به جهت دغدغه و نیازی که در بحث کنکور از ابعاد مختلف علمی، عدالتی و... حس شد، تصمیم گرفتیم مصاحبه‌ای با رجبعلی برزویی، معاون خط مشی‌گذاری علم‌وفناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی داشته باشیم و ابعاد مختلف مصوبۀ جدید کنکور را بررسی کنیم.

دانشجو: لطفا توضیحی در مورد مصوبۀ اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بدهید. چه تغییراتی در آن ایجاد شده است؟
برزویی: اول از همه باید در مورد ضرورت این مصوبه صحبت کنیم. نظام از قبل تصمیم گرفته بود که معضل کنکور را حل کند. چرا که آسیب‌های اجتماعی فراوانی را داشته ‌است. به خاطر همین از سال ۸۶ یک مصوبه‌ای در مجلس در حوزۀ برداشتن کنکور و انتقال آن به سوابق تحصیلی داشتیم. این مصوبه به هر دلیلی اجرایی نشد و مجدد سال۹۲ قانونی دیگر تصویب شد که در ۵ سال آینده کنکور را بتوانند بردارند و دوباره این مصوبه هم انجام نشد. در واقع امکان‌پذیر نبود.
شورای انقلاب فرهنگی از سال ۹۰ تا ۹۴ روی این موضوع مطالعاتی را داشته است. آقای رئیس مجلس وقت مجدد مکاتباتی را با رهبری انجام می‌دهد با این محور که کنکور مضر است و باید جلوی آسیب‌ها را گرفت. همانطور که در تلویزیون تبلیغات سطحی در حوزۀ کنکور صورت می‌گیرد و از طرفی یادگیری عمقی برای دانش‌آموزان انجام نمی‌شود و باید فکری به حال آن کرد. در پاسخ رهبری گفتند که شورای عالی انقلاب فرهنگی موضوع را بررسی کند. در سال ۹۸ شورای عالی دوباره به این حوزه ورود کرد و طی دو سال تحقیقات فراوانی را انجام داد.

اهداف شورای عالی انقلاب فرهنگی ۴ مورد بود:
1) عمق یادگیری افزایش پیدا کند؛ زیرا داوطلبین در کنکور غالباً مهارت تست‌زنی یاد می‌گیرند که فایده‌ای برای دانش‌آموز ندارد.
2) یک بحث مهمی در مورد نظام تعلیم و تربیت که اصلاً به خاطر آن سند تحول بنیادین آموزش و پرورش مصوب شد هم وجود دارد؛ البته عملاً بحث ساعت‌های تربیتی که ۶ ساعت تربیتی لحاظ شده بود، هیچکدام اجرایی نشد. دلیل اصلی آن هم این است که در سه سال آخر تحصیل تمام فکر و ذهن دانش‌آموز، مدرسه و خانواده مشغول «کنکور» است و در واقع دانش‌آموز در اختیار ما نیست که بتوان بحث‌های تربیتی را انجام داد. سال‌های قبل نیز به این فکر هستند که فرزندانشان را در مدارس ثبت‌نام کنند تا پایه‌های آنها قوی شود و در کنکور بتوانند موفق شوند. بنابراین از همان دبستان، خانواده‌ها به فکر کنکور فرزند خود هستند؛ لذا نظام تعلیم تربیت عملاً اجرایی نشد.
3) بحث تبعات اجتماعی که کنکور دارد؛ همان استرس و اضطراب. بسیاری از دانشجوهایی که وارد دانشگاه می‌شوند، از نظر روحی مشکلاتی دارند به خاطر اینکه برای ورود به دانشگاه استرس‌های زیادی را متحمل شدند.
4) بحث عدالت آموزشی؛ بررسی‌ها نشان داده که بیش از ۷۰ درصد رشته و دانشگاه‌های خوب، فقط از دهک‌های ۷ و ۸ و ۹ هستند؛ یعنی رابطۀ مستقیم بین سطح زندگی و رتبه‌های بالاتر است و کسانی که سطح زندگی بهتری دارند، می‌توانند از امکانات بالاتر و کلاس‌های کنکور بهتری بهره‌مند شوند و رتبۀ بالاتری را کسب نمایند. گاهی اوقات در بعضی سال‌ها بررسی شده که حتی یک نفر از دهک اول و دوم در دانشگاه‌های مطرح قبول نشده است و واضح است که عدالت آموزشی وجود ندارد.
پس با این اهداف به کنکور ورود کردیم و سعی کردیم این چند ضعف را برطرف کنیم. خروجی این مصوبۀ اخیر، عدالت آموزشی را به مراتب بهتر و استرس‌ خانواده‌ها را کمتر می‌کند؛ چرا که در سال دو بار کنکور برگزار می‌شود. هر کنکور ‌هم تا دو سال اعتبار دارد؛ یعنی یک فرد می‌تواند ۴ کنکور داشته باشد و بهترین آن را انتخاب کند و از آن به عنوان سابقۀ ورود به دانشگاه استفاده کند. از طرفی دروس عمومی دروس بسیار مهمی هستند و این‌ها وارد مهارت‌های تست‌زنی شده‌اند. مثلاً فردی ادبیات را ۸۰ درصد می‌زد ولی وقتی وارد دانشگاه می‌شد، حتی نمی‌توانست یک نامه‌ی سادۀ درخواست را بنویسد.
 این نشان می‌دهد که فقط آنها مهارت تست‌زنی یاد گرفته‌اند؛ پس به نوعی ارزش و درصد تأثیرگذاری دروس عمومی نسبت به قبل افزایش یافته است.
بحث سابقۀ تحصیلی هم از آنجایی که بیشتر به این موضوع پرداخته می‌شود، دانش‌آموزان بیشتر در مدرسه خواهند بود و مبحث تعلیم و تربیت روی دانش‌آموزان بیشتر عملی خواهد شد؛ چرا که دانشجویان وقتی به دانشگاه می‌آیند، غالباً تک‌بعدی هستند و در مورد مسائلی که بیشتر در مدرسه باید به آن پرداخته شود اطلاعات کافی ندارند، چون توجهشان روی کنکور بوده است. در حالی که فرد در زندگی باید با همه ابعاد آن آشنا شود. لذا در این ساختار جدید عدالت آموزشی وجود دارد، استرس کاهش می‌یابد، نظام تعلیم و تربیت مسیر بهتری را می‌رود و دانش‌آموز با آرامش بیشتر مسیر را طی می‌کند.
 
دانشجو: برنامه‌ای در جهت عدالت‌محورتر شدن نمرات امتحانات نهایی مدارس دارید؟ چون در هر شهری، غالباً نظارت و نحوۀ نمره‌دهی متفاوت خواهد بود.

برزویی: این سوال مربوط به عدالت دسترسی به آموزش است. در این دولت، می‌توان گفت که به آموزش‌و‌پرورش توجه ویژه‌ای شده است که بتوانند جایگاه معلمین را با رسیدگی بیشتری به نظام تربیت بهتر کنند. در شورای انقلاب فرهنگی یکی از مهم‌ترین اهداف همان آموزش‌و‌پرورش است. افراد سعی در بهتر شدن امور می‌کنند ولی نیاز است که رسیدگی‌های بیشتری برای دسترسی به آموزش عدالت‌محور‌تر شود.
 
 دانشجو: شما نکات مثبتی را در خصوص عدالت‌محور شدن این مصوبه بیان کردید. یک مسئله‌ای که می‌توان به آن پرداخت، تقویت شدن مافیاهای کنکور در این راستاست؛ چرا که کنکور دومرحله‌ای شده است. نظر شما در این خصوص چیست؟

برزویی: ممکن است در اول این چنین برداشت شود ولی وقتی به سال‌های آینده نگاه می‌کنیم، تا ۶۰ درصد نمرۀ کنکور به سوابق تحصیلی اختصاص داده می‌شود؛ پس دانش‌آموزان ۶۰ درصد ذهنشان به مدرسه خواهد بود و مدرسه نقش بیشتری خواهد داشت. اینکه کارکنان موسسه‌های آموزشی در درس به بچه ها کمک کنند چیز بدی نیست. رویکرد ما این نیست که کسب‌و‌کاری تعطیل شود. این کسب‌وکارها باید به مسیر درست هدایت شوند و به تقویت واقعی بپردازند نه مهارت‌هایی که دانش‌آموز در آینده به کارش نمی‌آید و ممکن است مضر هم برایش باشد. بنابراین اگر بتوانیم موسسات آموزشی را در جریان کمک درسی واقعی به بچه‌ها هدایت کنیم مفید خواهد بود.
بعضی از مافیا‌های کنکور خود معترض به مصوبه کنکور هستند، چرا که در آینده اگر ۶۰ درصد سوابق تحصیلی عملی شود آنان نیز ۶۰ درصد ضرر خواهند کرد؛ ولی بعضی از موسسات آموزشی نیز در راستای هدف ما پیش می روند و تلاش خود را می‌کنند تا دانش‌آموز مهارت‌های درست را یاد بگیرد.
در جواب شما باید گفت که اگر این طرح به نفع مافیا بود آنها اعتراض نمی‌کردند؛ پس مشخص می‌شود که به سودشان نیست.

دانشجو: بعضی ها معتقد هستند که شورای انقلاب فرهنگی نباید به این حوزه ورود می‌کرد و این کار را مجلس باید انجام می‌داد.
برزویی: شورای انقلاب فرهنگی مسئولیت سیاستگذاری و تدوین قانون‌ها و ضوابط در حوزۀ علم و فناوری و فرهنگ کشور را برعهده دارد. کاری که ما کردیم به هیچ وجه مغایر با مصوباتی که در مجلس است، نیست و در راستای تکمیل کردن و پیاده‌سازی واقعی است. انشاالله هم نمایندگان شورا و هم نمایندگان مجلس در یک راستا پیش برویم و بتوانیم به مردم کمک بیشتری بکنیم و هر کاری که دغدغۀ مردم را بیشتر می‌کند، از آن اجتناب کنیم.