دکتر علی خاکی صدیق، معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در نشست مجازی وزیر علوم و معاونان این وزارت با روسای دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها گفت: در شرایط فعلی که شیوع ویروس کرونا فعالیت‌های اجتماعی عادی را محدود کرده است، اگر به صورت فعال درخصوص راه‌اندازی و استفاده بهینه از آموزش‌های الکترونیکی در ارائه دروس دانشگاهی استفاده کنیم، این شرایط تهدید می‌تواند به یک فرصت استثنایی برای تحول در آموزش کشور و تقویت زیرساخت‌ها برای ارائه آموزش‌های متنوع غیرحضوری و بالا بردن سطح تاب‌آوری نظام آموزش عالی کشور در مواجهه با شرایط مشابه احتمالی در آینده شود.
در این نشست که به صورت ویدئو کنفرانس (وبینار) برگزار شد، دکتر خاکی صدیق با تاکید بر توسعه استفاده از آموزش‌های الکترونیکی در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی اظهار داشت: برنامه‌ریزان دراین شرایط همه‌گیری شیوع جهانی ویروس کرونا، سه برنامه خوش‌بینانه، متوسط و بدبینانه برای مقابله با پیامدهای این ویروس مهلک ارائه کرده‌اند که محور مشترک هر سه برنامه، تلاش در تقویت و استفاده از آموزش‌های الکترونیکی در مراکز آموزش عالی است.
وی با بیان اینکه معاونت آموزشی وزارت علوم از همان ابتدای شیوع ویروس کرونا در اوایل اسفند ماه، با برگزاری جلساتی تخصصی، اهدافی را برای مقابله با ویروس کرونا در محیط‌های آموزش عالی تعیین کرد، گفت: به حداقل رساندن آسیب‌ها و نیز کنترل شیوع ویروس کرونا در جامعه، جبران کاستی‌های پدیدآمده در توقف اجباری فعالیت‌های آموزشی، بهره‌مندی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی از مزایای آموزش الکترونیکی و توان و آمادگی مراکز آموزش عالی در صورت تداوم مشکل ایجاد شده و در برخورد با شرایط مشابه از جمله این اهداف بوده است.
وی افزود: همچنین با توجه به تعطیلی آموزش‌های حضوری و تشکیل کلاس‌ها در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی به دستور ستاد ملی مبارزه با کرونا، بر استفاده از آموزش‌های مجازی و توسعه زیرساخت.های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری این نوع آموزش تاکید شد و اینکه دانشگاه‌ها برای مقابله با شرایطی مشابه در آینده آمادگی داشته باشند.
دکتر خاکی صدیق با ارائه گزارشی از اقدامات معاونت آموزشی وزارت علوم درخصوص مقابله با شیوع ویروس کووید -۱۹ در مراکز آموزش عالی کشور گفت: در این خصوص از اسفند ماه سال گذشته چندین بخشنامه و دستورالعمل به دانشگاه‌ها ابلاغ شده و ضمن تاکید بر فراهم نمودن امکانات و زیرساخت‌های لازم برای استفاده دانشگاه‌ها از آموزش‌های مجازی، از دانشگاه‌ها خواسته شد تا موفقیت‌ها و همچنین چالش‌های خود درخصوص ارائه این نوع آموزش را به وزارت علوم ارسال کنند تا بتوانیم برای دریافت و ارائه امکانات بهتر با هماهنگی وزارت ارتباطات اقدام کنیم که در این راستا حدود ۵۰ دانشگاه در اسفند ماه اطلاعات خود را ارائه کردند و بقیه هم به تدریج در حال ارائه اطلاعات خود هستند.
وی افزود: تشکیل کارگروه تخصصی آموزش‌های الکترونیکی، نشست تصمیم‌گیری درباره فعالیت آموزشی دانشگاه‌ها با حضور معاونان آموزشی دانشگاه‌های مستقر در تهران، صدور بخشنامه به دانشگاه‌ها برای توجه به آموزش‌های غیرحضوری، اقدام برای بهره‌مندی دانشگاه‌ها از ترافیک رایگان، پیگیری برای تقویت زیرساخت‌ها در دانشگاه‌ها، گزارش‌گیری از دانشگاه‌ها، مشارکت در نشست وزرای علوم کشورهای درگیر کرونا، صدور بخشنامه برای افزایش سقف مجاز آموزش الکترونیکی در دانشگاه‌ها، ارسال نمونه‌ای از تجارب موفق دانشگاهی برای دیگر دانشگاه‌ها وارائه نظرات پیشنهادی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به ستاد ملی مبارزه با کرونا از دیگر اقدامات این معاونت در خصوص مبارزه با شیوع کرونا بوده است.
*قرار گرفتن بخشی از بودجه‌های پژوهشی دانشگاه‌ها برای تقویت زیرساخت‌های آموزش الکترونیک دانشگاه‌ها
وی با تاکید بر تبعیت از سیاست‌های کلان ستاد ملّی مبارزه با کرونا، افزود: در این راستا از معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم نیز درخواست شد تا بخشی از بودجه‌های پژوهشی دانشگاه‌ها را برای تقویت زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری حوزه آموزش الکترونیک دانشگاه‌ها قرار دهد که این اقدام نیز کمک خوبی در راستای گسترش آموزش‌های مجازی بود.
دکتر خاکی صدیق با بیان اینکه به دلیل شرایط خاص موجود در کشور، در حال حاضر سقف مجاز آموزش‌های الکترونیکی در دانشگاه‌ها برداشته شده است، گفت: درخصوص امکان حضور دانشجویان دکترا نیز دستورالعمل جداگانه‌ای به دانشگاه‌ها ارسال شد که بر اساس آن آموزش مجازی این دانشجویان در اولویت قرار دارد ولی اگر دانشگاهی توانست شرایطی را فراهم کند که کلاس حضوری با رعایت تمامی شرایط لازم برگزار شود، می‌تواند برای این دانشجویان کلاس حضوری برگزار کند ولی اصلاً اجباری در این کار نیست.
*فراهم شدن بستر ارائه بیش از ۹۰ درصد دروس نظری به صورت الکترونیکی در دانشگاه‌های کشور
وی با بیان اینکه بستر ارائه بیش از ۹۰ درصد دروس نظری به صورت الکترونیکی در دانشگاه‌های کشور فراهم شده است، گفت: تا ۱۵ فروردین‌ماه بیش از ۶۰ درصد اساتید کلاس‌های جبرانی خود را به صورت الکترونیکی برگزار کرده‌اند و موارد دیگری از قبیل افزایش پهنای باند، طراحی محیط‌های نرم‌افزاری و آموزش‌های لازم در این خصوص، تهیه فیلم های چندرسانه‌ای و متن‌های آموزشی نیز به انجام رسیده و به طور متوسط از سوی دانشگاه‌ها امکان استفاده از بستر آموزش الکترونیکی برای افزون بر ۹۰ درصد دانشجویان فراهم شده است.
معاون آموزشی وزارت علوم با بیان اینکه دانشگاه پیام نور نیز با داشتن ۴۳۰ هزار دانشجو تا ۱۵ فروردین‌ماه، ۱۰۰ درصد دروس خود را به صورت الکترونیکی برگزار کرده است، گفت: درخصوص برگزاری امتحانات پایان ترم دانشجویان نیز دستورالعملی به دانشگاه‌ها ارسال خواهد شد تا بر اساس آن امتحانات دانشجویان برگزار شود.
وی با بیان اینکه کمیته‌ای از افراد صاحب نظر درخصوص مقابله با شیوع ویروس کرونا در معاونت آموزشی وزارت علوم تشکیل شده است، گفت: این گروه موظف هستند قوانین و دستورالعمل‌های جاری آموزش عالی را با شرایط کنونی تطبیق دهند که بر اساس نتایج به دست آمده، ۲۰ بند مصوب شده تا دانشگاه‌ها بر اساس مقتضیات خود این برنامه‌ها را اجرا کنند.
دکتر خاکی صدیق با تاکید بر اینکه نیم سال دوم سال تحصیلی ۹۹-۹۸ حتماً جزو سنوات تحصیلی دانشگاه‌ها محسوب می‌شود، گفت: تمام موارد و دستورالعمل‌های گفته شده در راستای پیشگیری از ویروس کرونا، فقط برای این نیم سال است و به آینده تسری داده نخواهد شد.
معاون آموزشی وزارت علوم با بیان اینکه دانشجویان می‌توانند برخی از واحدها و یا کل این ترم را با هماهنگی دانشگاه‌های خود حذف کنند، اظهار داشت: اتکای حداکثری بر آموزش‌های الکترونیکی برای همه دروس به صورت آن لاین، برگزاری کلاس‌های فشرده به شرط حفظ تعداد ساعت‌ها، استفاده بهینه از تاسیسات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، افزایش معرفی به استاد دانشجویان، پذیرش مهمانی دانشجویان به صورت ویژه، مدیریت غیبت بیش از حد مجاز دانشجویان، برگزاری دروس کارگاهی و آزمایشگاهی با رعایت تمام شرایط ایمنی و فاصله‌گذاری اجتماعی و یا برگزاری آن در ایام تابستان، امکان افزایش یک نیم سال به سنوات مجاز دانشجویان، نظارت بر حضور اساتید در کلاس‌های مجازی، امکان روش حضوری و نیمه حضوری در دفاع از پایان‌نامه‌ها و مواردی از این قبیل از دیگر اقدامات وزارت علوم در مواجهه با کنترل شیوع ویروس کرونا در مراکز آموزش عالی است.
همچنین در این نشست مجازی، روسای دانشگاه‌های تهران، تحصیلات تکمیلی در علوم پایه زنجان، اصفهان، صنعتی شریف، یزد، بوعلی سینا، خوارزمی، سمنان، یاسوج، تبریز، علم و صنعت ایران، حکیم سبزواری، خلیج فارس، زنجان و شهید بهشتی دیدگاه ها و نقطه نظرات خود درخصوص ارائه آموزش‌های الکترونیکی و اقدامات‌شان در زمینه مقابله با شیوع ویروس کرونا را ارائه کردند.
تاکید بر استفاده از آموزش‌های الکترونیکی حتی بعد از بحران کرونا به عنوان مکمل آموزش‌های حضوری، مدیریت دفاع از پایان‌نامه‌ها به صورت مجازی، لزوم تقویت زیرساخت‌های آموزش‌های مجازی، لزوم افزایش پهنای باند و افزایش سرعت اینترنت در دانشگاه‌ها، برگزاری جلسات مستمر با دانشجویان، برگزاری تمام جلسات اداری دانشگاه‌ها به صورت مجازی، در دسترس بودن سیستم‌های سخت‌افزاری برای همه دانشجویان، آماده‌سازی روحی و روانی دانشجویان و والدین آنها برای حضور مجدد در کلاس‌ها (بعد از مهار کرونا)، لزوم تقویت دولت الکترونیک، استفاده از دورکاری برخی از کارمندان پس از مهار کرونا در جهت صرفه‌جویی در استفاده از منابع، آمادگی برای ارائه خدمات به دانشجویان سایر استان‌ها به صورت میهمان، ارائه آموزش‌های مجازی پس از مهار کرونا توسط اساتید برجسته در کل کشور، رایگان بودن و یا تخفیف اینترنت در مراکز آموزش عالی، کمک به شرکت‌های دانش بنیان، ایجاد انگیزه در اساتید و دانشجویان برای استفاده از آموزش‌های الکترونیکی، لزوم ایجاد وحدت رویه در دانشگاه‌های هر استان، آموزش عالی الکترونیک گذری از آموزش سنتی، بررسی چالش‌ها و مزایای آموزش الکترونیک و اصلاح آیین‌نامه‌ها درخصوص اعمال آموزش‌های مجازی از جمله مواردی بود که توسط روسای دانشگاه‌های کشور در نشست مجازی با وزیر علوم مطرح شد.
گفتنی است در طول مدت شیوع ویروس کرونا در کشور، دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری در تولید انبوه مواد ضدعفونی کننده، ماسک، لباس وتوزیع آن در شبکه بهداشتی و سایر نقاط کشور بسیار فعال عمل کرده‌اند.
منبع:اداره کل روابط عمومی وزارت علوم
