نشست علمی «رونمایی از پیشنهادات تکمیلی الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت» با حضور آیتالله سیدمحمد مهدی میرباقری، رییس فرهنگستان علوم اسلامی و حججاسلام سیدحسین میرمعزی، معاونت پژوهشی حوزه علمیه قم، حمید پارسانیا، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و علیرضا پیروزمند، عضو هیات علمی فرهنگستان علوم اسلامی در فرهنگستان علوم اسلامی برگزار شد.
حجتالاسلام پیروزمند، دبیر شورای مرکزی تدوین سند الگوی پیشرفت فرهنگستان علوم اسلامی در این نشست گفت: تعداد 25نفر از پژوهشگران و اعضاء هیات علمیدر این امر همکاری داشتهاند که از ابتدای فراخوان رهبری این کار شروع شد و 4000ساعت نفر برای این کار وقت تخصیص داده شده است. کارگروههای مختلف داشته که تحت مدیریت شورایی، هماهنگی انجام میگرفته است و تحت نظارت علمیآیتالله میرباقری فرایند آن طی شده است. در مراحل چندگانه کار، ابتدا با مسوولان و کارشناسان محترم مرکز ارتباط گرفته شد تا فرایند فهم سند، به صورت کامل طی شود، چراکه هدف ما، اصلاح و تکمیل سند بود، نه بازنویسی یا تغییر کلی، در مراحل بعد برای ارزیابی نیاز به مدلی داشتیم که براساس مبانیاندیشهای فرهنگستان بود. اول مبانی و مبادی مدل مورد بحث قرار گرفت، دوم مدلی برای ارزیابی الگو ارائه شد، سوم براساس این مدل اصول چندگانهای بهدست آمد، مرحله چهارم طبق مدل، سند الگو مورد ارزیابی قرار گرفت، در مرحله پنجم سند براساس این مدل مورد ارزیابی قرار گرفت.
حجتالاسلام پیروزمند در ادامه توضیح این فرایند علمی گفت: ما براساس تحقیقات انجام پذیرفته به محصولی رسیدیم که در چهار مجلد ارائه شده که در جلد اول یک سند ارائه شده بدون توضیحاتی که اضافات ارائه شده است. در جلد دوم پیشنهادات در جداولی ارائه شده است که به حالت مقایسهای تغییرات (حذف واضافه) مشخص شده است و اینکه بر چه اصلی این کار انجام شده است مشخص است. در مجلد سوم،مبادی و مبانی توضیح داده شده است، فرایند دست یابی به مدل بیان شده، اصول قید و توضیح داده شده، نحوه ارزیابی صورت گرفته شده ارائه شده است. در مجلد چهارم مقایسهای است بین سند الگو با بیانیه گام دوم و در پیوست با استراتژی امنیت ملی امریکا مقایسه شده و اسناد ترسیمینیز در این مجلد ارائه شده است.
سند پیشگامتر است از حوزه عمل
در ادامه جلسه نیز حجتالاسلام پارسانیا در مورد انجام این تحقیق در فرهنگستان بیان داشت: به حق توقع میرفت اینطور کاری در فرهنگستان انجام شود و این مجموعه پیشگام باشد در پرداختن به این امر، فرهنگستان در رویکرد حوزه سیاستگذارانه از پیشگامان این رویکردها بوده است. در بخش حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی یکی از مجموعههایی که اسناد آن مدام مورد توجه بوده در تدوین اسناد نظام اسلامیدر سیاستگذاری فرهنگی کشور، مجموعه فرهنگستان بوده است. ظرفیت موجود جامعه باید در ارائه سند مد نظر باشد. لذا همه حرفها و آرمانهای تمدنی ما در این پنجاه سال تا جایی که باید بیاید که قابل تحقق است. مجری سند، عملاً عاملان هستند که به این روح میدهند. ضعف جدی ما در حوزه عاملان هست. سند پیشگامتر است از حوزه عمل. حوزه رهبران کلان جامعه فاصله دارد با مدیرت اجرایی جامعه، سیاستهای ما منظمتر است که به سمت مبانی نیز قویتر است؛ ولی در اقدام گرفتار مشکل جدی هستیم. داشتن سند خوب بخشی از راه است. مطالبه از عاملان دست جامع را پیش میبرد.
رهبری گفتند این سند باید اسلامیباشد
در ادامه جلسه حجتالاسلام میرمعزی با تشکر از مجموعه فرهنگستان علوم اسلامیدر پیگیری ابلاغیه رهبری در موضوع سند ایرانی- اسلامیپیشرفت افزود: در شکلگیری مرکز الگوی پیشرفت،
مقام معظم رهبری سه هدف را ابلاغ کردند، اول نظریهپردازی در راستای پیشرفت اسلامی، هدف دوم گفتمانسازی و هدف سوم تنظیم سند
بوده است.ما در این چند سال دو بار خدمت ایشان رسیدیم. در هر دو بار ایشان دو نکته را تذکر دادند، یکی اینکه هدف اصلی «تولید فکر» است. اشاره فرمودند به مرکزی که در فرانسه بوده و لیبرالیزم را پایهگذاری کرده است. لذا بیان داشتند شما خواهید رفت ولی این مرکز خواهد بود و این هدایتها را خواهد داشت. همچنین ایشان تاکید داشتند که در اسلامیت قضیه هیچ تعارفی نکنید و این سند باید اسلامیباشد و حوزه باید مشارکت کند.
معاون پژوهش حوزههای علمیه با مهم دانستن شاخصههای ارزیابی سند الگو در مقام اسلامیت، ادامه داد: نخبگان ما به جای اینکه بر مبانی سکولار و غیر اسلامی تولید فکر کنند، به کمک مرکز الگو باید این جریان دانش در کشور و حتی در دنیا عوض بشود به جریانی که همه براساس مبانی اسلامیفکر میکنند و نظر دهند. لذا باید مشخص شود که این سند چه مقدار اسلامیهست و چه مقدار اشکال دارد، چراکه نقشه راه تمدن اسلامیایرانی است. سند بالادستی همه اسناد ماست؛ این نقطه شروعی است برای کار بزرگتر تا متفکرین ما دغدغه پیدا کنند و براساس آموزهای اسلامیبه تولید فکر و نظریه در مقوله «پیشرفت» بپردازند. این سند در فرایند دانشگاهی- حوزوی تولید شد، این فرایند تولید روالی داشته است، در تنظیم این سلائق مختلف مشارکت داشته است. مثلاً مبانی معرفت شناسی سند بهدلیل ثقالت حذف گردیده است.
وی افزود: سند را پس از تصویب خدمت مقام معظم رهبری ارائه دادیم تا ایشان نظر بدهند و مسیر ادامه را مشخص کنند، بعد از بررسی برخی مسوولان و پژوهشگران مرتبط با ایشان و نیز مطالعه توسط خود ایشان، حضرت آقا گفته بودند چارچوب کلی را قبول دارم و انتقاداتی هم دارم. نهایتاً به آقای واعظی گفته بودند که در روال گفتمانی و نخبگانی بررسی شود که ابلاغ شد تا جامعه نخبگانی نظراتشان را ارائه بدهند. همین الان در قم موسسه امام خمینی؟ره؟ و پژوهشگاه فرهنگ اسلامیپیشنهادات خود را ارائه دادهاند و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه مباحث خود در این زمینه را در دست تنظیم دارند. مجمع تشخیص مصحلت در کمیسیونها در حال بررسی و ارائه است. شورای عالی انقلاب فرهنگی در حال بررسی است.در مرکز این فرایند تعریف شده که این مباحث در اندیشکدهها بررسی خواهد شد. اشکالات و پیشنهادات ارائه شده، در چارچوب اندیشکدهها با دلیل رد یا تأیید میشود. شورای عامینیز هست که اشکالات عام را بررسی و رد یا تصویب خواهد کرد. نهایتاً کلیت کار در شورای عالی تأیید و رد خواهد شد.
آیتالله میرباقری، رییس فرهنگستان علوم هم در این جلسه گفت:الگوی پیشرفت باید یک معادله حرکتی را به ما بدهد که در شرایط مختلف توان ارائه برنامه مناسب را به ما داشته باشد، لذا باید سه مؤلفه، «جامعیت، انسجام و توازن» در آن ملاحظه شود. سندنویسی در مقیاس الگوی پیشرفت حتی اگر بخواهد سند برنامه باشد باید رویکرد به این سه خصوصیت به لحاظ دینی، رویکردی حداکثری باشد؛ یعنی در مقیاس تمدنی باشد. برای تحقق رویکرد تمدنی هم باید رویکرد انقلابی باشد، دینیشدن «الگوی پیشرفت» لوازی دارد که اولی اینکه چه سطحی از دین را محقق کنیم. حداقلیای یا حداکثری؟ دوم اینکه نوع تلقی از مبانی خودمان بهگونهای است که قابل اجرا در الگوی پیشرفت هست یا نه؟ فرضاً طرح کلیاندیشه دینی حضرت آقا، این طرح میتواند در سند حاضر باشد، چون نوع مبانی بهگونهای است که معطوف به عمل است. سند باید واجد این مبانی بوده و تجلی آن دیده شود.
آیتالله میرباقری افزود: مقیاس دینی بودن هم به نظر میآید باید تمدنی باشد،که چون مساله مستحدثه زمان ما تمدن غرب است که از ایدئولوژی خودش تا انقلاب علمیو انقلاب صنعتی و ساختار اجتماعی و سبک زندگی را فراهم کرده و دینش تجسد پیدا کرده در این تمدن، تمدنشان دین تجسد یافته است، الگوی ما باید در مقیاس مقابله با تمدن رقیب نوشته بشود، یعنی باید تمدنی مقابل تمدن بپا کنیم. البته حتماً باید معطوف به واقعیت باشد. باید رویکرد انقلابی در همه مراحل انقلابی باشد، در همه پنج مرحله بیان شده، چراکه به هیچوجه الگوهای توسعه غربی در جغرافیای سرزمینی ما قابل اجرا نیست، واقعگرایی که
یک طرفه نیست، کسانی که میخواهند الگویهای توسعه غربی را در ایران پیاده کنند باید بدانند که این الگوها در ایران قابل پیاده شدن نیست، این الگوها قبل از کرهجنوبی در ایران آغاز شده ولی قابل پیادهسازی نیست.
استاد میرباقری در جواب این شبهه که این گونه اسناد باید بهدور از مباحث ایدئولوژیک نگاشته شود پاسخ داد: با توجه به ملاحظات گفته شده که با موانعی روبهرو بودیم و برخی اصلاً اسلامیت سند را قبول ندارند، کما اینکه در مرکز استراتژی دولت هم همین را گفته بودند که این کار علمیاست، چرا دینی برخورد میکنید؟! یک نوع دموکراسی فرهنگی دیده میشود، یک نوع التقاط در سند به چشم میخورد. باید نظام ادبیات اسلامی و البته معطوف به شرایط باشد.
منبع:پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح