانند و برتر از کتابخانه معروف اسکندریه در قرن‌های گذشته داشته است.
وی شناخت فرهنگ و تمدن ایرانی را یکی از مولفه‌های هویت سازی در کشور دانست و افزود: تمدن و فرهنگ ایرانی از چنان غنایی برخوردار است که بازگشت به آن، پاسخگوی نیازهای کنونی جامعه است.
جندی شاپور در زمان هخامنشیان به مرکز علم و دانش تبدیل شد
پژوهشگر و متخصص زبان‌های باستانی اکدی و ایلامی و از آخرین بازماندگان مترجم خط میخی ایلامی در جهان نیز در این کنگره با اشاره به تاریخ علمی جندی شاپور اشاره کرد و گفت: پزشکان دربار اموی و عباسی درس آموختگان جندی شاپور بودند.
عبدالمجید ارفعی با بیان اینکه کهن شهر دانشگاهی جندی شاپور نشان می‌دهد که علم در ایران پیشینه غنی دارد، افزود: جندی شاپور در زمان هخامنشیان و اشکانیان به مرکز علم و دانش تبدیل شد.
وی ادامه داد: براساس گل نوشته‌های کاوش شده، خوزستان از سه هزار سال قبل از میلاد دارای مدرسه، خط و سودآموز بوده و شاید دلیل ایجاد جندی شاپور در این منطقه این پیشینه علمی بوده است.
به گزارش ایرنا، در این همایش که با حضور اساتید و چهره‌های برجسته علمی از ایران و کشورهای مختلف دنیا برگزار شد از نخستین تمبر ملی یادبود جندی شاپور و ۱۰ کتاب پیرامون این کهن دانشگاه رونمایی شد.
همچنین در این همایش پیام‌های علی اکبر ولایتی رییس کمیته فرهنگ و تمدن ایران و اسلام شورای عالی انقلاب فرهنگی و همچنین محمدعلی زلفی گل وزیر علوم تحقیقات و فناوری به این کنگره بین المللی قرائت شد.
سال ۲۶۸ میلادی تاریخی است که برای تاسیس جندی شاپور ثبت شده و با این حساب این دانشگاه نخستین دانشگاه بین المللی جهان است. یونسکو در سال ۲۰۱۷ در سی و نهمین اجلاس مجمع عمومی خود در پاریس قدمت تاسیس دانشگاه جندی شاپور را یکهزار و ۷۵۰ سال ثبت و آن را به طور رسمی کهن ترین دانشگاه جهان اعلام کرد.
شهر جندی شاپور در ۱۰ کیلومتری شرق دزفول، ۳۰ کیلومتری شوش و ۴۵ کیلومتری شوشتر واقع شده و براساس ساختار شطرنجی بنا شده است.
قدمت این دانشگاه نشان دهنده فرهنگ و تمدن بالای ایرانیان و نقش ایران در پیشرفت علوم مختلف و خدمت به بشریت در طول تاریخ است.
دانشگاه جندی شاپور یکی از آثار به جا مانده از زمان حکومت ساسانیان است و با ۱۸ قرن قدمت از باستانی ترین آثار فرهنگی خاورمیانه و جهان اسلام محسوب می‌شود. براساس مستندات تاریخی این دانشگاه از چنان غنای علمی برخوردار بوده که در کتابخانه آن بیش از ۴۰۰ هزار جلد کتاب جمع آوری شده است.
این مرکز علمی در انتقال دانش پزشکی یونانی، ایرانی و هندی به عالم اسلام سهم فراوانی داشته است.
جندی شاپور از مهمترین کانون‌های دانش ورزی، پزشکی و فلسفه در جهان باستان بود که به دلیل پیوند دانش پزشکی ایران با کشورهای دیگر و تربیت دانشجویان متعدد به عنوان نخستین دانشگاه از آن یاد می‌شود.
نام جندی شاپور بیشتر در زمان خسرو انوشیروان ساسانی شهره آفاق شد. خسرو انوشیروان ساسانی گرایش فراوانی به دانش و پژوهش داشت و گروه بزرگی از دانشوران زمان خود را در جندی شاپور گرد آورد.
